عواملی موجود هست که موجب سنگینی میزان اعمال می‌گردد.

اخلاق نیکو

امام سجاد (علیه السلام) از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) نقل می‌کند که آن حضرت فرمود:

«ما یُوضَعُ فی میزانِ امْرِیٍ یَوْمَ القیامَةِ اَفْضَلُ مِنْ حُسْنِ الخُلْقِ»

«در میزان هیچ انسانی روز رستاخیز چیزی گرانبهاتر از خُلق نیکو نیست».[1]

حوض کوثر چیست؟

حوض کوثر عبارت است از حوض پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) که در روز قیامت افراد فراوانى اطراف آن گرد می‌آیند. پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) فرمود: کوثر نهرى است که خداوند به من وعده فرمود و داراى خیر کثیر است. حوضى است که امت من در روز قیامت بر آن وارد می‌شوند. ظرف‌های آن (که تشنگان را سیراب می‌کند) به عدد ستارگان آسمان است.[1]

ساقی حوض کوثر کیست؟

 پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) فرمود: یا عَلىّ أَنْتَ اخى وَ وَزیرى وَصاحِبُ لِوائى فِى الدُنیا وَالاخرة، وَأَنت صاحِب حوضى، مَن أَحبَّک أَحبنَّى وَمَن أَبْغَضک أَبْغَضنى

قسم به وعده شیرین من یموت یرنی
که ایستاده بمیرم به احترام  علـــــی

به حال سجده بیفتم به احترام  علـــــی
خوشا دمی که بمیرم به زیر گام  علـــی

به گنبد و به ضریح و به حرمت نجفش
 علی امام من است و منم غلام  علــــــی

حارث همدانى از دوستان و پیروان مخلص امام على (علیه السلام) بود، و در جایگاه بلندى در پیشگاه آن حضرت قرار داشت، او بیمار شد، حضرت على (علیه السلام) براى احوال پرسى با او ملاقات کرد و پس از گفتگوئى، به او فرمود:

اى حارث! به تو مژده مى‏دهم که در لحظه مرگ مرا مى‏بینى و مى‏شناسى، و همچنین هنگام عبور از پل صراط و در کنار حوض کوثر و هنگام مقاسمه.

حارث عرض کرد: مقاسمه چیست؟

امام على (علیه السلام): مقاسمه، آن است که من دوزخیان را به دوزخ (و بهشتیان را به سوى بهشت) تقسیم صحیح مى‏کنم، مى‏گویم: اى آتش این دوست من است او را رها کن و این دشمن من است او را بگیر.

سپس امام على (علیه السلام) دست حارث را گرفت و فرمود: اى حارث همین گونه که دستت را گرفتم، پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم) دستم را گرفت در آن هنگام که از حسادت قریش و منافقین، به آن حضرت شکایت نمودم، به من فرمود، وقتى روز قیامت بر پا شود، من ریسمان و دامن عصمت خدا را بگیرم، و تو اى على! دامن مرا بگیرى! و شیعیانت دامن تو را بگیرند... سپس سه بار فرمود، اى حارث تو با آن کسى که دوستش دارى هستى و همراه اعمالت مى‏باشى.

سوال:

نقش امیرالمومنین علی علیه السلام در مواقف قیامت چیست؟ اینکه می گویند: حضرت «قسیم الجنه و النار» هستند، به چه معنی است؟ آیا در قرآن یا کتاب های روایی به نقش حضرت در این رابطه اشاره ای شده است؟

پاسخ:

در منابع شیعه و اهل سنت احادیثی در باب مقسم بودن حضرت علی علیه السلام در قیامت، ذکر شده است که در این جا برخی از آنها را به عنوان نمونه ذکر می کنیم.

1. عن عبدالله بن عباس قال: «قال رسول الله صلی الله علیه و آله، معاشر الناس، إنّ علیاً قسیم النار، لا یدخل النار ولی له، و لا ینجو منها عدو له، إنه قسیم الجنة، لا یدخلها عدو له، و لا یزحزح عنها ولی له؛

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

مَن صامَ رَمَضانَ وقامَهُ إیمانا وَاحتِسابا غُفِرَ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِهِ،

هر کس رمضان را از روى ایمان و براى خدا و پاداش او، روزه بگیرد و به عبادت برخیزد، گناهان گذشته ‏اش آمرزیده مى ‏شود.

 سنن الترمذی: ج 3 ص 67 ح 683‏

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

مَن قامَ لَیلَةَ القَدرِ إیمانا وَاحتِسابا غُفِرَ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِه

هر کس شبهای قدر را با ایمان و امید به اجر و پاداش بیدار و در آنها به عبادت بپردازد گناهان پیشین او بخشیده می ‌شوند.

 سنن الترمذی: ج 3 ص 67 ح 683‏

مَن جَاء بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا وَمَن جَاء بِالسَّیِّئَةِ فَلاَ یُجْزَى إِلاَّ مِثْلَهَا وَهُمْ لاَ یُظْلَمُونَ

هر کس‌ کار نیکی‌ (به آخرت) بیاورد (و با گناهان آنها را از بین نبرد) ده‌ برابر آن‌ (پاداش‌) دارد و هر کس‌کار بدی‌ بیاورد جز به‌ مانند آن‌ کیفر نبیند و بر آنان‌ ستمی‌ نرود.(انعام آیه 160.)

به به عجب فضل و کرمی!!!

چه‌ تشویق‌ بزرگ‌ و چه‌ جایزه ارزشمند و عجب‌ امتیاز ممتازی‌ است‌ برای‌ نیکوکاران‌!!

راستی چقدر باید انسان از کاروان سعادت دور بیفتد که در عین حالیکه گناه او یکی و خوبی او ده برابر نوشته می‏شود مع ذلک گناهان او بیشتر و سنگین‏تر باشد.

امام زین العابدین علیه السلام :

یا سَوأتاهُ لِمَن غَلَبَت إحداتُهُ عَشَراتِهِ

بدا به حال کسى که یک هایش (گناهانش) بر ده هایش (حسناتش) چیره شود . (تحف العقول ص 203.)

قَالَ الامام الصادق علیه السّلام:

«ثَوَابُ الْمُؤْمِنِ مِنْ وَلَدِهِ إِذَا مَاتَ الْجَنَّةُ صَبَرَ أَوْ لَمْ یَصْبِرْ»
یعنى: اجر مؤمن از فقدان فرزندش بهشت است، چه صبر کند، چه صبر نکند.                       

وسائل الشیعة، ج‏3، ص: 245

قال رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلّم:

«... أَ مَا عَلِمْتُمْ أَنِّی أُبَاهِی بِکُمُ الْأُمَمَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ حَتَّى بِالسِّقْطِ یَظَلُّ مُحْبَنْطِئاً عَلَى بَابِ الْجَنَّةِ فَیَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ ادْخُلِ الْجَنَّةَ فَیَقُولُ لَا حَتَّى یَدْخُلَ أَبَوَایَ قَبْلِی فَیَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِمَلَکٍ مِنَ الْمَلَائِکَةِ ایتِنِی بِأَبَوَیْهِ فَیَأْمُرُ بِهِمَا إِلَى الْجَنَّةِ فَیَقُولُ هَذَا بِفَضْلِ رَحْمَتِی لَک‏»
... آیا نمی‌دانید که به راستی من در روز قیامت به کثرت جمعیّت شما امّت اسلام، بر سایر امّت‌ها مباهات می‌کنم حتّی به سقط‌شدگان از شما؟ (زاد و ولد شما برکات فراوانی دارد از جمله:) جنین سقط‌شدۀ شما در روز قیامت، با حالت غضب و ناراحتی بر در بهشت درنگ می‌کند؛ پس خداوند عزّت‌مند و صاحب جلال به او می‌فرماید: داخل بهشت شو. می‌گوید: نه؛ مگر این که قبل از من، پدر و مادرم داخل بهشت شوند.
پس خداوند عزّت‌مند و صاحب جلال به فرشته‌ای از فرشتگان می‌فرماید: پدر و مادرش را بیاور. سپس خداوند به آن دو امر می‌کند که به بهشت داخل شوید. و به آن طفل نیز می‌فرماید: این کار را به خاطر فزونی رحمتم نسبت به تو انجام دادم (و الّا پدر و مادرت مستحقّ بهشت نبودند).

قال رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلّم:

«... إِذَا حَمَلَتِ الْمَرْأَةُ کَانَتْ بِمَنْزِلَةِ الصَّائِمِ الْقَائِمِ الْمُجَاهِدِ بِنَفْسِهِ وَ مَالِهِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَإِذَا وَضَعَتْ کَانَ لَهَا مِنَ الْأَجْرِ مَا لَا تَدْرِی مَا هُوَ لِعِظَمِهِ فَإِذَا أَرْضَعَتْ کَانَ لَهَا بِکُلِّ مَصَّةٍ کَعِدْلِ‏ عِتْقِ مُحَرَّرٍ مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِیلَ فَإِذَا فَرَغَتْ مِنْ رَضَاعِهِ ضَرَبَ مَلَکٌ عَلَى جَنْبِهَا [جَنْبَیْهَا] وَ قَالَ استأنف [اسْتَأْنِفِی‏] الْعَمَلَ فَقَدْ غُفِرَ لَک‏»
هر گاه زن، آبستن شود، به منزلۀ روزه‌دارِ شب‌‌زنده‌دارِ جهادکننده با جان و مالش در راه خداوند می‌باشد.
پس زمانی که وضع حمل نمود، اجر و پاداشی دارد که به خاطر عظمتش، توان درک آن را ندارد!
و هر وقت طفلش را شیر دهد، به ازاء هر مکیدن، اجری همچون آزاد کردن آزادشده‌ای از فرزندان اسماعیل برای اوست. و چون از شیر دادن طفلش فارغ شد، فرشته‌ای بر پهلوی او می‌زند و می‌گوید: عملت را از سر بگیر؛ که به راستی آمرزیده شدی.

بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏101، ص: 106