گناه شناسی

به مناسبت روز ولادت امام جواد علیه السلام چهل حدیث گوهربار از حضرت تقدیم می گردد:

قال الامام محمد تقی الجواد علیه السلام:

حضرت امیرالمؤمنین علی ‏علیه ‏السلام:

اَما رَأَیْتُمُ الَّذینَ یَأْمَلُونَ بَعیداً وَیَبْنُونَ مَشیداً وَیَجْمَعُونَ کثیراً کَیْفَ اَصْبَحَتْ بُیُوتُهُمْ قُبُوراً وَماجَمَعُوا بُوراً وَصارَتْ اَمْوالُهُمْ لِلْوارِثینَ وَاَزْواجُهُمْ لِقَوْمٍ آخَرینَ...؟

آیا ندیدید کسانى را که آروزهاى دور و دراز داشتند و بناهاى محکم و استوار ساختند و اموال بسیار اندوختند، چگونه خانه‏‎هایشان گور شد و آنچه جمع کرده بودند، تباه گشت، اموالشان به وارثان رسید و همسرانشان به دیگران؟!

نهج البلاغه (فیض الأسلام) خطبه 132.

حضرت امیرالمؤمنین علی ‏علیه ‏السلام:

لَمْ یَمُتْ مَنْ تَرَکَ اَفْعالاً یُقْتَدى بِهِ مِنَ الْخَیْرِ.

کسى که کارهاى شایسته‎‏اى از خود به یادگار گذارد که دیگران از او پیروى کنند، هرگز نمرده است (بلکه زنده جاوید است)

کنزالفوائد، ج 1، ص 349.

سعدیا مرد نکونام نمیرد هرگز

مرده آنست که نامش به نکویى نبرند

حضرت امیرالمؤمنین علی ‏علیه ‏السلام:

اِسْتَعیذُوا بِاللّهِ مِنْ سَکْرَةِ الْغِنى، فَاِنَّ لَهُ سَکْرَةً بَعیدَةَ الْإفاقَةِ.

از مستىِ ثروت، به خداوند پناه ببرید، چرا که براى ثروتمندى، یک نوع سرمستى‏‎ هست که دیر به هوش مى‎‏آید.

غررالحکم، ج 2ص 662.

حضرت امیرالمؤمنین علی ‏علیه ‏السلام:

اِنَّ اَعْظَمَ الْحَسَراتِ یَوْمَ القیامَةِ حَسْرَةُ رَجُلٍ کَسَبَ مالاً فى غَیْرِ طاعَةِ اللّهِ، فَوَرِثَهُ رَجُلٌ فَاَنْفَقَهُ فى طاعَةِ اللّهِ سُبْحانَهُ فَدَخَلَ بِهِ الْجَنَّةَ وَدَخَلَ الأوَّلُ بِهِ النّارَ.

یقیناً بزرگترین حسرتها در روز قیامت، حسرتِ کسى است که در غیر راه خدا ثروتى به دست آورده باشد (و چون از دنیا برود) آن را براى دیگرى به ارث بگذارد و آن وارث، آن را در راه طاعت خداى سبحان خرج کند و از این راه به بهشت برود، ولى آن شخص اوّل، به وسیله همان مال به دوزخ رود.

نهج البلاغه، فیض الاسلام، حکمت 421.

حضرت امیرالمؤمنین علی ‏علیه ‏السلام:

مَنْ کانَ لَهُ مالٌ فَلْیَصِلْ بِهِ الْقَرابَةَ وَلْیُحْسِنِ الضِّیافَةَ وَلْیَفُکَّ بِهِ الْعانى وَالْأسیرَ، فَإنَّ الْفَوْزَ بِهذِهِ الخِصالِ مَکارِمُ الدُّنْیا وَشَرَفُ الآخِرَةِ.

کسى که مال و ثروتى دارد، با آن به خویشاوندانش نیکى کند و خوب مهمانى کند و بوسیله آن، گرفتار و اسیرى را آزاد سازد، همانا رسیدن به این ویژگی‎ها، بزرگواری‎هاى دنیا و شرافت آخرت است.

مستدرک نهج البلاغه، ص 174.

تا توانى به جهان خدمت محتاجان کن

به دمى، یا دِرمى، یا قلمى یا قدمى

امام صادق‏ علیه‏ السلام:

اِعْلَمْ اَنَّهُ مَنْ لَمْ یُنْفِقْ فى طاعَةِ اللّهِ اُبْتُلِىَ بِاَنْ یُنْفِقَ فى مَعْصِیَةِ اللّهِ عَزّوَجَلّ، وَ مَنْ لَمْ یَمْشِ فى حاجَةِ وَلِىِّ اللّهِ اُبْتُلِىَ بِاَنْ یَمْشِىَ فى حاجَةِ عَدُوِّاللّهِ.

بدان که هر کس در راه طاعت خدا خرج نکند، به خرج کردن در راه معصیت خدا گرفتار مى‎‏شود و هرکس در راه انجام نیاز دوستِ خدا گام برندارد، به تلاش در راه تأمین نیاز دشمن خدا گرفتار مى‏‎شود.

بحار الانوار، ج 96، ص 130

امام صادق‏ علیه ‏السلام فرمود:

سِتَّةٌ یَلْحَقْنَ الْمُؤمِنَ بَعْدَ وَفاتِهِ:

وَلَدٌ یَسْتَغْفِرُ لَهُ، و مُصْحَفٌ یَخْلِفُهُ، وَ غَرْسٌ یَغْرِسُهُ، وَ صَدَقَةُ ماءٍ یُجْریهِ، وَ قَلیبٌ یَحْفِرُهُ وَ سُنَّةٌ یُؤْخَذُ بها مِنْ بَعدِهِ.

پس از درگذشت مؤمن، شش چیز است که (ثوابش) به او مى‎‏پیوندد:

1 - فرزندى که براى او آمرزش مى‏طلبد،

2 - قرآنى که بر جاى مى‏‎گذارد (و آن را مى‏‎خوانند)،

3 - نهالى که آن را مى‏‎کارد،

4 - صدقه آبى که آن را جارى مى‎‏سازد،

5 - چاهى که آن را حفر مى‏‎کند

6 - روشى که بنیان مى‎‏نهد و پس از او دیگران به آن عمل مى‏‎کنند.

من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 185

امام محمد باقر علیه السلام:

اِنَّ اللّهَ تَبارَکَ و تَعالى یَقولُ: اِبْنَ آدَمَ! تَطَوَّلْتُ عَلَیْکَ بِثَلاثَةٍ:

سَتَرْتُ عَلیکَ ما لَوْ یَعْلَمُ بِهِ اَهْلُکَ ما وارَوْکَ وَ اَوْسَعْتُ عَلیکَ فَاسْتَقْرَضْتُ مِنکَ فَلَمْ تُقَدِّمْ خَیراً، وَ جَعَلْتُ لَکَ النَّظْرَةَ عِنْدَ مَوْتِکَ فى ثُلْثِکَ فَلَمْ تُقَدِّمْ خَیْراً.

خداوند متعال مى‏‎فرماید: اى فرزند آدم! با سه نعمت به تو احسان کردم:

چیزهایى را از کارهایت پوشاندم که اگر خانواده‎‏ات آنها را مى‏‎دانستند، تو را دفن نمى‏‎کردند،

رزق و روزى تو را توسعه دادم و از تو قرض خواستم و تو کار نیکى پیش نفرستادى،

و تو را مهلت دادم که هنگام مرگت در یک سوّم مال خویش وصیت کنى، و تو نیکى و خیرى را پیش نفرستادى.

بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏67، ص: 19