گناه شناسی

یکی از گناهان بزرگ ترک واجبات است که یکی از مصادیق آن روزه خواری است. در این پست سعی ما بر این است که از جوانب مختلف حکم شرعی و اخلاقی این گناه را بررسی نماییم.

حکم روزه خواری علنی کسی که برای روزه نگرفتن عذر شرعی دارد

اگر کسی برای روزه نگرفتن عذر شرعی دارد؛ مانند این‌که مسافر است و یا بیماری‌ای دارد که روزه گرفتن به او ضرر می‌رساند، در این صورت اگر چه روزه بر او واجب نیست، اما در عین حال "مکروه است در روز ماه رمضان جماع نماید، و در خوردن و آشامیدن کاملاً خود را سیر کند" (رساله آیت الله سیستانی مسأله1693 ) 

این شخص نباید در انظار عمومی روزه‌خواری کند.

جریمه و کفاره روزه نگرفتن بدون عذر شرعی

اگر کسی بدون عذر شرعی روزه نگیرد، در حالی‌که بر او روزه واجب است؛ علاوه بر این‌که گناه کرده، قضا و کفاره هم بر او واجب می‌شود.

حکم روزه خواری علنی کسی که برای روزه نگرفتن عذر شرعی ندارد

اگر این روزه‌خواری در انظار عمومی باشد، به محاکم قضایی تحویل داده می‌شود، تا تعزیر شوند که اگر برای بار اول مشاهده شد و نزد حاکم شرع برده شد، قاضی دستور می دهد تا در ملأ عام به وی ۲۵ تازیانه بزنند. اگر چنین فردی بعد از خوردن حد شرعی، برای بار دوم هم روزه خواری کرد، حاکم شرع دستور می دهد تا ۲۵ تازیانۀ دیگر به وی بزنند. 

حال اگر این فرد باز هم تنبیه نشد و برای دقعۀ سوم اقدام به روزه خواری کرد، حاکم مسلمین دستور قتل او را صادر می کند.

سُئِلَ أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ رَجُلٍ شَهِدَ عَلَیْهِ شُهُودٌ أَنَّهُ أَفْطَرَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ ثَلَاثَةَ أَیَّامٍ‏ قَالَ یُسْأَلُ هَلْ عَلَیْکَ فِی إِفْطَارِکَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ إِثْمٌ فَإِنْ قَالَ لَا فَإِنَّ عَلَى الْإِمَامِ أَنْ یَقْتُلَهُ‏ وَ إِنْ قَالَ نَعَمْ فَعَلَى الْإِمَامِ أَنْ یَنْهَکَهُ ضَرْبا. از امام باقر (علیه السّلام) در باره مردى سؤال کردند که شهودى‏ علیه او شهادت بدهند که او سه روز در ماه رمضان روزه‏اش را شکسته است. امام علیه السّلام فرمود: از او پرسیده مى‏شود که: آیا در افطارت در ماه رمضان گناهى بر تو تعلّق مى‏گیرد؟ پس اگر بگوید: نه. بر عهده امام است که او را بکشد، و اگر بگوید: آرى، پس امام می ‏باید او را بشدّت مضروب سازد. [3]

 عِیسَى عَنْ سَمَاعَةَ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ وُجِدَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ وَ قَدْ أَفْطَرَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ وَ قَدْ رُفِعَ إِلَى الْإِمَامِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ قَالَ یُقْتَلُ فِی الثَّالِثَةِ . از امام باقر (علیه السلام) سؤال شد از مردی که در ماه رمضان سه بار پیاپی روزه خواری کرده است و سه بار نزد امام (حاکم شرع) برده شده است. امام فرمود: در دفعۀ سوم، کشته می شود.[4]

در کتاب فقهی العروۀ الوثقی (مرحوم سید یزدی) که همۀ مراجع معظم تقلید در رساله های علمیه خود، کتاب ایشان را ملاک قرار می دهند، در چنین آمده:
اگر کسی در ماه مبارک رمضان بدون عذر شرعی و از روی عمد در ملاء عام روزه خواری کند، در صورتی که نزد حاکم شرع ثابت شود، در مرتبه اول و دوم او را مجازات می کند. اگر باز هم به بی حرمتی نسبت به ماه رمضان ادامه دهد، در مرتبه سوم یا در مرتبه چهارم با اختلافی که در بین فقها وجود دارد اعدام می شود.[5]

 با این وجود کسی که قصد روزه خواری عمدی را دارد، لازم نیست طوری بخورد که دیگران بفهمند . می تواند در خانه خود یا جایی که هیچ کس نیست ، روزه اش را بخورد .البته باز هم روزه خوردنش حرام است و قضا و کفاره دارد. ولی دیگر پیش حاکم شرع نمی برند تا مجازاتش کند.

روزه نگرفتن بدون عذر شرعی به همراه انکار وجوب آن

 اگر کسی روزه نگیرد و واجب بودن روزه را انکار کند، در صورتى که منکر شدن آن؛ به انکار خدا یا پیامبر برگردد، مرتد است.[6] و احکام ارتداد بر او جاری می‌شود.[7]

منابع:

سایت اسلام کوئیست نت

 مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی

سایت هم اندیشی

وبلاگ گنجینه