جهاد در راه خدا یکی از ارزشمندترین عمل ها نزد پروردگار است که شرافت مسلمانان و تداوم اسلام به آن بستگی دارد اما این حقیقت را هم باید دانست که جهاد دارای اقسام گوناگون است.
از امام حسین علیه السلام درباره جهاد سؤال شد که: آیا سنّت (مستحب) است یا فریضه (واجب)؟
حضرت فرمودند:
« الجِهادُ عَلى أربَعَةِ أوجُهٍ: فَجِهادانِ فَرضٌ، وجِهادٌ سُنَّةٌ لا یُقامُ إلّا مَعَ فَرضٍ، وجِهادٌ سُنَّةٌ.
فَأَمّا أحَدُ الفَرضَینِ؛ فَجِهادُ الرَّجُلِ نَفسَهُ عَنِ مَعاصِی اللّهِ، وهُوَ مِن أعظَمِ الجِهادِ. ومُجاهَدَةُ الَّذینَ یَلونَکُم مِنَ الکُفّارِ فَرضٌ.
وأمَّا الجِهادُ الَّذی هُوَ سُنَّةٌ لا یُقامُ إلّا مَعَ فَرضٍ؛ فَإِنَّ مُجاهَدَةَ العَدُوِّ فَرضٌ عَلى جَمیعِ الامَّةِ؛ لَو تَرَکُوا الجِهادَ لَأَتاهُمُ العَذابُ، وهذا هُوَ مِن عَذابِ الامَّةِ، وهُوَ سُنَّةٌ عَلَى الإِمامِ وَحدَهُ أن یَأتِیَ العَدُوَّ مَعَ الامَّةِ فَیُجاهِدَهُم.
وأمَّا الجِهادُ الَّذی هُوَ سُنَّةٌ؛ فَکُلُّ سُنَّةٍ أقامَهَا الرَّجُلُ وجاهَدَ فی إقامَتِها وبُلوغِها وإحیائِها فَالعَمَلُ وَالسَّعیُ فیها مِن أفضَلِ الأَعمالِ؛ لِأَنَّها إحیاءُ سُنَّةٍ، وقَد قالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله علیه و آله: «مَن سَنَّ سُنَّةً حَسَنَةً فَلَهُ أجرُها وأجرُ مَن عَمِلَ بِها إلى یَومِ القِیامَةِ مِن غَیرِ أن یَنقُصَ مِن اجورِهِم شَیئا.»
«جهاد بر چهار قسم می باشد، دو قسم آن واجب و [دو قسم دیگر] یکی مستحب است که بدون واجب قوام نمی یابد و دیگری مستحب است:
1- یکی از دو جهاد واجب، مبارزه انسان با نفس خویش در ترک گناهان است که از بزرگترین نوع جهاد خواهد بود.
2- و جهاد با کافرانی که بر ضد شما برخواستند.
3- جهادی که مستحب است و برپا نمی شود جز با جهاد واجب، آن جهاد با دشمنان است که بر جمیع مسلمانان واجب است، اگر آن را ترک کنند عذاب الهی آنان را فرا خواهد گرفت، این همان عذابی است که دامن گیر امت اسلام می شود. و این جهاد بر امام مستحب است و آن زمانی است که [دشمن تهاجم کند پس] در کنار مردم با دشمن بجنگد.
4- و آن جهادی که مستحب است، هر گاه مسلمان سنتی [از سول خدا صلی الله علیه و آله یا اسلام] را بر پا دارد و تلاش کند و زحمت بکشد در همگانی شدن و زنده ماندن آن، پس عمل او، و تلاش او از بهترین اعمال است; زیرا زنده کردن سنت اسلامی است. که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
هر کس سنت نیکوئی را پایه ریزی کند پاداش آن و پاداش هر کس به آن عمل کند تا روز قیامت به این شخص داده خواهد شد. بدون این که از اجر کسانی که آن را انجام می دهند چیزی کاسته شود.
منبع:
حکمت نامه امام حسین (ع)، ج1، ص: 450
- سه شنبه ۵ آبان ۹۴
- ۲۲:۴۱
- ۱۲۵۰
- ۱
