گناه شناسی

امام صادق علیه السلام:

وَلَدٌ واحِدٌ یَقْدِمُهُ الرَّجُلُ، أفْضَلُ مِنْ سَبْعینَ یَبْقُونَ بَعْدَهُ، شاکینَ فِی السِّلاحِ مَعَ الْقائِمِ (عَجَّلَ اللَّهُ تَعالی فَرَجَهُ الشَّریف)

 اگر انسانی یکی از فرزندانش را پیش از خود به عالم آخرت بفرستد بهتر از آن است که چندین فرزند به جای گذارد و در رکاب امام زمان علیه السلام با دشمن مبارزه کنند.

بحارالأنوار: ج 79 ص 116 ح 7 و ح 8 و ص 123 ح 16.

امام صادق علیه السلام:

مَنْ دَعا لِعَشْرَةٍ مِنْ إخْوانِهِ الْمَوْتی لَیْلَةَ الْجُمُعَةِ أوْجَبَ اللَّهُ لَهُ الْجَنَّةَ

 هرکس که در شب جمعه برای ده نفر از دوستان مؤمن خود که از دنیا رفته اند دعا و طلب مغفرت نماید، از اهل بهشت قرار خواهد گرفت.

جامع احادیث الشیعة: ج 6 ص 178 ح 78.

گندم، مهم ترین ماده غذایی بشر است که تاکنون نتوانسته اند برای آن جانشینی بیابند، و از حیث پروتئین و سایر مواد کالری زا در ردیف بهترین و سالم ترین مواد غذایی قرار دارد.

با توجه به آنچه که از متون تاریخی برمی آید، استفاده، شناخت، کاشت، داشت و مصرف گندم را بایستی همزاد با تاریخ بشر دانست. شاید همین قدمت استفاده از این ماده حیاتی یکی از دلایل مهمی باشد که در برخی تفاسیر، شجره ممنوعه را گندم، معنا کرده اند. [1]

اهمیت گندم، آن چنان واضح است که آدمی را از پرداختن به آن بی نیاز می سازد. اگر در تواریخ می خوانیم که فلان حاکم و یا فلان حکیم، مردم را به ذخیره گندم برای مبارزه با قحطیها و خشکسالیها توصیه می کند و اگر یکی از دلایل نجات حضرت یوسف (علیه‎السلام) از زندان و وزیر شدن او، تدبیر خاصّ وی دربارة ذخیرة گندم بود، همگی بر اهمیت ویژه و حیاتی این محصول دلالت دارد.

گندم در میان تمامی جوامع بشری از قداست خاصّ برخوردار است.

دین مبین اسلام، سفارش بسیاری درباره نان کرده و اهمیت فوق العاده ای برای آن قائل شده است. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرماید:

«بارِکْ لَنا فِی الْخُبْزِ وَلا تَفَرَّقَ بَیْنَنا وَبَیْنَه؛ [2]

خدایا! به نان ما برکت بده و میان ما و آن جدایی میفکن.»

همچنین می فرماید:

: «فَاِنَّ الْخُبْزَ مُبارَکٌ اَرْسَلَ اللَّهُ لَهُ السَّماءَ مِدْراراً وَلَهُ اَنْبَتَ اللَّهُ الْمَرْعَی وَبِهِ صَلَّیْتُمْ؛ [3]

نان مبارک است. خدای بزرگ برای [به دست آمدن] آن، آسمان را فرستاد که بسیار ببارد، و به خاطر نان زمین را رویاند. و به وسیله ناناست که می توانید، نماز بخوانید.»

امیرمؤمنان (علیه‎السلام) نیز می فرماید: «اَکْرِمُوا الْخُبْزَ فَاِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ اَنْزَلَ لَهُ بَرَکاتِ السَّماءِ وَاَخْرَجَ بَرَکاتِ الْاَرْضِ؛ [4]

نان را اکرام کنید. همانا خداوند عزیز و جلیل، برای آن، برکات آسمان را نازل کرد و برکات زمین را خارج نمود.»

امام صادق علیه السلام:

عَلَیْکُمْ بِإتْیانِ الْمَساجِدِ، فَإنَّها بُیُوتُ اللَّهِ فِی الْاءرْضِ و مَنْ أتاها مُتَطِّهِراً طَهَّرَهُ اللَّهُ مِنْ ذُنُوبِهِ، وَ کَتَبَ مِنْ زُوَّارِهِ

 بر شما باد به دخول در مساجد، چون که آن ها خانه خداوند بر روی زمین است؛ و هر کسی که با طهارت وارد آن شود خداوند متعال او را از گناهان تطهیر می نماید و در زمره زیارت کنندگانش محسوب می شوند.

وسائل الشیعة: ج 1 ص 380 ح 2.

پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم:

مَن رَدَّ عَن عِرضِ اَخیهِ کانَ لَهُ سبعونَ اَلفَ حجابٍ مِنَ النّار.

کسی که از حیثیت و آبروی برادر دینی خود دفاع کند برای او هفتاد هزار سپر از آتش جهنم خواهد بود.

(بحار، ج ۷۵، ص ۲۵۳)

امام رضا(علیه‌السلام):

مَن کَفَّ عَن اَعراضِ المُسلِمینَ اَقالَهُ اللهُ عَثرتَهُ یَومَ القِیامة.

کسی که از آبروریزی و لطمه زدن به حیثیت مسلمانان خودداری کند خداوند از لغزش‌های او در روز قیامت گذشت خواهد نمود.

 (بحار، ج ۷۵، ص ۲۵۶)

امام جعفرصادق(علیه‌السلام):

منَ رَدَّ عَن عِرضِ اَخیهِ المُسلِمِ وَجَبَت لَهُ الجَنَّةُ اَلبَتَّه.

کسی که آبروی برادر مسلمان خود را حفظ کند، البتّه و مسلماً بهشت جایگاه او خواهد بود.

(ثواب‌الاعمال، ص ۳۲۴)

پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم:

مَن ذَبَّ عَن عِرضِ اَخیهِ بالغَیبَةِ کانَ حقّاً علِی اللهِ أَن یُعتِقَهُ مِنَ النّار.

کسی که غیاباً از حیثیت و آبروی برادر دینی خود دفاع کند حقّا که خدا او را از آتش دوزخ رهایی خواهد بخشید.

(میزان‌الحکمة، ج ۷، ص ۳۵۳)

حرمت آبرو و حیثیت مؤمن

کسانی که آبرویشان حرمتی ندارد

لزوم پرهیز از عملی که به آبرو لطمه می زند

ولایت شیطان بر کسی که قصدش ریختن آبروی مؤمنین است

از بین برنده های آبرو

بهترین راه برای حفظ آبرو

لزوم عدم تعرض به آبروی دیگران

دشوار بودن جبران آبروی برباد رفته

لزوم گذشتن از مال بخاطر آبرو

ثواب حفظ آبروی برادر مؤمن

ثواب عیب پوشی از مؤمنین

حرمت فاش کردن عیوب و اسرار مؤمنین

عاقبت بردن آبروی دیگران

عزت مؤممن در عدم تعرض به آبروی مؤمنین

لزوم طلب حلالیت از کسی که آبرویش را برده ایم

«آنانکه بر مَرکبِ طاعت می‌نشینند در بهشت فرود می‌آیند و در آن منزل می‌کنند» و «با طاعت است که بهشت نصیب اهل تقوا می‌گردد» و «در آخرت سایه خداوند سبحان بر اهل طاعت گسترده است».

این سخنانِ شیوا، مضامین کلام امیر مؤمنان ـ علیه السّلام ـ است که ما را به طاعت الهی فرا می‌خواند.[1]

در روایات می‌خوانیم که: «دوستان ما آنانند که اهل طاعتند، و اهل معصیت دشمنان ما هستند، به خدا قسم که ولایت ما جز با عمل بدست نمی‌آید».[2]

امام باقر ـ علیه السّلام:

مَنْ کانَ مطیعاً فَهُوَ وَلیٌّ، وَ مَنْ کانَ عاصیاً فَهُوَ لَنا عَدُوٌّ، وَاللهِ لا تُنالُ وِلایَتُنا اِلاّ بِالْعَمَلِ.

«دوستان ما آنانند که اهل طاعتند، و اهل معصیت دشمنان ما هستند، به خدا قسم که ولایت ما جز با عمل بدست نمی‌آید»

ثواب الاعمال و عقابها، علی محمّد دخیل، (چاپ دارالمرتضی، بیروت) ص 519، عقاب من احبّ اهل البیت و لم یعمل بعملهم.

شناخت بیماریها، اولین گام در پیشگیری و درمان آنهاست، و مسلَّم است که نقش پیشگیری در این زمینه، بسیار مهمتر از درمان است. در این ارتباط واکسینه کردن افراد، از رایج‌ترین و ضروری‌ترین برنامه‌ها برای پیشگیری بسیاری از بیماریهاست که نقش آن کاملاً روشن است.

آنان که بیماریها و پیامدهای آنرا می‌شناسند خود را هرگز در معرض ابتلاء بدان قرار نمی‌دهند. لیکن افراد ناآگاه، با بی‌توجهّی خویش، گذشته از آنکه خود را در معرض خطر قرار می‌دهند، سلامتی اطرافیان را نیز تهدید می‌کنند.

با توجّه به این نکات، شاخت «بیماری گناه» که از تمام بیماریها هلاک کننده‌تر است، برای همه ضرورت تام دارد.

• شناخت، برای پیشگیری از ابتلاء خود و اطرافیان و جامعه.
• شناخت، برای تشخیص وجود آن در خود و دیگران و شناخت، برای درمان آن.

عاقبت درناک عدم پیشگیری و درمان بیماری گناه

آری یقیناً «بیماری گناه»، در مقایسه با انواع بیماریها، از تمام آنها خطرناک‌تر است. اگر سایر بیماریها تب و درد بر انسان عارض می‌کند و برخی اعضای جسم انسان را تهدید می‌کند، بیماری گناه سلامت جسم و جان، هستی اجتماعی، و سرانجامِ زندگی مادّی و معنوی ما را تباه می‌کند و سرنوشت دنیا و آخرت ما را برای همیشه تیره و تار می‌سازد.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله:

 ألا إنَّ فی شَهرِ رَجَبٍ لَیلَةً، مَن حَرَّمَ النَّومَ عَلى نَفسِهِ وقامَ فی‌ها حَرَّمَ‏ اللّهُ‏ جَسَدَهُ‏ عَلَى النّارِ، وصافَحَهُ سَبعونَ ألفَ مَلَکٍ، ویَستَغفِرونَ لَهُ إلى یَومٍ مِثلِهِ، فَإِن عادَ عادَتِ المَلائِکَةُ.

هان! در ماه رجب، شبى است که هر کس در آن شب، خواب را بر خود حرام کند و به عبادت بپردازد خداوند، بدن او را بر آتش، حرام مى‏گرداند و هفتاد هزار فرشته با او دست مى‏دهند و تا روزى چنان (یعنى ماه رجب سال آینده) برایش طلبِ آمرزش مى‏کنند، و اگر دوباره گناه کرد، فرشتگان، دوباره برایش آمرزش مى‏خواهند.

بحار الأنوار: ج 97 ص 47 ح 33 نقلًا عن النوادر للراوندی عن ابن عبّاس.