گناه شناسی

پذیرش توبه شرایط خاصی دارد. و هر گاه آن شرایط محقق شد، توبه نیز مورد قبول حق تعالی قرار می‌گیرد.

پس نخست باید دانست صفحه دل آدمی آینه تجلی رحمت و غضب خداست و با رجوع به فطرت درونی و حالت قلبی خود می توان از رضایت و عدم رضایت خدا با خبر شد به طوری که اگر آثاری از اصرار بر گناه در دل نمانده و پشیمانی کامل وجود دارد معلوم می شود که خداوند نیز آثاری از گناه را باقی نگذاشته است و توبه را پذیرفته است؛ چنان که  وقتی حضرت موسی علی‌نبیناوآله‌وعلیه‌السلام به خدای متعال عرض کرد: خدایا! مرا به عملی راهنمایی کن که اگر انجام دهم تو از من راضی می‌شوی! خدای متعال فرمود: «أَنَّ رِضَایَ‏ فِی‏ رِضَاکَ بِقَضَائِی‏؛ (کلیات حدیث قدسی، ص158.) به راستی که رضای من در راضی بودن تو به قضای من است.» پس رضایت رابطه‌ای طرفینی است. ازاین‌رو خداوند به حضرت موسی می‌فرماید: اگر تو از کار من راضی باشی و هر چه من برایت مقدر کردم بپسندی و اظهار گله نکنی من هم از تو راضی خواهم بود.