«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اجتَنِبُوا کثَیراً مِنَ الظَّنِّ إنَّ بَعضَ الظَّنِّ إثمٌ وَ لاتَجَسَّسُوا وَلایَغتَبْ بَعضُکُم بَعضاً أیَحِبُّ أحَدَکُم أنْ یَأکُلَ لَحمَ أخیهِ مَیتاً فَکَرِهتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللّه َ إنَّ اللّه َتَوّابٌ رَحیمٌ.»
اى کسانى که ایمان آوردید! از بسیارى از پندارها اجتناب کنید زیرا برخى از پندارها گناه است و تجسس نکنید، و غیبت یکدیگر را روا مدارید، آیا فردى از شما دوست دارد گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ که البته از آن بدتان مى آید و از خدا بترسید (و توبه کنید) که خدا توبه پذیر مهربان است.

زبان، با آنکه از نعمت هاى بزرگ الهى است، مى تواند از نقمت ها گردد و براى انسان دردسر ساز شود.
اهمیت زبان، این عضو بظاهر کوچک و در واقع بسیار بزرگ و با اهمیت بر کسى پوشیده نیست، زبان است که در صورت نظارت و مراقبت و هدایت مى تواند سعادت و خوشوقتى فرد و خانواده ها و جامعه را تأمین کند و براى آنان صلح و صفا و آرامش و خوشى به ارمغان آورد.
ولى چنانچه دقت و توجه نشود و آزاد و به حال خود رها باشد و تحت نظارت عقل و دین قرار نگیرد ممکن است زندگى آنان را تباه و روابط انسانها را تیره کند و براى همیشه به گرفتارى دنیا و عذاب آخرت بیفکند.
از اینرو مى بینیم در مکتب حیاتبخش اسلام و اهل بیت علیهم السلام در اهمیت و جایگاه و آفات آن سخنان بسیار و هشدارهاى بیدار کننده اى ارائه شده است.
در آیات قرآن و احادیث ائمه علیهم السلام در مورد غیبت و دروغ تعبیرات تکان دهنده و هشدارهاى شدیدى آمده است که تعدادى از آنها را در این جزوه مطالعه خواهید کرد.
بعنوان نمونه در قرآن از غیبت کردن همانند خوردن گوشت برادر مؤمن در صورتى که مردار است یاد شده است. و دروغ در جاهاى متعدد قرآن مورد نکوهش قرار گرفته و دروغگو دشمن خدا شمرده شده است.
در حدیث آمده که غیبت خورشت سگهاى جهنم است و دروغگوست کسى که گمان کند حلال زاده است در حالى که با غیبت کردن گوشت مردم را مى خورد. و درباره دروغ آمده است: که انسان طعم ایمان را نمى چشد تا اینکه دروغ را ترک کند چه دروغ جدى چه شوخى باشد.
آرى غیبت و دروغ دوتا از آفات زبان و از گناهان بسیار خطرناک زبان هستند که لازم است جامعه اسلامى با آثار زشت دنیوى و اخروى آن دو آشنا شود و در زدودن این گناه و گناهان مخرب دیگر از جامعه اسلامى اقدامى جدى به عمل آورده و جامعه اى سالم و متحد و با صفا و صمیمیت و انسانى و اسلامى بسازد که افراد، نسبت به هم اعتماد داشته باشند و روابط آنان به خاطر دروغ و بى صداقتى، دچار اختلال نگردد بامید آنروز.

ابوذر مى گوید به رسول خدا گفتم: غیبت چیست؟ فرمود: برادرت را به آنچه دوست ندارد یاد کنى. گفتم: اى رسول خدا اگر آنچه که یاد مى شود دراو باشد چه؟ فرمود: بدان، اگر آنچه را دراو هست یاد کنى غیبت او را کردى، واگر آنچه راکه در اونباشد یاد کنى پس به اوبهتان زدى.

امام صادق علیه السلام فرمود: غیبت کردن بر هر مسلمانى حرام است. غیبت کننده همیشه گنهکار است، غیبت آن است که کسى را با آنچه پیش خدا عیب نیست یاد کنى و مذّمت کنى آنچه را که اهل علم و دانش ستایش مى کنند.

حضرت على علیه السلام فرمود: منفورترین مخلوقات نزد خدا غیبت کننده است.

على علیه السلام فرمود: دردناکترین مردم (در قیام) غیبت کننده است.

على علیه السلام فرمود: غیبت کردن بدترین دروغ و حرف نارواست.

على علیه السلام فرمود: غیبت، خورشت سگان جهنم است.

على علیه السلام فرمود: غیبت کردن نشانه و خصلت منافق است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: ترک غیبت از ده هزار رکعت نماز مستحبى پیش خدا محبوبتر است.

از امام حسن عسکرى علیه السلامنقل شده که فرمود: بدانید غیبت کردن شما از مؤمنى از شیعه آل محمد صلی الله علیه و آله از مرده خوارى بدتر و حرامتر است.

امام صادق علیه السلام فرمود: کسى که آنچه را از مؤمنى دیده یا شنیده بگوید، او از کسانى است که خدا درباره آنان فرمود: کسانى که دوست دارند گناه و فساد در بین مؤمنان پخش شود عذاب دردناکى براى آنان خواهد بود.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: اى اباذر! بپرهیز از غیبت، زیرا غیبت از زنا سخت تر وبدتر است. اباذر مى گوید گفتم: چرا یا رسول اللّه ؟ فرمود: چون مرد زنا مى کند و توبه مى کند، خدا هم مى پذیرد، ولى غیبت بخشوده نمى شود تا اینکه صاحبش ببخشید.

امیرالمؤمنین علیه السلام به نوف بکّالى فرمود: دروغ مى گوید کسى که فکر مى کند حلال زاده است، درحالى که گوشت مردم را با غیبت کردن مى خورد.

امام صادق علیه السلام فرمود: کسى بدون اینکه برادر مؤمنش به او ظلمى کرده باشد غیبت او را بکند شریک شیطان است.

رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: فحش دادن به مؤمن فسق و فجور است و کشتن او کفر است و خوردن گوشت او (با غیبت کردن) گناه و نافرمانى خداست.

على علیه السلام فرمود: از غیبت بپرهیز، که آن تو را با خدا و مردم دشمن مى کند و اجر و پاداش کارهاى تو را از بین مى برد.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: غیبت کردن در دین مرد مسلمان از خوره داخلى زودتر کارگر خواهد بود.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بهشت بر سه گروه حرام است، بر منّت گذار، غیبت کننده و دائم الخمر، (این سه گروه از بهشت محروم هستند).

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: کسى که غیبت مسلمانى را بکند، روزه اش باطل مى شود، وضویش مى شکند، و روز قیامت درحالى مى آید که از دهانش بویى متعفن تر از مردار بیرون مى آید که اهل قیامت از آن بو رنج مى برند.

رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: کسى که از مؤمن به آنچه در او هست غیبت کند، خداوند آن دو را در بهشت جمع نمى کند و کسى که مؤمنى را به چیزى که در او نیست غیبت کند عصمت بین آن دو قطع مى گردد و غیبت کننده براى همیشه در جهنم خواهد بود و جهنم بدفرجامى است.

امام صادق علیه السلام فرمود: غیبت نکن که غیبتت مى کنند، براى برادرت چاه مکن که در آن مى افتى، چون همانطور که برخورد مى کنى با تو برخورد مى شود.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: کسى که غیبت زن یا مرد مسلمانى را بکند خداوند تا چهل شبانه روز نماز و روزه او را نمى پذیرد، مگر اینکه صاحب غیبت او را ببخشد.

امام صادق علیه السلام فرمود: غیبت، حسنات را مى خورد همانطور که آتش هیزم را مى خورد، خداوند بزرگ به موسى وحى مى فرمود: غیبت کننده اگر توبه کند آخرین کسى است که وارد بهشت مى شود، و اگر توبه نکند نخستین کسى است که وارد آتش مى گردد.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: روز قیامت فرد را مى آورند و در پیشگاه خدا نگاه مى دارند و نامه علمش را به او مى دهند و او حسنات خود را در آن نمى بیند، مى گوید: خدایا این نامه عمل من نیست، زیرا طاعات من در آن نیست، به او گفته مى شود پروردگار تو فراموش نمى کند و جا نمى گذارد، عمل تو با غیبت مردم کردن از بین رفته است.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هنگامى که پروردگارم مرا به معراج برد به گروهى برخوردم که ناخنهایى از مس داشتند، صورت و سینه خود را با آنها مى تراشیدند گفتم: جبرئیل اینها چه کسانى اند؟ گفت: اینان کسانى اند که گوشت مردم را مى خوردند، وآبروى آنانرا مى برند.

امام على علیه السلام فرمود: شنونده غیبت شریک غیبت کننده است.

رسول اکرم صلی الله علیه و آله در یکى از خطبه هایش فرمود: کسى که غیبتى را از برادرش در مجلسى بشنود و ردّ کند، خداوند درب هزار شر دنیوى واخروى را بروى او مى بندد، واگر ردنکند وخوشش بیاید، گناه اوهمانند گناه غیبت کننده است.

امام صادق علیه السلام فرمود: کسى که به خدا و روز قیامت ایمان دارد در مجلسى که از امام و حاکم اسلامى یا مؤمنى عیب گوئى شود ننشیند.

امام صادق علیه السلام فرمود: مسلمان برادر مسلمان است به او ستم نمى کند و او را خوار نمى سازد و غیبت او را نمى کند و او را فریب نمى دهد و محروم نمى کند.

در وصیت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به على علیه السلام چنین آمده است: یا على اگر پیش کسى غیبت برادر مؤمنش بشود و او توان یارى او را داشته باشد ولى او را یارى نکند (یعنى جلوى غیبت را نگیرد) خداوند او را در دنیا و آخرت خوار و ذلیل خواهد کرد.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: کسى که از آبروى برادر دینى اش دفاع کند این کار حجاب و مانع او از آتش مى شود.

رسول اکرم علیه السلام فرمود: کسى که مانع آبروریزى برادر مسلمانش بشود بهشت براى او واجب خواهد شد.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: اى اباذر کسى که از غیبت برادر مؤمنش جلوگیرى و دفاع کند بر خداوند است که او را از آتش جهنم آزاد کند.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: مؤمن بر مؤمن هفت حق واجب الهى دارد.
1 ـ احترام او در هنگامى که حضور ندارد.
2 ـ دوستى قلبى با او.
3 ـ شریک ساختن او در ثروتش.
4 ـ غیبت او را حرام بداند.
5 ـ در بیمارى او را عیادت کند.
6 ـ جنازه او را تشیع کند.
7 ـ بعد از مرگ درباره او جز به نیکى سخن نگوید.

امام صادق علیه السلام فرمود: از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله سؤال شد: کفّاره غیبت کردن چیست؟فرمود: هرگاه او را یاد کردى براى او از خدا طلب مغفرت کنى.

امام صادق علیه السلام فرمود: هنگامى که فرد فاسق، فسق و گناه خود را آشکار و علنى کند او حرمتى ندارد و غیبت او جایز است.

امام باقر علیه السلام فرمود: سه نفر داراى حرمت و احترام نیستند:
1 ـ هوسباز بدعتگذار
2 ـ پیشوا و حاکم ستمگر
3 ـ فاسقى که گناه خود را علنى کند.

امام صادق علیه السلام فرمود: غیبت آن است که درباره برادر مؤمنت چیزى را که خدا پوشانده سخن بگویى. اما چیزى که آشکار است مثل تندخویى و عجله غیبت نیست و بهتان آن است که چیزى که در او نیست بگویى.

امام صادق علیه السلام فرمود: اگر میهمانى به شخصى وارد شد و او با میهمان رفتار خوبى نکرد، مانعى ندارد که برخورد بد او را بازگو کند.

پیامبر اکرم علیه السلام فرمود: کسى که بدون عذر با مسلمانان در مسجد نماز نمى خواند نمازش کامل و مفید نیست، و غیبت جایز نیست مگر از کسى که از جماعت ما مسلمانان کناره گیرى کند و نماز را در خانه اش بخواند، و کسى که از جمع مسلمانان کناره گیرى کند عدالتش ساقط مى شود.