گناه شناسی

رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلم :

إِنَّ عَذَابَ الْقَبْرِ مِنَ النَّمِیمَةِ وَ الْغِیبَةِ و َالْکَذِبِ؛

عذاب قبر به خاطر سخن چینی و غیبت و دروغ است.

(مستدرک الوسائل، ج9، ص150)

سخن چینی در قرآن

قرآن مجید در نکوهش سخن چینی می فرماید: «وَیْلٌ لِکُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ»؛ وای بر هر عیب جوی سخن چین. (سوره همزه، 1)

در مورد دیگر می فرماید: «هَمّازٍ مَشّاءٍ بِنَمیمٍ»؛ از کسانی که بسیار عیب جو و سخن چین هستند پیروی مکن. (سوره قلم، 11)

روزی حضرت «داود (ع)» در مناجاتش از خداوند متعال خواست همنشین خودش را در بهشت ببیند.

خطاب رسید: «ای پیغمبر ما، فردا صبح از در دروازه بیرون برو، اولین کسی را که دیدی و به او برخورد کردی، او همنشین تو در بهشت است.»

روز بعد حضرت داود (ع) به اتّفاق پسرش «حضرت سلیمان (ع)» از شهر خارج شد. پیر مردی را دید که پشته هیزمی از کوه پائین آورده تا بفروشد.

پیر مرد که «متی» نام داشت، کنار دروازه ایستاده و فریاد زد:

«کیست که هیزمهای مرا بخرد.»

یک نفر پیدا شد و هیزمها را خرید.

حضرت «داود (ع) » پیش او رفت و سلام کرد و فرمود: «آیا ممکن است، امروز ما را مهمان کنی؟!»

پیرمرد فرمود: «مهمان حبیب خداست، بفرمائید.»

سپس پیر مرد، با پولی که از فروش هیزمها بدست آورده بود، مقداری گندم خرید. وقتی آنها به خانه رسیدند، پیر مرد گندم را آرد کرد و سه عدد نان پخت و نان ها را جلویِ مهمانش گذاشت.

امام صادق علیه السّلام :

اى ابا اسحاق! هر گاه خداوند نعمتى را بر بنده خود ارزانى داشته، و او قدر آن نعمت را با قلب درک کرده و آشکارا خداى را شکرگزار باشد، هنوز از سپاس فارغ نشده است که دستور افزونى نعمت ها (از جانب حق) براى او صادر مى‏گردد. (پاداش نیکیها و کیفر گناهان/ ترجمه ثواب الأعمال / 475)  

شکر نعمت نعمتت افزون کند         کفر نعمت از کفت بیرون کند

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله):

إنَّ مِنَ الذُّنُوبِ ذُنُوباً لا یُکَفِّرُها صَلاهٌ وَ لا صَدَقَهٌ، قِیلَ یا رسولَ اللهِ فَما یُکَفِّرُها قالَ الهُمُومُ فی طَلَبِ المَعِیشَهِ
بعضی از گناهان به وسیله نماز و صدقه هم آمرزیده نمی شوند. سؤال شد یا رسول الله! پس چه چیز موجب آمرزش آن است؟ فرمود: جدیت و تلاش در طلب معیشت.

مستدرک الوسائل، ج 13، ص13

راویان و حدیث پژوهان مسلمان از همان سده های نخستین طلوع اسلام در حفظ و پاسداری از این میراث پر ارج سعی وافر داشته اند. از همین روی یکی از سنت های حسنه ای که از دیرباز تا کنون در میان محدثان و دانشمندان اسلامی جریان داشته سنت نیکوی چهل حدیث نگاری است.

چنین می نماید که دانشمندان اسلامی در پاسداشت این سنت دیرینه ملهم از روایت درربار نبوی بوده اند که فرمود: من حفظ من امتی اربعین حدیثا مما یحتاجون الیه من امر دینهم، بعثه الله یوم القیامه فقیها عالما. (خصال، الصدوق،319-302)

هر کس از امت من چهل حدیث از احادیث دینی مورد نیاز جامعه را حفظ کند خداوند متعال او را در روز قیامت به عنوان فقیه و دانشمند محشور خواهد کرد.»

امروز که دستاوردهای زندگی پیچیده ماشینی، مولود نافرخنده اضطراب را برای بشر جدید به بار آورده است، برای رسیدن به ساحل آرامش و ماندن در مسیر، به این سرمایه جاری و جاودان، محتاجیم بیش از همیشه.

همین بهانه، ما را برآن داشت تا در هر دیدار، چهل حدیثی راهگشا با اولویت موضوعات مبتلا به و کاربردی، به محضر عزیزتان عرضه بداریم.

 پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله)

1. طَلَبُ الحَلالِ فَرِیضَةٌ عَلَی کُلِّ مُسلِمٍ و مُسلِمَةٍ

طلب مال حلال، بر هر مرد و زن مسلمان واجب است. جامع الاخبار، ص 389، حدیث 1079

قالَ علیه السلام: کَرِهَ أن یُضَیِّعَ الرّجُلُ ماءَهُ و یأتیَ غَیرَ شَکلِهِ، و لَو أباحَ ذلکَ لَربَطَ کُلُّ رجُلٍ أتانا یَرکَبُ ظَهرَها و یَغشى فَرجَها، فکانَ یکونُ فی ذلکَ فَسادٌ کثیرٌ، فأباحَ ظُهورَها و حَرّمَ علَیهِم فُروجَها، و خَلقَ‏ للرِّجالِ النِّساءَ لِیأنَسوا بِهِنَّ، و یَسکُنوا إلَیهِنَّ، و یَکُنَّ مَوضِعَ شَهَواتِهِم و امَّهاتِ أولادِهِم.[1]

یکى از سؤالاتى که زندیق از امام صادق علیه السلام پرسید علّت تحریم نزدیکی با حیوانات بود!

حضرت فرمود: خداوند خوش نداشته که مرد آب خود را هدر دهد و با غیر همنوع خود، نزدیکى کند. اگر این کار را اجازه مى‏ داد، هر مردى یک ماده الاغ مى‏ بست و هم از آن سوارى مى‏ گرفت و هم با آن نزدیکى مى‏ کرد و در این کار مفاسد بسیارى بود. لذا خداوند پشت‏هاى حیوانات را بر مردم حلال کرده و فرجهایشان را برایشان حرام فرموده است و براى مردها زنها را آفرید تا با آنان همدم شوند و به آنها آرامش گیرند و زنان جایگاه شهوات مردان و مادرانِ فرزندان ایشان باشند.

اگر کسی با حیوانات مقاربت کند حکم او چیست و آیا کناهش قابل بخشودن است و احادیث در این باره چگونه است و برای توبه چکاری باید بکند؟

و اما حکم شرعی شخصی که با حیوان مقاربت کند و همچنین حکم حیوان وطی شده بدین شرح است:

حکم نزدیکی با حیوانات حیوانات مکروه گوشت مانند اسب، قاطر و الاغ
[مسأله 2631] خوردن گوشت اسب و قاطر و الاغ مکروه است و اگر کسی با آنها وطی کند، یعنی نزدیکی نماید حرام می‏شوند و باید آنها را از شهر بیرون ببرند و در جای دیگر بفروشند. (1) (اراکی): و باید قیمت آن را به عنوان غرامت به صاحب آنها بپردازند ..

روزه سه مرتبه و درجه داردو روزه داران هم بر این اساس به سه گروه تقسیم می شوند:

1. روزه عام:

عبارت است از امساک و خوددارى از مبطلات روزه، که در روایات به این نوع روزه اشاره شده،

امام على(علیه السلام) مى فرمایند: «کَمْ مِن صَائِم لَیْسَ لَهُ مِنَ الصِّیامِ إلاّ الظَّمَأ...; چه بسا روزه دارانى که از روزه خود جز تشنگى، بهره اى ندارند».(1)

همچنین رسول خدا(صلى الله علیه وآله) فرموده اند: «رُبَّ صَائِم حَظُّهُ مِن صِیامِه الجُوعُ والعَطَشُ; چه بسا روزه دارى که بهره اش از روزه گرفتن، گرسنگى و تشنگى است».(2)

این افراد چشم، گوش و زبانشان روزه نیست بلکه مشغول گناه است.