گناه شناسی

هر مکانى که به نام مسجد به وسیله مسلمانى بنا شود، شیعه باشد یا از سایر فرقه‏ هاى اسلامى، رعایت حرمت آن واجب و اهانت و هتک آن، مانند خراب کردن یا آلوده ساختن آن به نجاست، گناه کبیره‏اى است. نزد هر دیندارى به طورى که نزدش بدیهى است که مسجد به حضرت آفریدگار نسبت دارد و ان المساجد لله و اهانت به آن اهانت به خدا است.

ابو بصیر از حضرت صادق علیه السّلام پرسید: «چرا امر شده به بزرگداشتن مساجد؟ حضرت فرمود: چون مساجد خانه‏ هاى خداوند است در روى زمین‏[1]»

مرویست که خداوند تبارک و تعالى فرموده است: «خانه‏ هاى من در زمین، مساجد است. خوشا به بنده‏اى که در خانه‏اش وضو بگیرد و با طهارت مرا در خانه‏ام زیارت کند و جز این نیست که بر صاحب خانه لازم است، گرامى داشتن کسى که به زیارت او آمده. بشارت ده حرکت‏کنندگان در تاریکیهاى شب به سوى مساجد را به نور روشنى که به آنها در قیامت داده مى‏شود»[2].

علاوه بر اینکه بزرگى گناه هتک مساجد، نزد هر دیندارى ارتکازى است، در قرآن مجید یکى از اقسام هتک که خراب کردن باشد، از بزرگترین مراتب ظلم شمرده شده است‏[3].

در اینجا به ذکر چند حکم راجع به مسجد، بدون ذکر مدارک براى اختصار نقل مى‏شود.

1- تنجیس مسجد حرام است‏:

نجس کردن مسجد حرام است و نیز داخل‏ کردن عین نجس در مسجد اگر مستلزم نجس شدن مسجد شود نیز حرام است. و اگر مسجد را نجس نکند، در صورتى که موجب هتک حرمت باشد نیز حرام است. چنانچه چیز متنجس هم همین است. هرچند خشک باشد و موجب نجاست مسجد نشود. بلى در صورتى که موجب نجس شدن یا هتک مسجد نشود جایز است.

و بنابر احتیاط، عین نجس را مطلقا داخل مسجد نکند.

2- تطهیر مسجد واجب است‏:

برطرف نمودن نجاست از مسجد و طاهر کردن آن فورا واجب است. به طورى که در عرف گفته شود در طاهر کردن مسجد مسامحه نشده.

و معنى وجوب فورى آن است که مثلا اگر وقت نماز تنگ نباشد باید اول مسجد را تطهیر کرد.

در این حکم فرقى نیست بین زمین و دیوار و سقف و پشت بام و پشت دیوار. و همچنین تطهیر فرش مسجد نیز واجب است. ضمنا باید دانست که وجوب تطهیر مسجد اختصاص به کسى که آن را نجس کرده است ندارد، بلکه وجوب کفائى بر تمام مسلمانان واجب است. و اگر احتیاج به صرف مال شود واجب است، پول خرج کنند و مسجد یا فرش آن را طاهر سازند. و اگر به تنهائى نمى‏تواند، واجب است کمکى بگیرد به همین ترتیبى که ذکر شد.

3- توقف جنب و حائض و نفساء:

بر شخص جنب و زن حائض و نفساء، توقف در مسجد حرام است. چنانچه در قرآن مى‏فرماید: «در حال جنابت نباید داخل مسجد شد مگر براى عبور»[4]. یعنى از درى وارد شود و از در دیگر بیرون رود مگر مسجد الحرام و مسجد النبى صلّى اللّه علیه و آله که عبور از آنها هم براى جنب و حائض و نفساء جایز نیست.

4- مستحبات مسجد:

 مستحب است در مسجد، چراغ روشن کنند و مسجد را پاکیزه نگاه دارند. در هنگام داخل شدن، نخست پاى راست را بگذارند و هنگام بیرون شدن، نخست پاى چپ را. و هنگام داخل شدن کفش خود را مواظبت کنند که نجس نباشد تا مبادا سبب نجاست مسجد شود. دیگر آنکه، با طهارت (با وضو و غسل) وارد مسجد شود و بهترین لباس خود را بپوشد و با استعمال بوى خوش به مسجد درآید و پس از ورود دو رکعت نماز تحیت مسجد بجا آورد.

5- مکروهات مسجد:

 عبور کردن از مساجد مکروه است. مگر اینکه نماز تحیت بخواند و بیرون رود و اگر نمازهاى دیگر را هم بخواهد بخواند، مانعى ندارد، در مسجد نباید آب بینى یا دهان انداخت و نباید در مسجد خوابید و صدا را به غیر اذان و مانند آن بلند کرد. و تعریف گمشده یا طلب آن را نباید کرد. و اشعارى که مشتمل بر موعظه و مانند آن نباشد در آن نباید خواند. در مسجد نباید حرف دنیا زده شود. و خرید و فروش در مسجد مکروه است. کسى که پیاز یا سیر یا هر چیزى که بوى دهان را متعفن کرده، خورده باشد، نباید به مسجد بیاید، بچه و دیوانه را نباید در مسجد جاى داد.

مراتب مساجد در فضیلت‏:

افضل و اشرف تمام مساجد، مسجد الحرام است که نماز در آن معادل هزارهزار نماز در مکان دیگر است. پس از آن، مسجد النبى صلّى اللّه علیه و آله است که نماز در آن معادل با ده هزار نماز جاى دیگر است. پس از آن مسجد کوفه و مسجد اقصى است که نماز در آنها معادل با هزار نماز است. بعد از آن، مسجد جامع در هر شهرى است که نماز در آن معادل با صد نماز است. پس از آن، مسجد محله است که نماز در آن معادل با بیست و پنج نماز جاى دیگر است. پس از آن مسجد بازار است که نماز در آن دوازده برابر نماز جاى دیگر است.[5]

منبع: گناهان کبیره، ج‏2، ص: 385- 387