قرآن کریم :

اِنَّ الَّذینَ آمَنوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ اُولئِکَ هُمْ خَیْرُ البَریَّةِ؛

[سوره بینه ، آیه ۷]

در حقیقت کسانى که ایمان آورده و نیکوکار شده اند بهترین اهل عالمند.

بهترین ها

بهترین نسبت به خانواده خود

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 خَیْرُکُمْ خَیْرُکُمْ لاَِهْلِهِ وَاَنَا خَیْرُکُمْ لاَِهْلى ما اَکْرَمَ النِّساءَ اِلاّ کَریمٌ وَ لااَهانَهُنَّ اِلاّ لَئیمٌ؛

بهترین شما کسى است که براى خانواده خود بهتر باشد و من از همه شما براى خانواده ام بهترم، زنان را گرامى نمى دارد، مگر انسان بزرگوار و به آنان اهانت نمى کند،مگر شخص پَست و بى مقدار.

[نهج الفصاحه، ح ۱۵۲۰]

خیر ببی شر

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 خَیْرُکُمْ مَنْ یُرْجى خَیْرُهُ وَ یُؤْمَنُ شَرُّهُ؛

بهترین شما کسى است که به خیرش امیدوار و از شرّش در امان باشند.

[نهج الفصاحه، ح۱۵۲۶]

هدیه دهنده عیبها

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 خَیْرُ اِخْوانِکُمْ مَنْ اَهْدى اِلَیْکُمْ عُیوبَکُمْ؛

بهترین برادران شما کسى است که عیب هایتان را به شما هدیه کند.

[نهج الفصاحه، ح ۱۵۰۹]

بهتر ادا کننده قرض (پس دادن وام)

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 خیارُکُمْ اَحْسَنُکُمْ قَضاءً لِلدَّیْنِ؛

بهترین شما کسانى هستند که قرض خود را بهتر ادا کنند.

[نهج الفصاحه، ح ۱۴۷۴]

کسى است که آخرت خود را براى دنیا و دنیاى خود را براى آخرت رها نکند و سربار مردم نباشد

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 خَیْرُکُمْ مَنْ لَمْ یَتْرُکْ آخِرَتَهُ لِدُنْیاهُ وَلا دُنْیاهُ لآِخِرَتِهِ وَ لَمْ یَکُنْ کَلاًّعَلَى النّاسِ؛

بهترین شما کسى است که آخرت خود را براى دنیا و دنیاى خود را براى آخرت رهانکند و سربار مردم نباشد.

[نهج الفصاحه، ح ۱۵۲۵]

دعوت کننده به سوی خدا

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 خیارُ اُمَّتى مَنْ دَعا اِلَى اللّه ِ تَعالى وَحَبَّبَ عِبادَهُ اِلَیْهِ؛

بهترین امت من کسانى هستند که مردم را به سوى خدا دعوت و بندگانش را محبوب او کنند (با اطاعت از امر و نهى خداوند محبت او بدست مى آید). [نهج الفصاحه، ح ۱۴۷۱]

قضاوت کننده به حق

امام صادق علیه السلام:

 خَیْرُ النّاسِ قُضاةُ الْحَقِّ؛

بهترین مردم کسانى هستند که به حق قضاوت کنند.

[بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۲۶۶، ح ۲۰]

مفید برای مردم و...

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 خَیْرُ النّاسِ مَنْ نَفَعَ وَ وَصَلَ وَ اَعانَ؛

بهترین مردم کسى است که مفید باشد، رابطه برقرار کند و یارى دهد.

[مستدرک الوسائل، ج ۱۲، ص ۳۹۰،ح ۱۴۳۷۶]

سپاسگذار صبور  عفو کننده

حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

 خَیْرُ النّاسِ مَنْ اِذا اُعْطِىَ شَکَرَ وَ اِذَا ابْتُلِىَ صَبَرَ وَ اِذا ظُلِمَ غَفَرَ؛

بهترین مردم کسى است که چون چیزى به او داده شود شکر کند و چنانچه گرفتارشود صبر نماید و اگر به او ظلم شود درگذرد. [غررالحکم، ج ۳، ص ۴۳۳، ح ۵۰۲۰]

استوار در اطاعت پروردگار و...

حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

 خَیْرُ النّاسِ عِنْدَ اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ اَقْوَمُهُمْ لِلّهِ بِالطّاعَةِ فیما لَهُ وَ عَلَیْهِوَاَقْوَلُهُمْ بِالْحَقِّ وَ لَوْ کانَ مُرّا فَاِنَّ الحَقَّ بِهِ قامَتِ السَّماواتُ وَالاَْرْضُ؛

بهترین مردم نزد خداى متعال کسانى هستند که در اطاعت از خدا استوارترند چه به سودشان باشد چه به ضررشان و حق گو باشند، هر چند تلخ باشد، زیرا که آسمان ها و زمین براساس حق استوار است.

[بحارالأنوار، ج ۳۲، ص ۴۰۱]

دعوت کننده به خوبیها با عمل

حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

خَیْرُ اِخْوانِکَ مَنْ دَعاکَ اِلى صِدْقِ الْمَقالِ بِصِدْقِ مَقالِهِ وَ نَدَبَکَ اِلىأفْضَلِ الاَْعْمالِ بِحُسْنِ اَعْمالِهِ؛

بهترین برادران (دینى) تو کسى است که با راستگویى اش تو را به راستگویى و باکردار نیکش تو را به بهترین کارها دعوت کند.

[غررالحکم، ج ۳، ص ۴۳۴، ح ۵۰۲۲]

کسی که با انجام نیکی شاد شود و ...

حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

 خَیْرُ العِبادِ مَنْ اِذا اَحْسَنَ اسْتَبْشَرَ وَ اِذا اَساءَ اسْتَغْفَرَ؛

بهترین بندگان خدا کسى است که اگر کار نیک انجام دهد شاد شود و اگر بدى نماید،آمرزش طلبد.

[غررالحکم، ج ۳، ص ۴۳۳، ح ۵۰۱۹]

در برابر بدی خوبی کند

حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

 خَیْرُ النّاسِ مَنْ کافى عَلَى الْقَبیحِ بِالْجَمیلِ؛

بهترین مردم کسى است که در برابر بدى، خوبى نماید.

[غررالحکم، ج ۴، ص ۱۷۸، ح ۵۷۵۰]

اگر به وی ظلم شود عفو نماید و...

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 خَیْرُ اَهْلِ الدُّنْیا وَ اَهْلِ الآْخِرَةِ اَخْلاقا مَنْ یَعْفو عَمَّنْ ظَلَمَهُ وَ مَنْ یُعْطىمَنْ حَرَمَهُ وَ مَنْ یَصِلُ مَنْ قَطَعَهُ مِنْ ذَوى اَرْحامِهِ وَ اَهْلِ وِلایَتِهِ؛

بهترین اهل دنیا و آخرت از نظر اخلاق کسى است که اگر کسى به او ستم کرده،عفوش نماید و به کسى که محرومش نموده عطا کند و با خویشاوندان و دوستانش که باوى قطع رابطه کرده اند، رابطه برقرار کند.

[مستدرک الوسائل، ج ۹، ص ۱۰،ح ۱۰۰۵۲]

میانه رو

حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

 خَیْرُ هذِهِ الاُْمَّةِ النَّمَطُ الاَْوْسَطُ؛

بهترین این امت، میانه روها هستند.

[بحارالأنوار، ج ۴، ص ۴۱، ح ۱۸]

خوش زبان و...

 حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 خَیْرُکُمْ مَنْ اَطابَ الْکَلامَ وَاَطْعَمَ الطَّعامَ وَ صَلّى بِاللَّیلِ وَالنّاسُ نیامٌ؛

بهترین شما کسى است که خوش زبان باشد، به دیگران طعام بدهد و هنگامى کهمردم در خوابند نماز (شب) بخواند.

[عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۷۱]

با تقوایِ پاک با سخاوتِ ...

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 اِنَّ مِنْ خَیْرِ رِجالِکُمُ التَّقِىُّ النَّقِىُّ السَّمِحُ الْکَفَّیْنِ النَّقىُّ الطَّرَفَیْنِ البَرُّبِوالِدَیْهِ وَلا یُلْجِى ءُ عِیالَهُ اِلى غَیْرِهِ؛

به درستى که از بهترین مردان شما کسى است که با تقوا، پاک، با سخاوت، حلال زاده،حلال خور، پاکدامن، پرهیزگار از ناسزاگویى باشد و به پدر و مادر خود نیکى کند وخانواده خود را به پناه دیگرى نفرستد.

[کافى، ج ۲، ص ۵۷، ح ۷]

از بهترین زنان

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 اِنَّ مِنْ خَیْرِ نِسائِکُمْ الْوَلودَ الْوَدودَ السَّتیرَةَ الْعَفیفَةَ الْعَزیزَةَ فى اَهْلِهَاالذَّلیلَةَ مَعَ بَعْلِهَا الْمُتَبَرِّجَةَ مَعَ زَوْجِهَا الْحَصانَ مَعَ غَیْرِهِ الَّتى تَسْمَعُ قَوْلَهُ وَ تُطیعُ اَمْرَهُوَ اِذا خَلا بِها بَذَلَتْ لَهُ ما اَرادَ مِنْها؛

بهترین زنان شما، زنى است زایا، بسیار مهربان، باحجاب، پاکدامن، در میانخویشاوندان خود عزیز و در برابر شوهرش متواضع باشد، خودش را براى شوهرشبیاراید و از دیگران حفظ کند، از شوهرش حرف شنوى داشته باشد و امر او را اطاعتنماید و در خلوت خواسته شوهرش را برآورده نماید.

 [من لایحضره الفقیه، ج۳، ص ۳۸۹،ح ۴۳۷۶]

کسى است که قرآن بیاموزد و...

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 خَیْرُکُمْ مَنْ تَعَلَّمَ الْقُرآنَ وَ عَلَّمَهُ؛

بهترین شما کسى است که قرآن بیاموزد و آموزش دهد.

[نهج الفصاحه، ح ۱۵۲۴]

کسانى هستند که نسبت به خانواده خود خشن نباشند،اهانت نکنند و...

 حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 خَیْرُ الرِّجالِ مِنْ اُمَّتِىَ الَّذینَ لایَتَطاوَلونَ عَلى اَهْلیهِمْ وَ یَحِنّونَ عَلَیْهِمْوَ لا یَظْلِمونَهُمْ؛

بهترین مردان امت من کسانى هستند که نسبت به خانواده خود خشن نباشند،اهانت نکنند، دلسوزشان باشند و به آنان ظلم نکنند.

[مکارم الاخلاق، ص ۲۱۶]

بد ترین ها

سخت گیر نسبت به خانواده

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 شَرُّ النّاسِ الضَّیِّقُ عَلى اَهْلِهِ، قالوا یا رَسُولَ اللّه ِ وَ کَیْفَ یَکُونُ ضَیِّقاعَلى اَهْلِهِ قالَ: الرَّجُلُ اِذا دَخَلَ بَیْتَهُ خَشَعَتِ امْرَأَتُهُ وَ هَرَبَ وَلَدُهُ وَ فَرَّ فَاِذا خَرَجَضَحِکَتِ امْرَأَتُهُ وَ اسْتَأْنَسَ اَهْلُ بَیْتِهِ؛

بدترین مردم کسى است که بر خانواده اش سخت گیر باشد. گفتند اى رسول خدا!سخت گیرى بر خانواده چگونه است؟ فرمودند: مرد وقتى وارد خانه شود، همسرش از اوهراسان و فرزندان از او گریزان شده، فرار کنند و چون بیرون رود همسرش شاد گردد وخانواده اش با یکدیگر انس گیرند. [مجمع الزوائد و منبع الفوائد، ج ۸، ص ۲۵]

کسی که مردم به خیرش امیدوار و از شرش در امان نباشند

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 شَرُّکُمْ مَنْ لا یُرجى خَیْرُهُ وَ لا یُؤْمَنُ شَرُّهُ؛

بدترین شما کسى است که به خیرش امیدى نیست و از شرش امانى نباشد.

[نهج الفصاحه، ح ۱۵۲۶]

کسی که خطا را نمى بخشد و عیب (دیگران) را نمى پوشاند

حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

 شَرُّ النّاسِ مَنْ لا یَعْفو عَنِ الزَّلَّةِ وَ لا یَسْتُرُ الْعَوْرَةَ؛

بدترین مردم کسى است که خطا را نمى بخشد و عیب (دیگران) را نمى پوشاند.

[غررالحکم، ج۴، ص۱۷۵، ح ۵۷۳۵]

خائن در امانت

 حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

 شَرُّ النّاسِ مَنْ لا یَعْتَقِدُ الاَْمانَةَ وَ لا یَجْتَنِبُ الْخیانَةَ؛

بدترین مردم کسى است که پایبند به امانت نباشد و از خیانت دورى نکند.

 [غررالحکم، ج۴، ص۱۷۵، ح ۵۷۳۴]

کسى است که آخرت خود را به دنیاى خود بفروشد و بدتر از اوکسى است که آخرت خود را به دنیاى دیگرى بفروشد

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 یا عَلىُّ، شَرُّ النّاسِ مَنْ باعَ آخِرَتَهُ بِدُنْیاهُ وَ شَرٌّ مِنْ ذلِکَ مَنْ باعَ آخِرَتَهُ بِدُنْیا غَیْرِهِ؛

اى على، بدترین مردم کسى است که آخرت خود را به دنیاى خود بفروشد و بدتر از اوکسى است که آخرت خود را به دنیاى دیگرى بفروشد. [بحارالأنوار، ج ۷۷، ص ۴۶، ح ۳]

متهم کننده خدا به بی عدالتی در قضا و قدر

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 یا عَلىُّ شَرُّ النّاسِ مَنِ اتَّهَمَ اللّه َ فى قَضائِهِ؛

اى على، بدترین مردم کسانى هستند که خداوند را در قضا و قدرش (به بى عدالتى)متهم کنند.

[الفقیه، ج ۴، ص ۳۶۳، ح۳]

کسی که بخاطر سوء ظن به کسی اعتماد ندارد و...

حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

 شَرُّ النّاسِ مَنْ لا یَثِقُ بِاَحَدٍ لِسُوءِ ظَنِّهِ وَ لا یَثِقُ بِهِ اَحَدٌ لِسوءِ فِعْلِهِ؛

بدترین مردم کسى است که به خاطر بدگمانیش به کسى اعتماد نمى کند و به خاطرکردار بدش کسى به او اعتماد نمى نماید.

[غررالحکم، ج ۴، ص ۱۷۸، ح ۵۷۴۸]

ظلم کننده به مردم

حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

 شَرُّ النّاسِ مَنْ یَظْلِمُ النّاسَ؛

بدترین مردم کسى است که به مردم ظلم مى کند.

[غررالحکم، ج ۴، ص ۱۶۴، ح ۵۶۷۶]

ناسپاس

حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

 شَرُّ النّاسِ مَنْ لا یَشْکُرُ النِّعْمَةَ وَ لا یَرْعَى الحُرْمَةَ؛

بدترین مردم کسى است که نعمت را شکر نمى کند و حرمت را نگه نمى دارد.

[غررالحکم، ج ۴، ص ۱۷۰، ح ۵۷۰۵]

کسى  که در پی عیوب مردم است و...

 حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

 شَرُّ النّاسِ مَنْ کانَ مُتَتَبِّعا لِعُیوبِ النّاسِ عَمِیّا لِمَعایِبِهِ؛

بدترین مردم کسى است که در پى عیوب مردم باشد و عیوب خود را نبیند.

[غررالحکم، ج ۴، ص ۱۷۶، ح ۵۷۳۹]

فریب دهنده مردم

حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

 شَرُّ النّاسِ مَنْ یَغُشُّ النّاسَ؛

بدترین مردم کسى است که دیگران را فریب مى دهد.

[غررالحکم، ج ۴، ص ۱۶۴، ح ۵۶۷۷]

کسی که خود را بهتر از دیگران بداند

 حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

 شَرُّ النّاسِ مَنْ یَرى اَنَّهُ خَیْرُهُمْ؛

بدترین مردم کسى است که خود را بهتر از دیگران بداند.

[غررالحکم، ج ۴، ص ۱۶۸، ح ۵۷۰۱]

کسی که عذر نپذیرد و...

حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

 شَرُّ النّاسِ مَنْ لا یَقْبَلُ الْعُذرَ وَ لا یُقیلُ الذَّنْبَ؛

بدترین مردم کسى است که عذر را نمى پذیرد و گناه را نمى بخشد.

[غررالحکم، ج ۴، ص ۱۶۵، ح ۵۶۸۵]

در برابر خوبی بدی کند

حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

 شَرُّ النّاسِ مَنْ کافى عَلَى الْجَمیلِ بِالْقَبیحِ؛

بدترین مردم کسى است که در برابر خوبى، بدى نماید.

[غررالحکم، ج ۴، ص ۱۷۸، ح ۵۷۵۰]

عالمی که از علمش سودی نبرده باشد

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 اِنَّ شَرَّ النّاسِ عِنْدَ اللّه ِ تَعالى یَوْمَ القیامَةِ عالِمٌ لا یَنْتَفِعُ بِعِلْمِهِ؛

بدترین مردم نزد خداوند در روز قیامت عالمى است که از علم خود بهره نگیرد.

[امالى، الطوسى، ص ۵۲۷]

بدگمان، بدگمان تجسس کننده و...

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 شَرُّ النّاسِ الظّانُّونَ وَ شَرُّ الظّانِّینَ المُتَجَسِّسونَ وَ شَرُّ الْمُتَجَسِّسینَ القَوّالونَ وَ شَرُّ القَوّالینَ الهَتّاکونَ؛

بدترین مردم، بدگمانانند و بدترین بدگمانان تجسس کنندگانند و بدترین تجسس کنندگان بازگو کنندگانند و بدترین بازگو کنندگان پرده درانند.

[مستدرک الوسائل، ج ۹، ص ۱۴۷، ح ۱۵]

بدخواه دیگران

حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

 شَرُّ النّاسِ مَنْ یَبْتَغِى الْغَوائِلَ لِلنّاسِ؛

بدترین مردم کسى است که بدخواه دیگران باشد.

[غررالحکم، ج ۴، ص ۱۷۶، ح ۵۷۴۱]

کسى است که دیگران از ترس شرش به او احترام بگذارند

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

 شَرُّ النّاسِ مَنْ اَکْرَمَهُ النّاسُ اتِّقاءَ شَرِّهِ؛

بدترین مردم کسى است که دیگران از ترس شرش به او احترام بگذارند.

[مکارم الاخلاق، ص ۴۳۳]

کسی که در اطاعت از خدا از مردم بترسند ولى در اطاعت ازمردم از خدا نترسند

حضرت امیرالمؤمنین امام على علیه السلام:

 شَرُّ النّاسِ مَنْ یَخْشَى النّاسَ فى رَبِّهِ وَ لا یَخْشى رَبَّهُ فِى النّاسِ؛

بدترین مردم کسانى هستند که در اطاعت از خدا از مردم بترسند ولى در اطاعت ازمردم از خدا نترسند.

[غررالحکم، ج ۴، ص ۱۷۶، ح ۵۷۴۰]

از بدترین زنان

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله:

مِنْ شَرِّ نِسائِکُمْ؛ الذَّلیلَةُ فى اَهْلِهَا، العَزیزَةُ مَعَ بَعلِهَا، العَقیمُ الحَقُودُ الَّتى لا تَتَوَرَّعُ عَن قَبیحٍ، المُتَبَرِّجَةُ اِذا غابَ عَنْها زَوْجُها، الحِصانُ مَعَهُ اِذا حَضَرَ، الَّتىلا تَسمَعُ قَولَهُ، وَ لا تُطیعُ اَمْرَهُ، فَاِذا خَلابِها تَمَنَّعَتْ تَمَنُّعَ الصَّعْبَةِ عِندَ رُکُوبِها، وَ لاتَقْبَلُ لَهُ عُذرا وَ لا تَغْفِرُ لَهُ ذَنْبا؛

از بدترین زنان شما، زنى است که در میان خویشاوندان خود، خوار و در برابر شوهرخود سرسخت باشد، زنى که نازای کینه توز باشد، از زشتى ها دورى نکند، در غیاب شوهرش زینت خود را نمایش دهد ولى در حضور او از این کار خوددارى کند، از شوهرش حرف شنوى نداشته باشد و امر او را اطاعت نکند، در خلوت با او چون شترى سرکش به ره ندهد و هیچ عذرى را از شوهرش نپذیرد و هیچ خطایى را از او نبخشد.

 [من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۳۹۱،ح ۴۳۷۶]

منبع: حدیث نت

پدیدآورنده : هادی موحدی

دسته بندی در گناه شناسی