گناه شناسی

1. خمس در منفعت کسب، معدن، گنج و ... «واجب»[1]

2. پرداختن خمس مازاد مخارج سالانه خود و عیالات خود، از درآمد کارهای تجارتی، صنعتی یا کسب‌های دیگر «واجب»[2]

3. پرداختن خمس مازاد بر مخارج سالانه اگر به واسطه قناعت کردن زیاد آمده باشد «واجب»[3]

4. نپرداختن خمس ولو مقدار جزئی و کم باشد، از مصادیق ظلم بر حضرت محمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ و فرزندان آن حضرت و غصب حق آنهاست و از معاصی کبیره است «حرام»[4]

5. حلال شمردن نپرداختن خمس، ولو مقدار کم و جزئی باشد، در صورت توجه به اینکه خمس از ضروریات دین است و در صورت توجه به اینکه انکار ضروری دین به انکار رسالت برمی‌گردد کفر است «حرام»

(کفر از بالاترین حرامهاست و چنین کسی محکوم به کفر است)[5]

6. ربا «حرام»[6]

7. کسب کردن برای بدهکاری که نمی‌تواند بدهکاری خود را بدهد، برای پرداخت بدهی. الف: اگر کاسب است «واجب» ب: اگر کاسب نیست، ولی می‌تواند کسب کند «احتیاط واجب»[7]

8. یاد گرفتن احکام تجارت و سایر انواع کسب‌ها و مسائل مربوط به آنها برای کسانی که به آن می‌پردازند «واجب» (برای تشخیص معاملات صحیح از فاسد و سالم ماندن از ربا)[8]

9. زکات در 9 چیز (گندم، جو، خرما، کشمش، طلا، نقره، شتر، گاو، گوسفند) «واجب»[9]

10. کم فروشی «حرام»[10]

11. غِش (تقلب) در معامله

(مانند مخلوط کردن آب با شیر و مخلوط کردن روغن نباتی با روغن حیوانی و مانند آن، بدون اعلام) «حرام»[11]

12. خرید و فروش تریاک «حرام»[12]

13. غصب مال یا حق دیگران «حرام»[13]

14. حبس حقوق دیگران بدون عذر «حرام»[14]

15. اسراف «حرام»[15]

16. اخذ اجرت برای کاری که برای او واجب عینی است «حرام»[16]

17. کم کاری برای کسانی که در مقابل کار اجرت می‌گیرند (مانند: کارمندان، کارگران و ...) «حرام»[17]

18. پرداخت بدهی به هنگام سر رسید و مطالبه بستانکار «واجب»[18]

19. تأخیر در پرداخت بدهی در صورت قدرت بر پرداخت آن «حرام».

20. نیت پرداخت بدهی در صورت قدرت برای کسی که فعلاً قدرت ندارد «واجب»

21. مطالبه بدهی از بدهکار تنگدست که در صورت پرداخت به عسرت و سختی می‌افتد «حرام»

22. مهلت دادت بدهکار تا هنگامی که دستش باز شود «واجب»

[1]. عروة الوثقی، ج 2، کتاب الخمس، ص 366، مسئله 29 و رساله توضیح المسائل حضرت امام ـ رحمة الله علیه ـ، مسئله 1751.

[2]. رساله توضیح المسائل حضرت امام ـ رحمة الله علیه، مسئله 1752.

[3]. رساله توضیح المسائل حضرت امام ـ رحمة الله علیه، مسئله 1756.

[4]. عروة الوثقی، ج 2، کتاب الخمس، ص 366.

[5]. عروة الوثقی، ج 2، کتاب الخمس، ص 366 و نیز رجوع شود به عروة الوثقی، ج 1، ص 67، الثامن.

[6]. رساله توضیح المسائل حضرت امام ـ رحمة الله علیه، مسئله 2283.

[7]. رساله توضیح المسائل حضرت امام ـ رحمة الله علیه، مسئله 2278.

[8]. تحریر الوسیله حضرت امام ـ رحمة الله علیه ـ ج 1، کتاب المکاسب و المتاجر، فی المکاسب المحرّمه، مسئله 16.

[9]. رساله توضیح المسائل حضرت امام ـ رحمة الله علیه‌ـ ، مسئله 1853.

[10]. تحریر الوسیله حضرت امام ـ رحمة الله علیه ـ ج 1، کتاب الصلوة، القول فی شرائط امام الجماعة (و امّا الکبائر...).

[11]. تحریر الوسیله حضرت امام ـ رحمة الله علیه ـ ج 1، کتاب المکاسب و المتاجر، فی المکاسب المحرّمه، مسئله 17.

[12]. استفتائات از محضر حضرت امام ـ رحمة الله علیه ـ، ج 1، ص 485، سؤال 9.

[13]. رساله توضیح المسائل حضرت امام ـ رحمة الله علیه، احکام غصب، ماقبل مسئله 2545.

[14]. عروة الوثقی، ج 2، کتاب الخمس، ص 366.

[15]. تحریر الوسیلة حضرت امام ـ رحمة الله علیه ـ ج 1، کتاب الصلوة، القول فی شرائط امام الجماعة (و امّا الکبائر...).

[16]. تحریر الوسیلة حضرت امام ـ رحمة الله علیه ـ ج 1، کتاب المکاسب و المتاجر، فی المکاسب المحرّمه، مسئلة 18.

[17]. رسالة نوین، ج 2، مسائل اقتصادی، ص 285 (حضرت امام ـ رحمة الله علیه ـ، 10/1/58).

[18]. شماره‌های 18، 19، 20، 21، 22: تحریر الوسیلة حضرت امام ـ رحمة الله علیه ـ ج 1، کتاب الدین و القرض، به ترتیب مسائل 10، 17، 17، 16، 17.

منبع: کتاب توبه زیباترین پوزش