گناه شناسی

امام رضا علیه السلام :

المُذِیعُ بالسیّئةِ مَخذُولٌ ، و المُستَتِرُ بالسیّئةِ مَغفورٌ لَهُ

 کسى که گناه[خود] را آشکار کند به حال خود وا نهاده شود و کسى که گناه را پوشیده بدارد ، آمرزیده گردد .

 بحار الأنوار: 73/ 356/ 67.

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

مَن صامَ رَمَضانَ وقامَهُ إیمانا وَاحتِسابا غُفِرَ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِهِ،

هر کس رمضان را از روى ایمان و براى خدا و پاداش او، روزه بگیرد و به عبادت برخیزد، گناهان گذشته ‏اش آمرزیده مى ‏شود.

 سنن الترمذی: ج 3 ص 67 ح 683‏

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

مَن قامَ لَیلَةَ القَدرِ إیمانا وَاحتِسابا غُفِرَ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِه

هر کس شبهای قدر را با ایمان و امید به اجر و پاداش بیدار و در آنها به عبادت بپردازد گناهان پیشین او بخشیده می ‌شوند.

 سنن الترمذی: ج 3 ص 67 ح 683‏

بعد از غسل شب قدر دو رکعت نماز که‏ در هر رکعت پس از سوره«حمد»،هفت مرتبه«توحید»خوانده،و پس از فراغت از نماز هفتاد مرتبه بگوید،استغفر اللّه و اتوب الیه.

در روایت نبوى صلی الله علیه و آله هست که:« از جاى برنخیزد تا خدا او و پدر و مادرش را بیامرزد...»

مفاتیح الجنان

قَالَ الامام الصادق علیه السّلام:

«ثَوَابُ الْمُؤْمِنِ مِنْ وَلَدِهِ إِذَا مَاتَ الْجَنَّةُ صَبَرَ أَوْ لَمْ یَصْبِرْ»
یعنى: اجر مؤمن از فقدان فرزندش بهشت است، چه صبر کند، چه صبر نکند.                       

وسائل الشیعة، ج‏3، ص: 245

قال رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلّم:

«... إِذَا حَمَلَتِ الْمَرْأَةُ کَانَتْ بِمَنْزِلَةِ الصَّائِمِ الْقَائِمِ الْمُجَاهِدِ بِنَفْسِهِ وَ مَالِهِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَإِذَا وَضَعَتْ کَانَ لَهَا مِنَ الْأَجْرِ مَا لَا تَدْرِی مَا هُوَ لِعِظَمِهِ فَإِذَا أَرْضَعَتْ کَانَ لَهَا بِکُلِّ مَصَّةٍ کَعِدْلِ‏ عِتْقِ مُحَرَّرٍ مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِیلَ فَإِذَا فَرَغَتْ مِنْ رَضَاعِهِ ضَرَبَ مَلَکٌ عَلَى جَنْبِهَا [جَنْبَیْهَا] وَ قَالَ استأنف [اسْتَأْنِفِی‏] الْعَمَلَ فَقَدْ غُفِرَ لَک‏»
هر گاه زن، آبستن شود، به منزلۀ روزه‌دارِ شب‌‌زنده‌دارِ جهادکننده با جان و مالش در راه خداوند می‌باشد.
پس زمانی که وضع حمل نمود، اجر و پاداشی دارد که به خاطر عظمتش، توان درک آن را ندارد!
و هر وقت طفلش را شیر دهد، به ازاء هر مکیدن، اجری همچون آزاد کردن آزادشده‌ای از فرزندان اسماعیل برای اوست. و چون از شیر دادن طفلش فارغ شد، فرشته‌ای بر پهلوی او می‌زند و می‌گوید: عملت را از سر بگیر؛ که به راستی آمرزیده شدی.

بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏101، ص: 106

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّی الله علیه و آله و سلّم:

«مَرَّ عِیسَى بْنُ مَرْیَمَ بِقَبْرٍ یُعَذَّبُ صَاحِبُهُ ثُمَّ مَرَّ بِهِ مِنْ قَابِلٍ فَإِذَا هُوَ لَیْسَ یُعَذَّبُ فَقَالَ یَا رَبِّ مَرَرْتُ بِهَذَا الْقَبْرِ عَامَ أَوَّلَ فَکَانَ صَاحِبُهُ یُعَذَّبُ ثُمَّ مَرَرْتُ بِهِ الْعَامَ فَإِذَا هُوَ لَیْسَ یُعَذَّبُ فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِ یَا رُوحَ اللَّهِ إِنَّهُ أَدْرَکَ لَهُ وَلَدٌ صَالِحٌ فَأَصْلَحَ طَرِیقاً وَ آوَى یَتِیماً فَغَفَرْتُ لَهُ بِمَا عَمِلَ ابْنُه» ‏
عیسى بن مریم به گورى گذر کرد که صاحبش عذاب می‌کشید. سال دیگر بر آن گذر کرد دید که صاحبش در عذاب نیست. عرض کرد: پروردگارا! من سال پیش به این گور گذشتم، صاحبش در عذاب بود و امسال که گذر کردم عذاب نداشت؟ خداوند عزّت‌مند و صاحب جلال به او وحى کرد: اى روح الله! او فرزند صالحی داشت که به بلوغ رسید و راهى را اصلاح کرد و یتیمى را در پناه گرفت؛ پس به خاطر کار فرزندش او را آمرزیدم.

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله):

إنَّ مِنَ الذُّنُوبِ ذُنُوباً لا یُکَفِّرُها صَلاهٌ وَ لا صَدَقَهٌ، قِیلَ یا رسولَ اللهِ فَما یُکَفِّرُها قالَ الهُمُومُ فی طَلَبِ المَعِیشَهِ
بعضی از گناهان به وسیله نماز و صدقه هم آمرزیده نمی شوند. سؤال شد یا رسول الله! پس چه چیز موجب آمرزش آن است؟ فرمود: جدیت و تلاش در طلب معیشت.

مستدرک الوسائل، ج 13، ص13

راویان و حدیث پژوهان مسلمان از همان سده های نخستین طلوع اسلام در حفظ و پاسداری از این میراث پر ارج سعی وافر داشته اند. از همین روی یکی از سنت های حسنه ای که از دیرباز تا کنون در میان محدثان و دانشمندان اسلامی جریان داشته سنت نیکوی چهل حدیث نگاری است.

چنین می نماید که دانشمندان اسلامی در پاسداشت این سنت دیرینه ملهم از روایت درربار نبوی بوده اند که فرمود: من حفظ من امتی اربعین حدیثا مما یحتاجون الیه من امر دینهم، بعثه الله یوم القیامه فقیها عالما. (خصال، الصدوق،319-302)

هر کس از امت من چهل حدیث از احادیث دینی مورد نیاز جامعه را حفظ کند خداوند متعال او را در روز قیامت به عنوان فقیه و دانشمند محشور خواهد کرد.»

امروز که دستاوردهای زندگی پیچیده ماشینی، مولود نافرخنده اضطراب را برای بشر جدید به بار آورده است، برای رسیدن به ساحل آرامش و ماندن در مسیر، به این سرمایه جاری و جاودان، محتاجیم بیش از همیشه.

همین بهانه، ما را برآن داشت تا در هر دیدار، چهل حدیثی راهگشا با اولویت موضوعات مبتلا به و کاربردی، به محضر عزیزتان عرضه بداریم.

 پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله)

1. طَلَبُ الحَلالِ فَرِیضَةٌ عَلَی کُلِّ مُسلِمٍ و مُسلِمَةٍ

طلب مال حلال، بر هر مرد و زن مسلمان واجب است. جامع الاخبار، ص 389، حدیث 1079

با توبه مفتوح همیشه است

 1ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

 بابُ التّوبَةِ مَفتُوحٌ.

 درب توبه همیشه باز است. (الشهاب فی‌الحِکم و الآداب، ص 18)

استغفار دوای درد گناه

 2ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

 لِکُلِّ داءٍ دَواءٌ وَ دَواءُ الذَّنبِ اَلاِستِغفارُ.

هر دردی دوا و درمانی دارد. داروی گناه، طلب آمرزش و استغفار کردن است. (ثواب‌الاعمال، ص 365)

حقیقت توبه چیست؟

3ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

التّوبَةُ نَدَمٌ بِالْقَلْبِ وَ اسْتِغْفارٌ بِاللِّسانِ وَ تَرْکٌ بِالْجَوارِحِ، وَ اِضمارٌ أنْ لایَعُودَ.

توبه عبارت است از: پشیمانی در دل، استغفار با زبان، ترک گناه در عمل و تصمیم بر عدم ارتکاب مجدّد آن. (فهرست غرر، ص 39)