گناه شناسی

همانگونه که نماز، روزه، خمس و ... در شرعِ مقدّسِ اسلام واجب و ترک آنها موجب عقوبت الهیست، توبه نیز از واجبات است و ترک آن نیز، مانند ترک سایر واجبات، عقوبت و عذاب الهی را به دنبال دارد. اما متأسّفانه برخی افراد، آنرا از مستحبّات می‌پندارند و به واجب بودن آن آگاهی ندارند. شاید علّت آن، عدم تذکّر مسئله یاد شده است که برای بسیاری، اصلاً تا به حال بیان نشده است. لذا بجاست که در هر موقعیّتِ مناسب، مرتّباً گفته شود و به افراد تذکّر داده شود تا همگان با این واجب و تکلیف خود آشنا شده و با توبه، به عنوانِ یک واجب شرعی همچون نماز و روزه برخورد کنند.

متاسفانه پذیرش یا ایمان به برخی از احکام اسلام برای برخی بسیار سنگین است (مثل حرمت موسیقی و شطرنج و...)، یا در میدان عمل برخی فقط به احکامی عمل می کنند که منافات با هوا و هوس آنها و علایق آنها نداشته باشد.(مثل ترک خمس و زکات و...)

اسلام عزیز در زمینه‌های گوناگون اعتقادی، عبادی، اخلاقی، فردی، خانوادگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، نظامی و ... تکالیفی بر عهده انسان می‌نهد. مسلمانان باید به همه آنها توجه داشته باشند. فلاح و سعادت و عزّتی که اسلام برای پیروان خود تضمین کرده است، در گرو انجام تکالیف در تمامی زمینه‌هاست.

اسلام را اگر بعنوان یک سیستم ـ با توجه به تعریفی که برای سیستم‌ها می‌شود ـ در نظر بگیریم،[1] تمامی اجزای آن در ارتباطِ دقیق با هم می‌باشند. این وجودِ مرکب، با بودن تمامی اجزای خویش است که دارای اثرات مثبت و منشاء برکات است، و در صورت نبودن بعضی از اجزاء، آن ثمرات، و بهره‌های بایسته را نخواهد داشت.

علت اصلی عقب‌ماندگی مسلمین در قرون اخیر، غفلت آنان از بعضی ابعاد اسلام و برخی تکالیف اسلامی و شرعی خویش است. تنها، توجه داشتن به احکام عبادی و فردی، و غفلت از احکام اجتماعی، سیاسی و حکومتیِ اسلام ضایعات فراوانی را طی زمانی طولانی بوجود آورده است. این غفلت، حاصل تلاش استعمار در طول چندین قرن است.

نقش والدین در تربیت فرزند و معماری شخصیت آینده او بسیار تأثیرگذار و حیاتی­‎ است. معمولا بینش و منش پدر و مادر است که تعیین­ کننده بینش و منش فرزند در آینده خواهد گشت.

اینکه می شنوید کودکی چند ساله حافظ کل قران شده، این قبل از اینکه کار فوق العاده ای از جانب کودک باشد، هنریست از جانب والدین.

امام صادق(علیه السلام):

«مَا مِنْ مَوْلُودٍ یُولَدُ إِلَّا عَلَى الْفِطْرَةِ فَأَبَوَاهُ اللَّذَانِ یُهَوِّدَانِهِ وَ یُنَصِّرَانِهِ وَ یُمَجِّسَانِهِ»

هر نوزادی براساس فطرت پاک الهی زاده می­شود، و این پدر و مادرش هستند که او را یهودی یا نصرانی یا مجوسی می­سازند.

شیخ صدوق، من‏ لایحضره ‏الفقیه، ج2، ص49.

حضرت علی (سلام الله علیه) نیز فرموده اند: ادب و تربیت نفس­های خویش را به عهده بگیرید و آن را از سلطة عادت­ها بازدارید![2]

لزوم شروع از خود

کسی که (در مقام هدایت و تربیت) خود را پیشوای دیگران قرار می­دهد، باید از تعلیم (و تربیت) خویش بیاغازد، پیش از آن­که به تعلیم (و تربیت) دیگری بپردازد.[3]

امیرالمؤمنین علیه السّلام:

مَنْ‏ نَصَبَ‏ نَفْسَهُ‏ لِلنَّاسِ‏ إِمَاماً فَعَلَیْهِ أَنْ یَبْدَأَ بِتَعْلِیمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلِیمِ غَیْرِهِ وَ لْیَکُنْ تَأْدِیبُهُ بِسِیرَتِهِ قَبْلَ تَأْدِیبِهِ بِلِسَانِهِ وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُؤَدِّبُهَا أَحَقُّ بِالْإِجْلَالِ مِنْ مُعَلِّمِ النَّاسِ وَ مُؤَدِّبِهِمْ.

 آنکس که خود را برای مردم پیشوا قرارمی‌دهد، پس بر اوست که قبل از تعلیم دیگران به تعلیم خویش اقدام کند و ادب کردن او بر کردارش، مقدّم بر ادب کردن او با زبانش باشد و کسی که خود را تربیت و ادب می‌کند، بزرگداشت و تجلیل او سزاوارتر است از کسی که دیگران را تعلیم و ادب می‌کند.

وسایل الشیعه، ج 16، ص 151.

امام باقر (علیه السلام)

إنِّى لأبغضُ الرَّجُل أن یَکُون کسلاناً عَن أمرِ دُنیَاه، و مَن کَسَل عَن أمرِ دُنیاه فَهُو عَن أمر آخِرتِه أکسلَ

من مردى را که در کار دنیایش تنبل باشد مبغوض میدارم و کسى که در کار دنیا تنبل باشد، در کار آخرتش تنبل تر است.

وسائل الشیعه، ج12، صفحه 37

پرسش:

بعد از مدتی عذاب در قبر، آیا عذاب بی‌تأثیر نمی‌شود؟

چون انسان هنگامی که مدتی در قبر عذاب و شکنجه شد بعد از آن به تدریج این عذاب‌های جسمی و روحی به صورت عادی در می‌آید و دیگر برای شخص مثل اول دردآور نخواهد بود.

پاسخ:

اصل مطلب درست است که اگر زجر و عذاب به صورت مستمر بود، اثر آن کم یا بی‌تأثیر می‌شود یا عذاب تبدیل به عَذب و شیرینی و گوارا بودن می‌گردد اما درمورد عذاب برزخ و قیامت نسبت به کفار و مشرکان و ظالمان این موضوع صدق نمی‌کند زیرا بنا بر دلایل متعدد، نباید عذاب برزخ و قیامت را با عذاب و آتش دنیا مقایسه کرد.

از جمله:

1.همه آتش‌های این عالم را جمع کنند، روح انسان را نمی‌تواند بسوزاند و فقط ظاهر بدن  انسان رامی سوزاند اما اما آتش جهنم از درون مجرم شعله ور میشود و اول درون و روح وسپس بدن را می سوزاند.

امام صادق علیه السلام:

 إِنَّ نَارَکُمْ هَذِهِ جُزْءٌ مِنْ سَبْعِینَ جُزْءاً مِنْ نَارِ جَهَنَّمَ وَ قَدْ أُطْفِئَتْ سَبْعِینَ مَرَّةً بِالْمَاء

این آتش شما یک جزء از هفتاد جزء آتش جهنم است؛ به حقیقت که آن آتش را هفتاد بار خاموش نموده اند با آب؛ و دوبار روشن گشته است. و اگر چنین نمی شد ( هفتاد بار خاموشش نمی کردند) هیچ بشری طاقت این آتش دنیایی را نداشت.».

بحارالانوار، ج ۸، ص ۲۸۸

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله:

مَنْ صَلَّى لَیْلَةَ الْأَحَدِ أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ مَرَّةً وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ خَمْسِینَ مَرَّةً حَرَّمَ اللَّهُ جَسَدَهُ‏ عَلَى‏ النَّارِ وَ...

هر کس در شب یکشنبه چهار رکعت نماز بخواند (دو نماز دو رکعتی) به این صورت که در هر رکعت یک حمد و پنجاه توحید،، خداوند بدن او را بر آتش جهنم حرام گرداند و... .

. جمال الأسبوع بکمال العمل المشروع؛؛ ص 55

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله:

... وَ مَا مِنْ قَدَمٍ مَشَتْ إِلَى صَلَاةِ الْعَتَمَةِ إِلَّا حَرَّمَ اللَّهُ جَسَدَهُ‏ عَلَى‏ النَّارِ.

... وقدمی نیست که برای نماز (جماعت) عشاء برداشته شود مگر اینکه خداوند بدنش را بر آتش حرام گرداند.

جامع الأخبار (للشعیری)؛؛ ص 66