گناه شناسی

امام باقر (علیه السلام)

 إیَّاکَ وَ الْکَسَلَ وَ الضَّجَرَ َإِنَّهُمَا مِفْتَاحُ کُلِّ سُوء

از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز، زیرا که این دو کلید هر بدی می‏باشند.

وسائل الشیعه ، ج 12، ص 39.

 پیامبر خدا صلى الله علیه و آله:

 الخَمرُ جِماعُ الإِثمِ، وامُّ الخَبائِثِ، ومِفتاحُ الشَّرِّ.

شراب، گردآورنده گناه‏ها، مادر پلیدى‏ها و کلید هر بدى است.

بحار الأنوار: ج 79 ص 149 ح 58.

 امام صادق علیه السلام:

الغَضَبُ مِفتاحُ کُلِّ شَرٍّ.

خشم، کلید هر بدى است.

بحار الأنوار: ج 73 ص 274 ح 24.

 پیامبر خدا صلى الله علیه و آله:

 إیّاکَ واستِشعارَ الطَّمعِ؛ فإنّهُ یَشُوبُ القَلبَ شِدَّةَ الحِرصِ، ویَختِمُ على القُلوبِ بطَبائعِ حُبِّ الدنیا، وهُو مِفتاحُ کُلِّ سَیِّئَةٍ، ورَأسُ کُلِّ خَطیئةٍ، وسَبَبُ إحباطِ کُلِّ حَسَنَةٍ.

زنهار از پوشیدن جامه طمع؛ زیرا طمع، دل‏ها را به آزمندىِ شَدید در مى‏آمیزد و مُهر دنیادوستى را بر دل‏ها مى‏زند. آن، کلید هر بدى‏اى است، و منشأ هر گناهى، و موجب بر باد رفتن هر کار نیکى.

 أعلام الدین: ص 340 ح 24.

 امام عسکرى علیه السلام:

 جُعِلَتِ الخَبائثُ فی بَیتٍ وجُعِلَ مِفتاحُهُ الکذبَ.

[همه‏] پلیدیها در یک خانه نهاده شده و کلید آن، دروغ قرار داده شده است.

 الدّرة الباهرة: 43.

 امام صادق علیه السلام:

جُعِلَ الشَّرُّ کلُّهُ فی بَیتٍ و جُعِلَ مِفتاحُهُ حُبَّ الدُّنیا.

تمام بدى در خانه‏اى نهاده شده و دنیا دوستى کلید آن گشته است.

مشکاة الأنوار: 462/ 1540.

امام رضا علیه السلام:

«اَلْمَسْألَةُ مِفْتَاحُ الْبُؤْسِ»

دست نیاز به سوی دیگران بردن کلید فقر و تنگدستی است.

بحار الانوار/  ج 93، ص 157

بر سفره ی این و آن سخن ساز مکن          جز درگه حق نیازت ابراز مکن

کار تو اگر بسته بماند بهتر                  دروازه ی فقر را به خود باز مکن

روزه خواری نکن، اگر روزتو خوردی در خفا بخور

حضرت امیرالمؤمنین امام علی (علیه السلام) :

مُجاهَرَةُ اللّهِ سبحانَهُ بالمعاصِی تُعَجِّلُ النِّقَمَ.

آشکارا معصیت خدا کردن کیفرها را شتاب مى‏بخشد.

میزان الحکمه حدیث 6764.

نجاست نخور اگر خوردی در خفا بخور

زنى نزد رسول خدا (صلى الله علیه و آله ) آمد، در حالى که کودک فلج و ناقص و کورى در آغوش داشت ، عرض کرد: اى پیامبر خدا! مگر نمى فرمایید که خدا عادل است و به کسى ظلم نمى کند؟
حضرت فرمود: آرى .
زن گفت : اما خداوند به من ستم کرده و چنین بچه اى به من داده است !
پیامبر (صلى الله علیه و آله ) لحظه اى درنگ نمود و سپس فرمود: آیا شوهرت هنگام آمیزش با تو شراب خورده بود؟
زن پاسخ داد: آرى !
حضرت فرمود: اذا تلو من الا نفسک : بنابراین جز خودت کسى را سرزنش نکن (این اثر مستى و شرابخوارى است.)

مکتب اسلام ، سال 23، شماره 3 / 40.

یکى از شاعران زمان امیرالمؤ منین علىّ علیه السلام به نام نجاشى در ماه مبارک رمضان ، آشکارا شراب خمر آشامید؛ پس او را نزد امام علىّ علیه السلام آوردند.
حضرت دستور داد تا او را صد ضربه شلاّق زدند و سپس او را به حکم آن بزرگوار زندانى نمودند؛ و چون فرداى آن روز شد، وى را از زندان بیرون آوردند و هشتاد شلاّق دیگر بر او زدند.
نجاشى اعتراض کرد : چرا زندان و هشتاد شلاق اضافى زدید؟
حضرت فرمود: چون حرمت ماه رمضان را شکستى و علنى با حرام روزه خوارى کردى .

منبع: تهذیب الا حکام : ج 10، ص 94، ح 19 به نقل کتاب : چهل داستان و چهل حدیث از أمیر المؤمنین علی علیه السلام /عبداللَّه صالحی‏

روایت شده است که مردى به پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) عرض کرد: اى رسول خدا! چهار کار خوشایند من است: زنا، شرابخوارى، دزدى و دروغ. اما هر کدام را که بفرمایید به خاطر شما ترک مى ‏کنم.

امیرالمؤمنین علی علیه السلام:

مُدْمِنُ الخَمرِ یَلْقى اللّهَ عزّ و جلّ حِینَ یَلْقاهُ کعابِدِ وَثَنٍ. فَقالَ حجرُ بنُ عَدِیّ: یا أمیرَ المؤمنینَ ما المُدْمِنُ؟ قالَ: الّذی إذا وَجَدَها شَرِبَها.

دائم الخمر همچون بت ‏پرست خدا را دیدار خواهد کرد. حجر بن عدی به آن حضرت عرض کرد: دائم الخمر کیست؟ فرمود: کسى که هرگاه شراب بیابد بنوشد.

الخصال: 632/ 10.

رسولُ اللّهِ صلى الله علیه و آله:

 یَجی‏ءُ مُدمِنُ الخَمرِ یَومَ القِیامَةِ مُزْرَقَّةً عَیْناهُ، مُسْوَدّا وَجهُهُ، مائلًا شِقُّهُ، یَسیلُ لُعابُهُ.
دائم الخمر در روز قیامت در حالى که چشمانش کبود، چهره‏‎اش سیاه، لبهایش آویخته و آب دهانش سرازیر است، آورده مى‏ شود.

ثواب الأعمال: 290/ 4.

 

جوابی از امام رضا (علیه السلام) :

از امیرالمومنین علیه السلام پرسیدند، شما معتقدید که شراب نوشیدن از زنا و دزدى بدترست ؟
آن حضرت فرمود: آرى ، زیرا کسى که زنا مى کند بسا مرتکب گناه دیگرى نشود، ولى کسى که شراب نوشید هم زنا مى کند هم دزدى مى کند، هم مرتکب قتل حرام مى شود، و هم نماز نمى خواند.(فروع کافى ، ج 7، ص 404)

منبع: کتاب قضاوتهای امیرالمومنین علی علیه ‏السلام/ آیه الله علامه حاج شیخ محمد تقی تستری 

سوال :چرا در قرآن حرمت زنا به طور صراحت، ولی حکم حرمت شراب به تدریج بیان شده است ؟

پاسخ :شراب و زنا با یکدیگر کاملا متفاوتند، زیرا زنا در عهد جاهلی عملی ناپسند شمرده می شد و مرتکبان آن مورد ملامت بودند، ولی شراب این چنین نبود. بنابراین زمینه فکری و روانی برای تحریم زنا وجود داشته ، ولی برای شراب وجود نداشته . از سوی دیگر قباحت و زشتی زنا بالاتر از شرب خمر است و این اقتضا وجود داشت که از آغاز حرمت آن اعلام گردد.
نکته دیگر آن که مشروبات دارای آثار اقتصادی نسبتا وسیعی بود که بایستی برای تغییر و جایگزینی آن تمهیداتی فراهم می شد; از همین رو به تدریج و در سال سوم هجری تحریم آن اعلام شد. پذیرش این امر نیز اصلی قابل توجه است که در این زمینه بایستی به آن توجه داشت . جا دارد برای درک دوگونگی پذیرش اجتماعی زنا و شراب به برخورد اعشی شاعر معروف آن زمان توجه کنید. وی پس از آن که با برخی تعالیم آسمانی پیامبر(صلی الله علیه و آله) آشنا شد، بسیار شیفته ئ اسلام گردید و اشعار زیبایی در مدح پیامبر(صلی الله علیه و آله) و آئین نو او سرود، ولی وقتی تصمیم گرفت اسلام آورد، به او گفتند: در این آیین شراب و زنا حرام است . وی که مردی زن باره و شراب خوار بود، گفت مرا دیگر به زنان کاری نیست ، ولی یک سال دیگر شراب می نوشم و بعد مسلمان می شوم . او به شرابخواری ادامه داد تا جان سپرد، پیش از آن که اسلام آورد. جالب است توجه داشته باشید این گونه برخورد در زمانی صورت گرفته که سیر تدریجی یاد شده انجام شده بود.