گناه شناسی

بنابر اعلام سازمان خواروبار جهانی (فائو)، سالانه بیش از یک میلیارد و 600 میلیون تن مواد غذایی دور ریخته می‌شود که بخش عمده آنها قابل مصرف است. خارج از هزینه‌های زیست محیطی که این دورریز ایجاد می‌کند، هزینه‌های اقتصادی فراوانی نیز به بودجه خانوارها تحمیل می‌شود.

دور ریختن مواد غذایی یعنی دور ریختن پول؛ بنابر اعلام آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا، مردم این کشور به تنهایی سالانه بیش از 36 میلیون تن مواد غذایی دور می ریزند. همچنین، طبق اعلامسازمان خواروبار جهانی (فائو)،  هزینه دورریز مواد غذایی، بدون درنظر گرفتن ماهی و غذاهای دریایی، سالانه بیش از 750 میلیارد دلار است.

بسیاری از ما، درحالی روزانه مقدار زیادی مواد غذایی قابل مصرف را روانه سطل زباله می‌کنیم، که بیش از 759 میلیون نفر در سراسر جهان در فقط و گرسنگی مفرط هستند. این عمل اشتباه صرف نظر از اسراف و تبذیر بودن که یکی از گناهان کبیره   است،  روز به روز بر تعداد گرسنگان جهان می‌افزاید و سبب ضرر و زیان‌های اقتصادی فراوانی به بودجه خانوار می‌شود. اگر شما هم نمی‌خواهید در زمره اسراف‌کاران قرار بگیرید، در ادامه این گزارش می‌توانید از توصیه‌های مفیدی که برای به حداقل رساندن دور ریز مواد غذایی ارائه شده، استفاده کنید.

برنامه‌ریزی غذایی دقیق و واقع‌بینانه داشته باشید

امام صادق علیه السلام:

کُلُوا ما یَقَعُ مِنَ الْمائِدَةِ فِی الْحَضَرِ، فَإنَّ فیهِ شِفاءٌ مِنْ کُلِّ داءٍ، وَلا تَأکُلُوا مایَقَعُ مِنْها فِی الصَّحاری

 هنگام خوردن غذا در منزل، آنچه که اطراف سفره و ظرف می ریزد جمع کنید و میل نمائید که در آن ها شفای دردهای درونی است، ولی چنانچه در بیابان سفره انداختید؛ اضافه های آن را رها کنید (برای جانوران).

مستدرک الوسائل: ج 16 ص 288 ح 1.

گندم، مهم ترین ماده غذایی بشر است که تاکنون نتوانسته اند برای آن جانشینی بیابند، و از حیث پروتئین و سایر مواد کالری زا در ردیف بهترین و سالم ترین مواد غذایی قرار دارد.

با توجه به آنچه که از متون تاریخی برمی آید، استفاده، شناخت، کاشت، داشت و مصرف گندم را بایستی همزاد با تاریخ بشر دانست. شاید همین قدمت استفاده از این ماده حیاتی یکی از دلایل مهمی باشد که در برخی تفاسیر، شجره ممنوعه را گندم، معنا کرده اند. [1]

اهمیت گندم، آن چنان واضح است که آدمی را از پرداختن به آن بی نیاز می سازد. اگر در تواریخ می خوانیم که فلان حاکم و یا فلان حکیم، مردم را به ذخیره گندم برای مبارزه با قحطیها و خشکسالیها توصیه می کند و اگر یکی از دلایل نجات حضرت یوسف (علیه‎السلام) از زندان و وزیر شدن او، تدبیر خاصّ وی دربارة ذخیرة گندم بود، همگی بر اهمیت ویژه و حیاتی این محصول دلالت دارد.

گندم در میان تمامی جوامع بشری از قداست خاصّ برخوردار است.

دین مبین اسلام، سفارش بسیاری درباره نان کرده و اهمیت فوق العاده ای برای آن قائل شده است. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرماید:

«بارِکْ لَنا فِی الْخُبْزِ وَلا تَفَرَّقَ بَیْنَنا وَبَیْنَه؛ [2]

خدایا! به نان ما برکت بده و میان ما و آن جدایی میفکن.»

همچنین می فرماید:

: «فَاِنَّ الْخُبْزَ مُبارَکٌ اَرْسَلَ اللَّهُ لَهُ السَّماءَ مِدْراراً وَلَهُ اَنْبَتَ اللَّهُ الْمَرْعَی وَبِهِ صَلَّیْتُمْ؛ [3]

نان مبارک است. خدای بزرگ برای [به دست آمدن] آن، آسمان را فرستاد که بسیار ببارد، و به خاطر نان زمین را رویاند. و به وسیله ناناست که می توانید، نماز بخوانید.»

امیرمؤمنان (علیه‎السلام) نیز می فرماید: «اَکْرِمُوا الْخُبْزَ فَاِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ اَنْزَلَ لَهُ بَرَکاتِ السَّماءِ وَاَخْرَجَ بَرَکاتِ الْاَرْضِ؛ [4]

نان را اکرام کنید. همانا خداوند عزیز و جلیل، برای آن، برکات آسمان را نازل کرد و برکات زمین را خارج نمود.»

1. خمس در منفعت کسب، معدن، گنج و ... «واجب»[1]

2. پرداختن خمس مازاد مخارج سالانه خود و عیالات خود، از درآمد کارهای تجارتی، صنعتی یا کسب‌های دیگر «واجب»[2]

3. پرداختن خمس مازاد بر مخارج سالانه اگر به واسطه قناعت کردن زیاد آمده باشد «واجب»[3]

4. نپرداختن خمس ولو مقدار جزئی و کم باشد، از مصادیق ظلم بر حضرت محمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ و فرزندان آن حضرت و غصب حق آنهاست و از معاصی کبیره است «حرام»[4]

5. حلال شمردن نپرداختن خمس، ولو مقدار کم و جزئی باشد، در صورت توجه به اینکه خمس از ضروریات دین است و در صورت توجه به اینکه انکار ضروری دین به انکار رسالت برمی‌گردد کفر است «حرام»

(کفر از بالاترین حرامهاست و چنین کسی محکوم به کفر است)[5]

6. ربا «حرام»[6]

7. کسب کردن برای بدهکاری که نمی‌تواند بدهکاری خود را بدهد، برای پرداخت بدهی. الف: اگر کاسب است «واجب» ب: اگر کاسب نیست، ولی می‌تواند کسب کند «احتیاط واجب»[7]

8. یاد گرفتن احکام تجارت و سایر انواع کسب‌ها و مسائل مربوط به آنها برای کسانی که به آن می‌پردازند «واجب» (برای تشخیص معاملات صحیح از فاسد و سالم ماندن از ربا)[8]

9. زکات در 9 چیز (گندم، جو، خرما، کشمش، طلا، نقره، شتر، گاو، گوسفند) «واجب»[9]

10. کم فروشی «حرام»[10]

11. غِش (تقلب) در معامله

(مانند مخلوط کردن آب با شیر و مخلوط کردن روغن نباتی با روغن حیوانی و مانند آن، بدون اعلام) «حرام»[11]

12. خرید و فروش تریاک «حرام»[12]

13. غصب مال یا حق دیگران «حرام»[13]

14. حبس حقوق دیگران بدون عذر «حرام»[14]

15. اسراف «حرام»[15]

16. اخذ اجرت برای کاری که برای او واجب عینی است «حرام»[16]

17. کم کاری برای کسانی که در مقابل کار اجرت می‌گیرند (مانند: کارمندان، کارگران و ...) «حرام»[17]

18. پرداخت بدهی به هنگام سر رسید و مطالبه بستانکار «واجب»[18]

19. تأخیر در پرداخت بدهی در صورت قدرت بر پرداخت آن «حرام».

20. نیت پرداخت بدهی در صورت قدرت برای کسی که فعلاً قدرت ندارد «واجب»

21. مطالبه بدهی از بدهکار تنگدست که در صورت پرداخت به عسرت و سختی می‌افتد «حرام»

22. مهلت دادت بدهکار تا هنگامی که دستش باز شود «واجب»

حضرت رسول الله صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم:

مَن بَذَّرَ أفقَرَهُ اللّهُ.

«کسى که ریخت و پاش داشته باشد، خداوند متعال او را فقیر خواهد ساخت».

آیین بندگى و نیایش (ترجمه عدة الداعی)، ص: 136

وقتی بچه بودم یادمه قدیمی ترها برای غذا خیلی حرمت قائل بودند، اگر تکه نانی را پیدا می کردند یا آنرا می خوردند یا برمی داشتند، می بوسیدند و جایی می گذاشتند تا زیر پا نرود، یادمه پدر بزرگم ته ظرف غذا را با انگشتانش به طوری تمیز می کرد و می خورد که خیال می کردی اصلا در آن ظرف غذایی خورده نشده!! وقتی از حکمت کارش سؤال می کردیم میگفت: غذا حرمت داره، خدا رو خوش نمی یاد، نعمتش رو حیف و میل کنی!

یادش بخیر! ای کاش فرهنگ همه جامعه، به جای اسراف گری و تجمل به طرفی سوق داده بشه که برای غذا حرمت قائل بشن، مخصوصا وقتی که پشتوانه محکم دینی هم داشته باشه! به این روایت توجه کنید:

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله:

‏ مَنْ لَقَطَ شَیْئاً مِنَ الطَّعَامِ فَأَکَلَهُ حَرَّمَ اللَّهُ جَسَدَهُ‏ عَلَى‏ النَّار

 هر کس مقدار کمى از خوردنى را پیدا کند و آن را بردارد و بخورد، خداوند بدن او را بر آتش جهنم حرام گرداند.

مجموعة ورام؛ ج‏1؛ ص 47

به گزارش گناه شناسی به نقل از خبرگزاری «حوزه»، حضرت آیت الله مکارم شیرازی شامگاه دوشنبه در بیست و هشتمین برنامه چشمه معرفت که از شبکه دوم سیما پخش شد، با اشاره به آیات قرآن مبنی بر اینکه اسراف کاران اهل دوزخ هستند، اظهار داشتند: اسراف کاران در دنیا هم در آتش هستند و آرامش ندارند.

ایشان با تاکید بر اینکه کسی که اسراف می کند روح آرامی ندارد، تصریح کردند:  زندگی، منزل و غذای برخی افراد ساده است اما روح آرامی دارند در حالی که اسرافکار هیچ گاه خواب آرامی ندارد و دائم در فکر چک، قیمت دلار و مسائل دیگری است که آرامش را از او می گیرد.

این مرجع تقلید در ادامه، اسراف را یکی از موانع ازدواج جوانان عنوان کردند و گفتند: امروز بسیاری از جوانان در سن ازدواج هستند اما ازدواج تبدیل به گردنه صعب العبوری برای آنها شده که به آسانی نمی توانند از آن عبور کنند.

*شرایط برخی افراد برای ازدواج مملو از اوهام است

حضرت آیت الله مکارم شیرازی با ابراز تاسف از اینکه اسراف از مرحله خواستگاری آغاز و تا پایان ادامه دارد، تصریح کردند: متاسفانه در خواستگاری ها شرایط خاص یا سنگینی برای دختر و پسر گذاشته می شود؛ بنده فراموش نمی کنم کسی که می گفت با دختری ازدواج می کنم که قد، سواد و اموال پدر او بیشتر از من نباشد؛ اذهان برخی افراد در خواستگاری مملو از اوهام و خیالات باطل است.

ایشان با بیان اینکه برخی از دوران خواستگاری به دنبال برتری جویی هستند، گفتند:  همچنین برخی از همان آغاز خواستگاری توجه می کنند که فرد خواستگار با چه ماشینی می آید که اگر مدل بالا باشد به گونه دیگری حساب و رفتار کنند.

*اسراف در جهیزیه

...إِنَّ اللَّهَ لاَ یَهْدِی مَنْ هُوَ کَاذِبٌ کَفَّارٌ. ﴿ زمر: 3 ﴾

خداوند آن کس را که دروغگو و کفران کننده است هرگز هدایت نمی کند.

...إِنَّ اللَّهَ لاَ یَهْدِی مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ کَذَّابٌ.  ﴿غافر :28 ﴾

خداوند کسی را که اسرافکار و بسیار دروغگوست هدایت نمی کند.

عقب افتاده کیست؟

دانلود