گناه شناسی

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

إنّ اللّه َ تَبارَکَ وَ تَعالى إذا أرادَ بعَبدٍ خیراً جَعَلَ ذُنوبَهُ بَینَ عَینَیهِ مُمَثَّلَةً و الإثمَ علَیهِ ثقیلاً وَبیلاً ، و إذا أرادَ بعَبدٍ شرّاً أنساهُ ذُنوبَهُ

 هرگاه خداوند تبارک و تعالى خوبى بنده اى را بخواهد، گناهان او را در برابر چشمانش مجسّم مى کند و بار گناه را بر دوش او سنگین مى سازد و هرگاه بدى بنده اى را بخواهد، گناهانش را از یادش مى برد .

مکارم الأخلاق: 2/ 365/ 2661.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله:

لِکُلِّ ذَنبٍ تَوبَةٌ إلّا سُوءَ الخُلُقِ، فإنّ صاحِبَهُ کُلَّما خَرَجَ من ذَنبٍ دَخَلَ فی ذَنبٍٍ.

 هر گناهى توبه دارد مگر بد اخلاقى؛ زیرا آدم بد اخلاق از هر گناهى که درآید (توبه کند) به گناهى دیگر مى‏افتد.

میزان الحکمه،ج‏4،271،حدیث: 6782.

امام على علیه السلام :

 الذُّنوبُ ثلاثةٌ : فَذَنبٌ مَغفورٌ ، و ذنبٌ غَیرُ مَغفورٍ ، و ذنبٌ نَرجُو لِصاحِبِهِ و نَخافُ عَلیهِ ··· أمّا الذَّنبُ المَغفورُ فعَبدٌ عاقَبَهُ اللّه ُ تعالى عَلى ذَنبِهِ فی الدنیا فَاللّه ُ أحکَمُ و أکرَمُ أن یُعاقِبَ عَبدَهُ مَرَّتَینِ ، و أمّا الذنبُ الذی لا یُغفَرُ فَظُلمُ العِبادِ بعضِهِم لبعضٍ ··· و أمّا الذنبُ الثالثُ فَذَنبٌ سَتَرَهُ اللّه ُ على عبدِهِ و رَزَقَهُ التوبةَ فَأصبَحَ خاشِعاً مِن ذَنبِهِ راجِیاً لِرَبِّهِ فَنَحنُ لَهُ کَما هُوَ لِنفسِهِ

 گناهان سه دسته اند : گناهى که آمرزیده مى شود ، گناهى که آمرزیده نمى شود و گناهى که براى مرتکب آن، میان بیم و امیدیم . . . اما آن گناهى که آمرزیده مى شود [گناه آن ]بنده اى است که خداوند او را در دنیا به کیفر گناهش رسانده است ؛ زیرا خداوند کاردان تر و بزرگوارتر از آن است که بنده اش را دوبار کیفر دهد، و اما گناهى که آمرزیده نمى شود ، ستم کردن بندگان به یکدیگر است . . . و اما گناه سوم، گناهى است که خداوند آن را از بندگانش پوشیده داشته و توبه از آن را نصیب گنهکار کرده است و از این رو از گناه خویش بیمناک و به پروردگارش امیدوار گشته است . ما نسبت به این شخص همان حالى را داریم که او نسبت به خود دارد .

 بحار الأنوار: 6/ 29/ 35.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

مَن أعرَضَ عن مُحَرَّمٍ أبدَلَهُ اللّه ُ بهِ عِبادَةً تَسُرُّهُ .

هر که از کارى حرام روى گرداند، خداوند به جاى آن عبادتى شاد کننده عطایش فرماید.

 بحار الأنوار: 77/ 121/ 20.

درمان گناه با نسخه امیرالمؤمنین علیه السلام

کمیل یکى از یاران مخلص امیرالمؤمنین است ، مى گوید:
از امیرالمؤمنین (ع ) پرسیدم ، انسان گاهى گرفتار گناه مى شود و به دنبال آن از خدا آمرزش مى خواهد، حد آمرزش خواستن چیست ؟
فرمود:
حد آن توبه کردن است .
کمیل : همین مقدار؟
امام (علیه السلام ) نه !
کمیل : پس چگونه است ؟
امام : هرگاه بنده گناه کرد، با حرکت دادن بگوید استغفرالله .
کمیل : منظور از حرکت دادن چیست ؟
امام : حرکت دادن دو لب و زبان ، به شرط این که دنبال آن حقیقت نیز باشد.
کمیل : حقیقت چیست ؟
امام : دل او پاک باشد و در باطن تصمیم بگیرد و به گناهى که از آن استغفار کرده باز نگردد.
کمیل : اگر این کارها را انجام دادم از استغفار کنندگان هستم ؟

أقرَبُ ما یکونُ العَبدُ مِن اللّه ِ جلَّ و عَزَّ إذا خَفَّ بَطنُهُ ، و أبغَضُ ما یکونُ العَبدُ إلَى اللّه ِ عَزَّ و جلَّ إذا امتَلَأَ بَطنُهُ .

میزان الحکمه، ج‏9، ص: 383، حدیث16785

حضرت على (علیه السلام ) مردى را دید که آثار ترس و خوف در سیمایش آشکار است ، از او پرسید:
- چرا چنین حالى به تو دست داده است ؟
مرد جواب داد:
- من از خداى مى ترسم ؟
امام فرمود:
- بنده خدا! (نمى خواهد از خدا بترسى ) از گناهانت بترس و نیز به خاطر ظلمهائى که درباره بندگان خدا انجام داده اى ، از عدالت خدا بترس و آنچه را که به صلاح تو نهى کرده است در آن نافرمانى نکن ، آنگاه از خدا نترس ؛ زیرا او به کسى ظلم نمى کند و هیچ گاه بدون گناه کسى را کیفر نمى دهد.

بحار: ج 70، ص 392؛ داستانهاى بحارالاءنوار، ج 2، ص 50.

حضرت رسول خدا (صلی الله علیه و آله):

 لِلشَّهِیدِ سَبْعُ خِصَالٍ مِنَ اللَّهِ أَوَّلَ قَطْرَةٍ مِنْ دَمِهِ مَغْفُورٌ لَهُ کُلُّ ذَنْبٍ وَ الثَّانِیَةُ یَقَعُ رَأْسُهُ فِی حَجْرِ زَوْجَتَیْهِ مِنَ الْحورالعین وَ تَمْسَحَانِ الْغُبَارَ عَنْ وَجْهِهِ وَ تَقُولَانِ مَرْحَباً بِکَ وَ یَقُولُ هُوَ مِثْلَ ذَلِکَ لَهُمَا وَ الثَّالِثَةُ یُکْسَى مِنْ کِسْوَةِ الْجَنَّةِ وَ الرَّابِعَةُ تَبْتَدِرُهُ خَزَنَةُ الْجَنَّةِ بِکُلِّ رِیحٍ طَیِّبَةٍ أَیُّهُمْ یَأْخُذُهُ مَعَهُ وَ الْخَامِسَةُ أَنْ یُرَى مَنْزِلَهُ وَ السَّادِسَةُ یُقَالُ لِرُوحِهِ اسْرَحْ فِی الْجَنَّةِ حَیْثُ شِئْتَ وَ السَّابِعَةُ أَنْ یَنْظُرَ إِلَى وَجْهِ اللَّهِ وَ إِنَّهَا لَرَاحَةٌ لِکُلِّ نَبِیٍّ وَ شَهِیدٍ

برای شهید هفت خصلت از طرف خداوند می‌باشد اول: با قطرهای از خون او تمام گناهانش بخشیده می‌شود. دوم: سر او در دامن دو همسر او از حورالعین قرار می‌گیرد و غبار چهره او را پاک می‌کنند و به او می‌گویند: خوشا به حالت نعمت‌هایی که می‌بینی متعلق به تو است. سوم: به او لباس بهشتی می‌پوشانند. چهارم: مأموران بهشتی انواع بوهای خوش را در اختیار او می‌گذارند، هرکدام را که خواست انتخاب می‌کند. پنجم: منزل خود را در بهشت می‌بیند. ششم: به روح او گفته می‌شود در بهشت دائم به سر ببر. هفتم: شهید نظر می‌کند به خدا و این بهترین آرامش برای هر شهید و نبی می‌باشد.

وسائل ‏الشیعة، ج 15، ص16.

امام محمد باقر (علیه السلام):

إِنَّ الْمُؤْمِنَ إِذَا صَافَحَ الْمُؤْمِنَ تَفَرَّقَا مِنْ غَیْرِ ذَنْبٍ

به‌درستی که وقتی مؤمن با مؤمن دیگر مصافحه کند بدون گناه جدا می‌شوند.

وسائل‏ الشیعة، ج 12، ص 221

وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفًا مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ ذلِکَ ذِکْری‏ لِلذّاکِرینَ

 هود/ 114

در دو طرف روز، و اوایل شب، نماز را برپا دار; چرا که حسنات، سیئات (و آثار آنها را) از بین می‏برند; این تذکری است برای کسانی که اهل تذکرند.

حضرت امیرالمؤمنین امام علی (علیه السلام) :

إنّ اللّهَ عزّ و جلّ یُکَفِّرُ بکلِّ حَسَنةٍ سیّئةً، قالَ اللّهُ عزّ و جلّ: «إنّ الحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السیّئاتِ».

خداوند متعال با هر کار نیکى، یک کار بد را مى‏زداید. خداوند عزّ و جلّ فرموده است: «همانا نیکیها بدیها را از میان مى‏برد»

میزان الحکمه حدیث 6894.