گناه شناسی

سؤال:

آیا گناهی وجود دارد که بدون توبه بخشیده شود؟

پاسخ:

پلیدی و پلشتی هیچ گناهی نیست که با آب توبه، پاک نشود؛ حتی شرک و الحاد. از این بالاتر، ممکن است گنهکاری مورد بخشش و مغفرت خداوند قرار بگیرد بی آنکه حتی توبه کرده باشد!

توضیح بیشتر اینکه با مروری بر پهنه آیات قرآن و روایات می توان گفت، که بخشش گناه از طرق مختلفی امکانپذیر است از جمله:
1. توبه:

اولین و مهم ترین راه بخشش گناهان،  توبه است. خداوند در قرآن همه مردم را به توبه دعوت کرده و ضمانت کرده است که اگر کسی توبه کند، هر نوع گناهی را بیامرزد.[1]
2. انجام حسنات:

امام جعفرصادق(علیه‌السلام):

إنّ العَبدَ أَذا أَذنَبَ ذَنْباً اَجَّلَهُ اللهُ سَبْعَ سَاعاتٍ فَاِنِ استَغَفَراللهَ لَم یُکْتبْ عَلَیهِ شَئٌ وَ اِن مَضَتِ السّاعاتِ و لَم یَستَغفِرهُ کُتِبَ عَلَیهِ سَیئةٌ.

بنده هر گاه گناهی مرتکب شود خداوند تا هفت ساعت او را مهلت می‌دهد چنانچه توبه کرد چیزی برای او نوشته نمی‌شود واِلّا تنها یک گناه برایش ثبت می‌گردد.

(لئالی‌الاخبار، ج 1، ص 372)

امام موسی‌بن‌جعفر(ع):

التّوبَةُ النَّصُوحُ أنَ یَتوبَ العبدُ مِنَ الذّنبِ ثُمَّ لایَعودُ اِلَیهِ.

 توبة خالصانه آن است که وقتی بنده از گناه توبه کرد دیگر مرتکب آن گناه نشود.

(اصول کافی، ج 4، ص 165)

هر کسی نقطه ضعفی دارد، شیطان دشمن قسم خورده انسان هم از این موضوع مستثنی نیست و نقطه ضعفهایی دارد. از طرفی یکی از راه های مبارزه و شکست دشمنان شناسایی نقطه ضعف آنهاست. در ادامه با چند تا از این نقطه ضعفهای شیطان آشنا می شوید:

روزی شیطان در گوشه مسجدالحرام ایستاده بود، حضرت رسول اکرم (ص) هم سرگرم طواف خانه کعبه بودند. وقتی آن حضرت از طواف فارغ شد، مشاهد کرد که ابلیس، ضعیف، نزار و رنگ پریده کنار ایستاده است.

پیامبر نزدیک او رفت و فرمود: ای ملعون! تو را چه شده که این چنین ضعیف و ناجوری؟؟؟!

گفت: یا رسول الله از دست امت تو به جان آمده و گداخته شده ام و صبر و طاقتم تمام شده است.

پیامبر فرمود: ای ملعون! مگر امت من با تو چه معامله ای کرده اند که این قدر از دست آنان می نالی و به قغان آمده ای؟

گفت: یا رسول الله! هفت خصلت نیکو در امت تو وجود دارد که من هر چه تلاش می کنم این خصلت را از ایشان بگیرم، نمی توانم.

امام محمدباقر(علیه‌السلام:

کُلَّما عادَ المؤمِنُ بِالاِستغفارِ وَالتَّوبَةِ عادَاللهُ عَلَیهِ بِالمَغفِرة.

هر بار که مؤمن توبه و استغفار خود را تجدید کند خدا نیز مغفرت و آمرزش خود را برای وی تجدید می‌نماید.

(سفینه، ج 1، ص 127)

توبه کننده از گناهی که فقط خدا از آن باخبر است

 مولی امیرالمؤمنین(علیه‌السلام):

 طوبی لِعَبدٍ یَستَغفِرُاللهَ مِن ذنبٍ لَم یَطّلِعْ عَلَیهِ غَیرُهُ.

 خوشا به حال بنده‌ای که در نزد خدا از گناهی توبه می‌کند که غیر از او کسی بر آن مطّلع نیست.

(جامع احادیث‌الشیعه، ج 14، ص 332)

گنهکاری که بخاطر گناهش گریه می کند

مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام:

طوبی لِمَن بکَی عَلی خَطیئتِهِ وَ أَمِنَ النّاسُ شَرَّهُ.

خوشا به حال کسی که به خاطر گناهانی که مرتکب شده گریه می‌کند (و پشیمان است) و مردم دیگر از شر و آزار او در امان هستند. (الفقیه، ج 4، ص 405)

گنهکاری که بعد از هر گناه یک استغفار داشته باشد

پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم:

طوُبی لِمَن وَجَدَ فی صَحیفَةِ عَمَلِهِ یَومَ القیامَةِ تَحتَ کُلِّ ذَنبٍ «استَغفِرُالله»

خوشا به حال کسی که در نامة عملش روز قیامت، زیر هر گناهی که کرده یک «استغفار» ببیند.

(تفسیر مقتنیات، ج 1، ص 89)

امام جعفرصادق(علیه‌السلام):

ما مِن عَبدٍ أَذنَبَ ذَنباً فَنَدِمَ عَلَیهِ اِلاّ غَفَراللهُ لَهُ قَبلَ أَن یَستَغفِرَ.

هر بنده‌ای که از گناهی که مرتکب شده پشیمان شود، پیش از آنکه استغفار کند خداوند گناهش را می‌آمرزد.

(جامع‌ احادیث الشیعه، ج 14، ص 338)

امام رضا(علیه‌السلام):

  لَیسَ شَیءٌ اَحبُّ اِلَی اللهِ مِن مُؤْمِنٍ تائِبٍ أَو مؤْمِنَةٍ تائِبَةٍ.

 چیزی در نزد خدا محبوب‌تر از یک مرد یا یک زن توبه‌کننده نیست.

(سفینه، ج 1، ص 126)

«پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

 النَّدمُ تَوبَةٌ.

پشیمانی از گناه، خود، توبه از گناه است.

(تحف‌العقول، ص 55 ـ الشهاب فی‌الحِکم و الآداب، ص 9)