گناه شناسی

قالَ علیه السلام: کَرِهَ أن یُضَیِّعَ الرّجُلُ ماءَهُ و یأتیَ غَیرَ شَکلِهِ، و لَو أباحَ ذلکَ لَربَطَ کُلُّ رجُلٍ أتانا یَرکَبُ ظَهرَها و یَغشى فَرجَها، فکانَ یکونُ فی ذلکَ فَسادٌ کثیرٌ، فأباحَ ظُهورَها و حَرّمَ علَیهِم فُروجَها، و خَلقَ‏ للرِّجالِ النِّساءَ لِیأنَسوا بِهِنَّ، و یَسکُنوا إلَیهِنَّ، و یَکُنَّ مَوضِعَ شَهَواتِهِم و امَّهاتِ أولادِهِم.[1]

یکى از سؤالاتى که زندیق از امام صادق علیه السلام پرسید علّت تحریم نزدیکی با حیوانات بود!

حضرت فرمود: خداوند خوش نداشته که مرد آب خود را هدر دهد و با غیر همنوع خود، نزدیکى کند. اگر این کار را اجازه مى‏ داد، هر مردى یک ماده الاغ مى‏ بست و هم از آن سوارى مى‏ گرفت و هم با آن نزدیکى مى‏ کرد و در این کار مفاسد بسیارى بود. لذا خداوند پشت‏هاى حیوانات را بر مردم حلال کرده و فرجهایشان را برایشان حرام فرموده است و براى مردها زنها را آفرید تا با آنان همدم شوند و به آنها آرامش گیرند و زنان جایگاه شهوات مردان و مادرانِ فرزندان ایشان باشند.

پرسش:

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرموده اند: «التّائبُ مِن الذَّنبِ کَمَنْ لا ذَنْبَ لَهُ کسى که از گناه توبه کند مانند کسى است که گناهى نکرده است»! (کنز العمّال: 10174.)

اما چطور ممکن است که کسی که توبه کرده مانند کسی باشد که گناهی مرتکب نشده!؟

پاسخ:

 امام جعفرصادق(علیه‌السلام):

اِنَّ اللهَ یُحِبُّ العَبدَ المُفَتِّنَ التَّوّابَ وَ مَن لَم یَکُن ذلِکَ مِنهُ کانَ أَفضَل.

 خداوند بنده‌ای که به گناه آلوده بوده و مرتب در حال توبه است دوست را می‌دارد. البته آن کس که گناه نکرده از او افضل و بالاتر است. (اصول کافی، ج 4، ص 168)

در ضمن اینکه شخص پاک از گناه خودداری می کند به ازای هر گناهی که می توانسته مرتکب شود و خودداری کرده خداوند پاداشی را به وی عنایت می کند. شخص تائب از این نظر که نامه عملش از گناه پاک شده مانند شخص پاک است، اما از نظر پاداشهایی که نصیب شخص پاک شده والله اعلم.

از طرف

مولی امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) فرمودند:

 طِهِّروا قُلوبَکُم مِن دَرَنِ السَّیِّئات تُضاعفْ لکُمُ الحَسناتُ.

دل‌های خود را از چرک گناه پاکیزه کنید تا حسنات و پاداش‌های شما مضاعف گردد.(فهرست غرر، ص 127)

با توجه به این حدیث شریف ثواب اعمال خیر انسان پاک چندین برابر است، اما انسان گنهکار از این ثواب محروم است.

پرسش:

چگونه از گناهان پاک شویم؟ چه راه هایی برای پاک شدن از گناه و آمرزش وجود دارد؟

پاسخ:

با بررسی آیات و روایات فراوان در این موضوع مشخص می شود که اعمال صالح، اذکار و عوامل غیر اختیاری بسیاری وجود دارد که بیانگر این هستند که اراده پروردگار متعال بر آمرزش بندگان استوار است.

از جمله اعمال صالح محو کننده گناه می‌توان به اقرار بر گناه،توبه، استغفار،گریه بر گناه،نماز،انتظاربرای نماز جماعت، شب زند ه داری، بردن چراغ به مسجد،حج و عمره، زیارت امام حسین (علیه السلام)، پوشاندن مؤمن، مصافحه، شهادت در را خدا، تشیع جنازه، تعلیم و روزه ماه شعبان اشاره نمود.

از اذکار شوینده گناه می توان اذان، تهلیل، استغفار، استرجاع، حوقله و برخی از دعاهای وارده را نام برد.

از عوامل غیر اختیاری آمرزش هم می توان به مصائب و گرفتاریهای دنیا و آخرت مانند غم و اندوه، بیماری، مرگ، عذاب قبر و برزخ و همچنین شفاعت شافعان و درنهایت رحمت و فضل واسعه پروردگار اشاره کرد.

برای دیدن مطالب بیشتر و آیات و روایات مربوطه به این آدرس مراجعه کنید:  bit.ly/1UfuVqS

سؤال:

آیا گناهی وجود دارد که بدون توبه بخشیده شود؟

پاسخ:

پلیدی و پلشتی هیچ گناهی نیست که با آب توبه، پاک نشود؛ حتی شرک و الحاد. از این بالاتر، ممکن است گنهکاری مورد بخشش و مغفرت خداوند قرار بگیرد بی آنکه حتی توبه کرده باشد!

توضیح بیشتر اینکه با مروری بر پهنه آیات قرآن و روایات می توان گفت، که بخشش گناه از طرق مختلفی امکانپذیر است از جمله:
1. توبه:

اولین و مهم ترین راه بخشش گناهان،  توبه است. خداوند در قرآن همه مردم را به توبه دعوت کرده و ضمانت کرده است که اگر کسی توبه کند، هر نوع گناهی را بیامرزد.[1]
2. انجام حسنات:

موضوع این نوشتار یک حکم شرعی پر کاربرد است. این حکم در عین حال که بسیار ساده و زود فهم است اما به دلیل غیر کارشناسی بیان شدن آن از زبان برخی افراد غیر متخصص و مورد اعتماد مردم، آنگونه که باید به اجرا در نمی آید و اکثر مردم خیال می کنند که "پزشک محرم است" و همین بی اطلاعی از کیفیت دقیق اجرای آن سبب شده تا رعایت درست آن از سوی متدینین موجب تعجب یا اعتراض عده ای نا آگاه به اصل حکم شود.

باید بدانیم که «محرمیت» غیر از «لمس و نظر در مواقع ضروری» است. ابتدا لازم است که قدری درباره این دو عنوان توضیح دهیم:

محرمیت

زن و مرد نامحرم تنها از سه راه به یکدیگر محرم می شوند که این سه راه انحصاری عبارتند از: نسب، رضاع و مصاهره. (تحریرالوسیلة 2/262)

برای آنکه تصور صحیحی از موضوع داشته باشیم، مناسب است، ابتدا توجه کنیم که مسلمانان، در چه مواردی دروغ را جایز می دانند. مطابق مشهور دو موضع اصلی برای جواز دروغ وجود دارد:

۱- اصلاح بین مردم؛ امام صادق(ع) فرمود: انّ اللَّه أحبّ الکذب فی الإصلاح... و أبغض الکذب فی غیر الاصلاح؛( میزان الحکمة، عنوان ۳۴۶۶، حدیث ۱۷۴۷۴.) خداوند دروغ گفتن را در مورد اصلاح بین مردم دوست دارد ... و دروغ را در غیر اصلاح دشمن دارد.
۲- دفع شر ظالمان؛ امام صادق(ع) فرمود: الکذب مذموم الاّ فی امرین: دفع شر الظلمه و اصلاح ذات البین؛ (میزان الحکمة، عنوان ۳۴۶۶، حدیث ۱۷۴۷۶.) کذب بد است مگر در دو مورد: با دروغ شر ظالمی را از خود یا از دیگران دفع کند، یا با دروغ بین دو نفر اصلاح ایجاد کند.

این در کنار مذمت های فراوان اسلام نسبت به دروغ گویی است از جمله آنکه:

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله می فرمایند : هر گاه بنده دروغ بگوید، از بوى گندى که پدید آورده است فرشته یک میل از او دور مى شود. (الترغیب و الترهیب : ٣/٥٩٧/٣٠.)

همچنین امام على علیه السلام : بزرگترین خطاها (گناهان) نزد خداوند، زبان دروغگوست. (المحجّة البیضاء: ٥/٢٤٣)

ایشان در جمله دیگری می فرمایند : بدترین خصلتها، دروغگویى است. (غرر الحکم : ٥٧٢٨)

حال با توجه به اینکه اسلام به طور کلی، دروغ را بسیار مذموم می داند، و تنها موارد محدود و مشخصی را استثناء کرده، حقیقت امر روشن می شود.

شاید برای شما هم است سؤال پیش آمده باشد که آیا خدا در قرآن سحر را تأیید می کند؟

جواب:

خداوند در سوره بقره آیه 102 هم این مسأله را مطرح می کند که برخی  به وسیله سحر بین دو همسر جدایی می اندازند.