یکی از موانع پذیرش توبه و استغفار در مورد بعضی از گناهان این است که گناهی که از آن استغفار می کند، حق الناس باشد. مثل این که به کسی بدهکار باشد یا شخص دیگری را مورد ضرب و شتم قرار داده باشد یا غیبت را کرده باشد با به شخصی تهمت زده باشد.
چنین گناهانی را نمی توان تنها با استغفار جبران کرد و به آمرزش خداوند دست یافت و از برکات استغفار بهره مند گشت. بلکه زمانی استغفار از چنین گناهانی مقبول درگاه خداوند می شود و باران مغفرت پروردگار بر قامت روح انسان می بارد، که صاحبان حق را نیز از خود راضی کند.
اگر حق مالی است به او برگرداند، اگر حق عرضی و آبرویی است اعاده حیثیت نماید، و چنانچه دیه و قصاصی به گردن او دارد بپردازد با خود را در معرض قصاص قرار دهد، یا به هر صورت دیگری که می تواند رضایت صاحب حق را به دست آورد؛ آنگاه از خداوند طلب آمرزش کند. در این صورت، امید می رود خداوند توبه او را بپذیرد و از برکات استغفار و بهره مندش سازد.
امیرالمومنین (علیه السلام) در سخن زیبایی، شرایط استغفار را در ضمن نکاتی یاد آور شده اند؛ از جمله می فرمایند:
وَ الثَّالِثُ: أَنْ تُؤَدِّیَ إِلَى الْمَخْلُوقِینَ حُقُوقَهُمْ حَتَّى تَلْقَى اللَّهَ أَمْلَسَ لَیْسَ عَلَیْکَ تَبِعَةٌ.
سوم (از شرایط استغفار) پرداختن حقوق مردم چنان که خدا را پاک دیدار کنى که چیزى بر عهده تو نباشد؛
المججه البیضاء، ج 7، ص 63؛ نهج البلاغه، حکمت 417.
- شنبه ۱ آبان ۹۵
- ۲۳:۴۸
- ۱۹۱۰
- ۰
