گناه شناسی

سؤال: چگونه مى‏توانیم حقایق را آن گونه که هست، ببینیم؟

پاسخ: قرآن مى‏فرماید: «اتَّقُوا اللهَ وَ یُعَلِّمُکُمُ الله» (بقره/ 282)

از خداوند پروا کنید تا خداوند، حقیقت را به شما بیاموزد.

تقوى به معناى دورى از انواع بدى‏ها و زشتى‏هاست.

آرى، افراد آلوده از درک بسیارى حقایق محرومند.

کسى که تعصّب قومى، حزبى، نژادى و ... دارد، حق را آنگونه که هست نمى‏فهمد، مثل کسیکه عینک سرخ گذاشته و همه چیز را سرخ مى‏بیند و شلغم را لبو مى‏پندارد

و اگر عینک سبز بگذارد، کاه را علف مى‏بیند.

اگر آیینه را صیقل دهیم، عکس را درست نشان مى‏دهد.

آئینه دل نیز باید صیقلى باشد تا معارف را درک کند.

دل‏هاى کینه دار مثل ظرف‏هاى آلوده است که اگر آب تمیز هم در آن ریخته شود، آلوده مى‏شود.

گناه غبارى است که نمى‏گذارد انسان واقع بین باشد.

پرسش هاى مهم، پاسخ هاى کوتاه(تمثیلات)، ص: 22

إِن تجْتَنِبُوا کبَائرَ مَا تُنهَوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرْ عَنکُمْ سیِّئَاتِکُمْ وَ نُدْخِلْکم مُّدْخَلاً کَرِیماً

اگـر از گـنـاهـان بزرگی که از آن نهی شده اید اجتناب کنید گناهان کوچک شما را می پوشانیم و در جایگاه خوبی شما را وارد می سازیم. [1]

پرسش:

آیا بخشش گناهان صغیره به واسطه ترک گناهان کبیره، تشویق به گناه نیست؟
ممکن است گفته شود که این آیه مردم را به گناهان صغیره تشویق می‌نماید و می‌گوید: با ترک گناهان کبیره، ارتکاب گناهان کوچک مانعی ندارد!.
پاسخ:

از تعبیری که در آیه ذکر شده پاسخ این ایراد روشن می‌شود زیرا قرآن میگوید: "نکفر عنکم سیئاتکم" گناهان کوچک شما را می‌پوشانیم" یعنی پرهیز از گناهان بزرگ خصوصا با فراهم بودن زمینه‌های آنها، یک نوع حالت" تقوای روحانی" در انسان ایجاد می‌کند که می‌تواند آثار گناهان کوچک را از وجود او بشوید و در حقیقت آیه فوق همانند آیه ان الحسنات یذهبن السیئات [2] " حسنات، سیئات را از بین می‌برند" می‌باشد، و در واقع اشاره به یکی از آثار واقعی اعمال نیک است و این درست به این می‌ماند که می‌گوئیم اگر انسان از مواد سمی خطرناک پرهیز کند و مزاج سالمی داشته باشد می‌تواند آثار نامطلوب بعضی از غذاهای نامناسب را بواسطه سلامت مزاج از بین ببرد.
و یا به تعبیر دیگر: بخشش گناهان صغیره یک نوع" پاداش معنوی" برای تارکان گناهان کبیره است، و این خود اثر تشویق کننده‌ای برای ترک کبائر دارد.[3]

1. نساء/31

1.هود/۱۱۴.   

2.تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج۳، ص۴۰۰.   

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

مَن أعرَضَ عن مُحَرَّمٍ أبدَلَهُ اللّه ُ بهِ عِبادَةً تَسُرُّهُ .

هر که از کارى حرام روى گرداند، خداوند به جاى آن عبادتى شاد کننده عطایش فرماید.

 بحار الأنوار: 77/ 121/ 20.

امام على علیه السلام :

اجتِنابُ السیّئاتِ أولى مِنِ اکتِسابِ الحَسَناتِ .

 دورى کردن از بدیها برتر از انجام خوبیهاست .

عیون الحکم و المواعظ (للیثی)، ص: 125

امام باقر علیه السلام :

 تَوَقِّی الصَّرْعةِ خیرٌ مِن سُؤالِ الرَّجعَةِ

 پرهیز از به خاک در افتادن، بهتر است از این که خواهش کنى بلندت کنند .

 بحار الأنوار ج‏75، ص: 187

بحار الأنوار : از معصومان علیهم السلام نقل شده است :

جِدُّوا و اجتَهِدُوا، و إن لَم تَعمَلُوا فلا تَعصُوا ، فإنّ مَن یَبنِی و لا یَهدِمُ یَرتَفِعُ بِناؤهُ و إن کانَ یَسیراً ، و إنّ مَن یَبنِی و یَهدِمُ یوشِکُ أن لا یَرتَفِعَ بِناؤهُ .

 تلاش و کوشش کنید و اگر عمل نمى کنید گناه هم نکنید ؛ زیرا کسى که بنایى مى سازد و ویرانش نمى کند ، ساختمانش بالا مى رود هر چند اندک . اما کسى که مى سازد و[سپس] ویران مى کند بنایش بالا نمى رود .

 بحار الأنوارج‏67، ص: 286

امام کاظم علیه السلام:

إنّ العُقَلاءَ تَرَکُوا فُضولَ الدنیا فکیفَ الذُّنوبُ ؟! و تَرکُ الدنیا مِنَ الفَضلِ ، و تَرکُ الذُّنوبِ مِنَ الفَرضِ

 خردمندان، زیادىِ دنیا را رها کردند چه رسد به گناهان! در حالى که ترک دنیا فضیلت (ارزش) است و ترک گناهان واجب .
تحف العقول، النص، ص: 387

در کتاب انوار المجالس صفحه سیصدو چهارده نقل مى کند از حسن بصرى که گفت:
یک روز در بازار آهنگران بغداد مى گذشتم که ناگهان چشمم افتاد به آهنگرى که دستش را داخل کوره حدادى مى کند و آهن گداخته شده قرمز را مى گرفت بدون آنکه ابدا احساس سوزشى کند روى سن دان مى گذاشت و با پُتک روى آن مى زد و به هر نوع که مى خواست در مى آورد ومى ساخت. چون مشاهده این کار شگفت انگیز بود مرا وادار به پرسش از او کرد رفتم جلو سلام کردم جواب داد بعد پرسیدم آقا مگر آتش کوره و آهن گداخته بشما آسیبى نمى رساند؟
آن مرد گفت: نه.
گفتم چطور؟
گفت: یک ایّامى در اینجا خشک سالى و قحطى شد ولى من همه چیز در انبار داشتم. یکروز یک زن وجیه و خوش سیمائى نزد من آمد و گفت اى مرد من کودکانى یتیم و خردسال دارم و احتیاج به آذوقه و مقدارى گندم دارم خواهشمندم براى رضاى خدا کمکى بکن و بچه هاى یتیم مرا از گرسنگى و هلاکت نجات بده منهم چون بهمان یک نظر فریفته جمالش شده بودم، در مقابل خواسته اش گفتم: اگر گندم مى خواهى باید ساعتى با من باشى تا خواسته ات را برآورده کنم.

راز اختلاف پاداش اعمال اولیاء خدا و اعمال مذنبین:

حضرت  امیرالمؤمنین(علیه‌السلام):

 طِهِّروا قُلوبَکُم مِن دَرَنِ السَّیِّئات تُضاعفْ لکُمُ الحَسناتُ.

دل‌های خود را از چرک گناه پاکیزه کنید تا حسنات و پاداش‌های شما مضاعف گردد.

(فهرست غرر، ص 127)

پرسش:

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرموده اند: «التّائبُ مِن الذَّنبِ کَمَنْ لا ذَنْبَ لَهُ کسى که از گناه توبه کند مانند کسى است که گناهى نکرده است»! (کنز العمّال: 10174.)

اما چطور ممکن است که کسی که توبه کرده مانند کسی باشد که گناهی مرتکب نشده!؟

پاسخ:

 امام جعفرصادق(علیه‌السلام):

اِنَّ اللهَ یُحِبُّ العَبدَ المُفَتِّنَ التَّوّابَ وَ مَن لَم یَکُن ذلِکَ مِنهُ کانَ أَفضَل.

 خداوند بنده‌ای که به گناه آلوده بوده و مرتب در حال توبه است دوست را می‌دارد. البته آن کس که گناه نکرده از او افضل و بالاتر است. (اصول کافی، ج 4، ص 168)

در ضمن اینکه شخص پاک از گناه خودداری می کند به ازای هر گناهی که می توانسته مرتکب شود و خودداری کرده خداوند پاداشی را به وی عنایت می کند. شخص تائب از این نظر که نامه عملش از گناه پاک شده مانند شخص پاک است، اما از نظر پاداشهایی که نصیب شخص پاک شده والله اعلم.

از طرف

مولی امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) فرمودند:

 طِهِّروا قُلوبَکُم مِن دَرَنِ السَّیِّئات تُضاعفْ لکُمُ الحَسناتُ.

دل‌های خود را از چرک گناه پاکیزه کنید تا حسنات و پاداش‌های شما مضاعف گردد.(فهرست غرر، ص 127)

با توجه به این حدیث شریف ثواب اعمال خیر انسان پاک چندین برابر است، اما انسان گنهکار از این ثواب محروم است.

برای دانلود در سایز اصلی بر روی تصویر کلیک نمایید.

آیت الله جاودان:اگر انسان توبه کند به همه چیز رسیده است. اگر کسی یک گناهی دارد، اگر بتواند همین را جمع کند واقعا ماه شعبان را برده است. فرمودند یک کاری کن وقتی که وقتی ماه رمضان می آید، خود را برای خدا خالص گردانیده باشی. حال ما که نمی توانیم خیلی خودمان را خالص کنیم اما اگر توانستیم یکی دو گناهی را کنار بگذاریم یا یک اخلاق بدی را کنار بگذاریم خیلی خوب است. اخلاق بد یک گناه عمیق تری است. مثلا من اصلا نتوانم ببینم کسی بلند تر از من حرف بزند، خب این یک جهنم بالفعل است.

" تا آنکه چون ماه مبارک در آید خالص گردانیده باشی خود را از برای خدا "

اینها مربوط به قبل ماه رمضان است. حال ببینیم که برای ماه رمضان چه فرمودنده اند:

" و مگذار در گردن خود امانت و حق کسی را "

می خواهی وارد ماه رمضان شوی، هرچه امانت مردم است پس بده.

شب ،طلبه جوانی به نام محمد باقر در اتاق خود در حوزه علمیه مشغول مطالعه بود به ناگاه دختری وارد اتاق او شد در را بست و با انگشت به طلبه بیچاره اشاره کرد که ساکت باشد. دختر گفت: شام چه داری؟ طلبه آنچه را که حاضر کرده بود آورد و سپس دختر در گوشه ای از اتاق خوابید و محمد به مطالعه خود ادامه داد .از آن طرف چون این دختر فراری شاهزاده بود و بخاطر اختلاف با زنان دیگر از حرمسرا فرار کرده بود لذا شاه دستور داده بود تا افرادش شهر را بگردند ولی هر چه گشتند پیدایش نکردند.