گناه شناسی

بسم الله الرحمن الرحیم

وَ اذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا الّا ابْلِیْسَ ابَى وَاسْتَکْبَرَ وَ کَانَ مِنَ الْکَافِرِیْنَ‏ (سوره بقره، آیه 34)

 (یاد کن) هنگامى را که به فرشتگان گفتیم: «براى آدم سجده و خضوع کنید!» همگى سجده کردند، جز ابلیس که سر باز زد و تکبّر ورزید (و به خاطر نافرمانى و تکبّرش) از کافران شد!

قَالَ فَاهْبِطْ مِنْهَا فَمَا یَکُونُ لَکَ انْ تَتَکَبَّرَ فِیهَا فَاخْرُجْ انَّکَ مِنَ الصَّاغِرِینَ‏ (سوره اعراف، آیه 13)

گفت: «از آن (مقام و مرتبه‏ات) فرود آى! تو حق ندارى در آن (مقام و مرتبه) تکبّر کنى! بیرون رو که تو از افراد پست و کوچکى!»

آنچه در این مقال می خوانید:

شان نزول

شیطان پایه گزار استکبار

معنا و موارد استعمال" تکبر" و" استکبار" و توضیحى در باره استکبار در مقابل مخلوق و در مقابل خالق

باعث برباد رفتن اعمال

باعث عاقبت به شری

باعث ایجاد جهل و بى‏خبر ماندن از واضحات

باعث لجاجت و  جلوگیری از بازگشت و توبه

سرچشمه بدیها

بسم الله الرحمن الرحیم

 وَ لایَحْسَبَنَّ الَّذینَ یَبْخَلُونَ بِمَا آتَاهُمُ اللّهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَ خَیراً لَهُم بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُم‏ سَیُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُوا بِهِ یَومَ الْقِیامَةِ وَ لِلّهِ مِیرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَ الارضِ وَ اللّهُ بِمَا تَعْمَلُون‏ خَبیرٌ (سوره آل عمران، آیه 180)

 کسانى که بخل مى‏ورزند و آنچه را که خدا از فضل خویش به آنان داده، انفاق نمى‏کنند، گمان نکنند این کار به سود آنهاست؛ بلکه براى آنها شرّ است، به زودى در روز قیامت آنچه را نسبت به آن «بخل» ورزیدند، همانند طوقى به گردنشان مى‏افکنند و میراث آسمانها و زمین، از آن خداست و خداوند، از آنچه انجام مى‏دهید آگاه است.

بسم الله الرحمن الرحیم

انّا بَلَوْنَاهُم کَما بَلَوْنا اصْحَابَ الْجَنَّةِ اذ اقْسَمُوا لَیَصْرِمُنَّهَا مُصْبِحینَ* وَ لایَسْتَثْنُونَ* فَطَافَ عَلَیهَا طَائِفٌ مِنْ رَبِّکَ وَ هُم نَائِمُونَ* فَاصْبَحَتْ کَالصَّریمِ‏ (سوره قلم، آیات 17 تا 20)

«ما آنها را آزمودیم، همان گونه که «صاحبان باغ» را آزمایش کردیم، هنگامى که سوگند یاد کردند که میوه‏هاى باغ را صبحگاهان (دور از چشم مستمندان) بچینند- و هیچ از آن استثنا نکنند- اما عذابى فراگیر (شب هنگام) بر (تمام) باغ آنها فرود آمد، در حالى که همه در خواب بودند و آن باغ سرسبز مانند شب سیاه ظلمانى شد!»

شأن نزول آیات

آیات فوق به داستان عبرت‏ انگیز گروهی از بخیلان و سرنوشت سیاه آنها اشاره مى‏کند. گروهى که قرآن مجید از آنها، به اصحاب الجنّة (صاحبان باغ) یاد کرده، به نظر بعضى از مفسّران، گروهى از بنى اسرائیل بودند که در «یمن» در نزدیکى‏ «صنعا» زندگى مى‏کردند. بعضى از محققان، وجود کلمه‏ «حردٍ» را در ادامه این آیات که به معنى‏ «منع» مى‏باشد و از واژه‏هاى متداول‏ «یمن» است، اشاره به این معنى مى‏دانند که آنها اهل یمن بودند.

بسم الله الرحمن ارحیم

انّ قَارُونَ کَانَ مِنْ قَومِ مُوسى‏ فَبَغَى‏ عَلَیْهِمْ وَ آتَیْنَاهُ مِنَ الْکُنُوزِ مَا انَّ مَفاتِحَهُ لَتَنُوءُ بِالْعُصْبَةِ اوْلِى الْقُوَّةِ اذ قَالَ لَهُ قَوْمُهُ لا تَفْرَحْ انَّ اللّهَ لایُحِبُّ الفَرِحِینَ* وَ ابْتَغِ فِیمَا أتَاکَ اللّهُ الدّارَ الآخِرَةَ وَ لاتَنْسَ نَصِیبَکَ مِنَ الدُّنیَا وَ احْسِنْ کَمَا احْسَنَ اللّهُ الَیکَ وَ لا تَبْغِ الفَسادَ فی الارْضِ انَّ اللّهَ لا یُحِبُّ المُفسِدینَ.[1]

ترجمه‏

1- قارون از قوم موسى بود، اما بر آنان ستم کرد، ما آن قدر از گنجها به او داده بودیم که حمل کلیدهاى آن براى یک گروه زورمند مشکل بود! (به خاطر آورید) هنگامى را که قومش به او گفتند: این همه شادى مغرورانه مکن که خداوند شادى کنندگان مغرور را دوست نمى‏دارد!- و در آنچه خداوند به تو داده، سراى آخرت را جستجو کن و بهره‏ات را از دنیا فراموش مکن و همان گونه که خدا به تو نیکى کرده، نیکى کن و هرگز در زمین به دنبال فساد مباش که خدا مفسدان را دوست ندارد.

شأن نزول

آیات فوق  به ماجراى عبرت‏انگیز یکى از ثروتمندان بزرگ بنى اسرائیل اشاره مى‏کند که بر اثر «بخل» و تکبّر و خودبزرگ‏بینى به سرنوشت بسیار دردناکى مبتلا شد.

سؤال:

به چه شکل باید با حسادت مقابله و مبارزه کرد؟

چگونه می توان حسادت را درمان کرد؟
پاسخ اجمالی
حسد روحیه ی خواری و خود کم بینی است که به دنبال آن فرد آرزو می کند که نعمتی را که فرد دیگر دارد، نداشته باشد.
برای درمان این روحیه راهکارها زیر پیشنهاد می شود:

1. تفکر در مورد ضررهایی که حسد بر روح و روان، دین و آخرت دارد.

2. تقویت ایمان نسبت به ذات حق تعالی.

3. انجام دادن رفتاری خلاف مقتضای حسادت.

4. دعا و راز و نیاز با ذات حق تعالی، که بهترین و موثرترین شیوه برای از بین بردن بیماری ها روحی و روانی است.
پاسخ تفصیلی

«بد اخلاقی» حق الناس به گردن انسان می­‌اندازد. طلب مغفرت ملائکة الله و پیامبر، باعث بخشیده شدن حق الله می شود. اما در مورد حق الناس، باید صاحب حق بگذرد تا خدا هم بگذرد.

«سعدبن­ معاذ» یکی از بهترین اصحاب و یاوران پیامبر (صلوات الله علیه و آله) بود. او بزرگ و آقای انصار و از نخستین کسانی از مردم مدینه بود که اسلام آورد و پیامبر را به مدینه دعوت کرد. او بازوی ولایت و رسالت بود.

وقتی که خبر رحلت سعدبن­‌معاذ را به پیامبر دادند، آن حضرت به سرعت با پای پیاده و برهنه به سوی جنازه سعد شتافتند در حالی که در بین راه عبا از دوش مبارکشان افتاد و حضرت اعتنایی نکردند.

چکیده

مقاله حاضر کوششی است در جهت دریافت مفهوم بخل در قرآن کریم. واژگانی که در قرآن کریم برای دریافت این مفهوم به کار رفته اند، بخل، شحّ، قتور و ضنین می باشند. در قرآن کریم گر چه این واژگان همه برای این مفهوم به کار رفته اند، ولی گسترة معنایی و بار معناییشان متفاوت است. بعضی از این وازگان چون “ضنّ” گسترة معنایی محدودتری داشته و محدود به بخل در امور نفیس و معنوی هستند و برخی چون “شحّ” گسترة معنایی وسیعتری دارند. امر مسلم اینکه بخل از نظر قرآن کریم ناخوشایند بوده و مانع رستگاری انسان است- خواه در انفاق باشد یا در علم و یا در هر کار خیر و نیکی

در زمان حضرت عیسى(علیه‎السلام)، زنى صالح و عابد، زندگی می کرد. وی وقتی زمان نماز فرا مى‎رسید، هر کارى که داشت رها و به نماز مشغول مى‎شد. روزى هنگام پختن نان، مؤذّن بانگ نماز فرا داد. زن نان پختن را رها کرد و به نماز مشغول شد؛ چون به نماز ایستاد،

شیطان در وى وسوسه کرد که: «تا تو از نماز فارغ شوى، نان‎ها همه می‎سوزند.» زن به دل جواب داد: اگر همه نان‎ها بسوزد بهتر است که روز قیامت تنم به آتش دوزخ بسوزد.