یکی از راههای آمرزش گناهان استغفار و طلب آمرزش گناهان از خداست اما بعضی از اعمال نیک هستند که در این کار به ما کمک می کنند و در واقع ما را بدون زحمت استغفار به نتیجه مورد نظر می رسانند و ما بدون استغفار گناهان بخشیده شده و از برکات استغفار هم بهره مند خواهیم شد.

بعضی از اعمال هستند که ملائکه برای صاحبان آن کارها استغفار می کنند و استغفار ملائکه یقینا به مغفرت خواهد انجامید چون حضرت رسول الله صلى الله علیه و آله فرمودند: أخبَرَنی جَبرَئیلُ علیه السلام عَن رَبّی أنَّهُ قالَ: ما أمَرتُ أحَدا مِن مَلائِکَتی أن یَستَغفِروا لِأَحَدٍ مِن خَلقی، إلَا استَجَبتُ لَهُم فیهِ.

جبرئیل علیه السلام از جانب پروردگارم به من خبر داد که فرمود: «هیچ یک از فرشتگانم را فرمان ندادم که براى کسى از آفریدگانم آمرزش بخواهد، مگر این که آمرزش‏خواهى آنان را در باره او پذیرفتم». (.المحاسن : ج 1 ص 149 ح 214 عن مسعده بن صدقه عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 96 ص 253 ح 26 وراجع الکافی : ج 4 ص 64 ح 11 وکتاب من لا یحضره الفقیه : ج 2 ص 76 ح 1778 وفضائل الأشهر الثلاثه : ص 121 ح 123 .)

حدود بیست گروه از امت حضرت رسول الله صلى الله علیه و آله مشمول استغفار ملائکه هستند که به آنها اشاره خواهد شد.

قرآن کریم به استغفار ملائکه برای مومنین اشاره کرده است:

«الَّذِینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَهُ یُسَبّحُونَ بِحَمْدِ رَبّهِمْ وَیُؤْمِنُونَ بِهِ وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِینَ ءَامَنُواْ رَبَّنَا وَسِعْتَ کُلَّ شَىْ‏ءٍ رَّحْمَةً وَ عِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِینَ تَابُواْ وَ اتَّبَعُواْ سَبِیلَکَ وَقِهِمْ عَذَابَ الْجَحِیمِ».[i]

«کسانى که عرش [خدا] را حمل مى‏کنند و آنها که پیرامون آن اند، پروردگارشان را به پاکى مى‏ستایند و به او ایمان دارند و براى کسانى که ایمان آورده‏اند، طلب آمرزش مى‏کنند. پروردگارا! دست و دانش تو، بر هر چیزى احاطه دارد. کسانى را که توبه کرده و راه تو را دنبال کرده‏اند، ببخش و آنها را از عذاب آتش، نگه دار».

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله در این باره می فرمایند: لَقَد صَلَّتِ المَلائِکَةُ عَلَیَّ وعَلى عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ سَبعَ سِنینَ، وذلِکَ أنَّهُ لَم یُؤمِن بی ذَکَرٌ قَبلَهُ، وذلِکَ قَولُ اللّهِ: «الَّذِینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَهُ یُسَبّحُونَ بِحَمْدِرَبّهِمْ»  «وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِمَن فِى الْأَرْضِ».[ii]

فرشتگان، مدّت هفت سال بر من و بر على بن ابى طالب، درود فرستادند؛ زیرا او نخستین مردى بود که به من، ایمان آورد، و این است گفته خداوند: «کسانى که عرش [خدا] را حمل مى‏کنند و آنها که پیرامون آن اند، پروردگارشان را به پاکى مى‏ستایند» «و براى کسانى که در زمین‏اند، طلب آمرزش مى‏کنند».

فرستنده صلوات بر حضرت محمد و آل محمد علیهم السلام‏ در نوشته ها و شبهای جمعه

محبین اهل بیت. علیهم السلام

طالِبین علم‏ و دانشجویان

موذن

خادم مسجد

فرستنده صلوات بر حضرت محمد و آل محمد علیهم السلام‏ در نوشته ها و شبهای جمعه

در این باره پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: مَن صَلّى عَلَیَّ فی کِتابٍ، لَم تَزَلِ المَلائِکَةُ تَستَغفِرُ لَهُ مادامَ اسمی فی ذلِکَ الکِتابِ. هر کس در نوشته‏اى بر من درود گوید، تا زمانى که نام من در آن نوشته است، فرشتگان، پیوسته برایش آمرزش مى‏طلبند.

در حدیث دیگری امام صادق علیه السلام فرمودند: الصَّدَقَةُ لَیلَةَ الجُمُعَةِ ویَومَها بِأَلفٍ، وَالصَّلاةُ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِهِ لَیلَةَ الجُمُعَةِ بِأَلفٍ مِنَ الحَسَناتِ، ویَحُطُّ اللّهُ فیها ألفا مِنَ السَّیِّئاتِ، ویَرفَعُ فیها ألفا مِنَ الدَّرَجاتِ. وإنَّ المُصَلِّیَ عَلَى النَّبِیِّ وآلِهِ فی لَیلَةِ الجُمُعَةِ یَزهَرُ نورُهُ فِی السَّماواتِ إلى یَومِ السّاعَةِ، وإنَّ مَلائِکَةَ اللّهِ عز و جل فِی السَّماواتِ لَیَستَغفِرونَ لَهُ، ویَستَغفِرُ لَهُ المَلَکُ المُوَکَّلُ بِقَبرِ رَسولِ اللّهِ صلى الله علیه و آله إلى أن تَقومَ السّاعَةُ.

صدقه دادن در شب و روز جمعه، برابر با هزار کار نیک است، و درود فرستادن بر محمّد و خاندان او در شب جمعه، برابر با هزار کار نیک است و در آن شب، خداوند، هزار گناه [از درود فرستنده‏] مى‏زُداید و هزاردرجه [او را] بالا مى‏برد.نور درود فرستنده بر پیامبر و خاندان او در شب جمعه، تا روز قیامت در آسمان‏ها مى‏درخشد و فرشتگان خداى عز و جل برایش طلب آمرزش مى‏کنند، و فرشته گماشته شده بر قبر پیامبر خدا، تا قیامِ قیامت، برایش آمرزش مى‏طلبد.

محبین اهل بیت

در یک حدیث شریفی‏ از امام صادق علیه السلام پرسیده شد: آیا فرشتگان بیشترند یا آدمیان؟ حضرت ضمن اشاره به تعداد آنها به استغفار آنها برای محبین اهل بیت اشاره می کند:

وَالَّذی نَفسی بِیَدِهِ، لَعَدَدُ مَلائِکَةِ اللّهِ فِی السَّماواتِ أکثَرُ مِن عَدَدِ التُّرابِ فِی الأَرضِ، وما فِی السَّماءِ مَوضِعُ قَدَمٍ إلّا وفیها مَلَکٌ یُسَبِّحُهُ ویُقَدِّسُهُ، ولا فِی الأَرضِ شَجَرَةٌ ولا مَدَرٌ إلّا وفیها مَلَکٌ مُوَکَّلٌ بِها، یَأتِی اللّهَ کُلَّ یَومٍ بِعَمَلِها، وَاللّهُ أعلَمُ بِها. وما مِنهُم أحَدٌ إلّا ویَتَقَرَّبُ کُلَّ یَومٍ إلَى اللّهِ بِوِلایَتِنا أهلَ البَیتِ، ویَستَغفِرُ لِمُحِبّینا، ویَلعَنُ أعداءَنا، ویَسأَلُ اللّهَ أن یُرسِلَ عَلَیهِمُ العَذابَ إرسالًا.

«سوگند به آن که جانم دردست اوست، شمارِ فرشتگان خدا در آسمان‏ها، بیشتر از شمارِ خاک‏ها در زمین است. در آسمان، هیچ جاى پایى نیست، مگر این که در آن، فرشته‏اى مشغول تسبیح و تقدیس خداست، و در زمین، هیچ بوته‏اى و کلوخى نیست، مگر این که فرشته‏اى بر آن گماشته شده است و هر روز، کار آن را نزد خدا مى‏برد، و البته خدا، خود، به [کارِ] آن داناتر است. هیچ یک از فرشتگان نیست، مگر این که هر روز، با توسّل به ولایت ما خاندان، خود را به خدا نزدیک مى‏سازد و براى دوستداران ما، آمرزش مى‏خواهد و بر دشمنانمان، لعنت مى‏فرستد و از خدا درخواست مى‏کند که بر آنان، دمادم، عذاب بفرستد.

طالِبین علم‏ و دانشجویان

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله در یک حدیثی در مورد استغفار ملائک برای طالب علم می فرماید: إنَّ طالِبَ العِلمِ تَبسُطُ لَهُ المَلائِکَةُ أجنِحَتَها، وتَستَغفِرُ لَهُ. فرشتگان، بال‏هاى خود را براى طالب علم، مى‏گسترانند و براى او آمرزش مى‏طلبند.

در حدیث دیگری فرمودند: مَن خَرَجَ مِن بَیتِهِ یَطلُبُ عِلما، شَیَّعَهُ سَبعونَ ألفَ مَلَکٍ یَستَغفِرونَ لَهُ. هر کس در جستجوى دانشى از خانه خویش بیرون رود، هفتاد هزار فرشته، او را مشایعت مى‏کنند و برایش آمرزش مى‏طلبند.

 امیر المومنین امام على علیه السلام علاوه بر استغفار ملائکه، خبر از دعای آنها برای طالب علم میدهد: طالِبُ العِلمِ تَستَغفِرُ لَهُ المَلائِکَةُ، وتَدعو لَهُ‏  فِی السَّماءِ وَالأَرضِ.  براى طالب علم، فرشتگانْ آمرزش مى‏طلبند و در آسمان و زمین، برایش دعا مى‏کنند.

نکته:

 مراد از طالب علم در اینجا دانشجو و دانش آموز اصطلاحی نیست بلکه هر کسی که به دنبال یاد گرفتن مسائل مورد نیاز خود باشد طالب علم است.

موذن

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله در مورد فضیلت موذن فرمودند: ألا وإنَّ المُؤَذِّنَ إذا قالَ: «أشهَدُ أن لا إلهَ إلَا اللّهُ» صَلّى عَلَیهِ سَبعونَ ألفَ مَلَکٍ، ویَستَغفِرونَ لَهُ، وکانَ یَومَ القِیامَةِ فی ظِلِّ العَرشِ، حَتّى یَفرُغَ اللّهُ مِن حِسابِ الخَلائِقِ.

آگاه باشید که مؤذّن، هرگاه بگوید: «گواهى مى‏دهم که معبودى جز خدا نیست»، هفتاد هزار فرشته بر او درود مى‏فرستند و برایش آمرزش مى‏خواهند و روز قیامت، در سایه عرش باشد تا آن که خداوند، حسابرسى مردمان را به پایان بَرَد.

در روایت دیگری حضرت خبر از بسط استغفار ملائکه به کل امتشان، به محض شنیدن اذان می دهند: إنَّ المَلائِکَةَ إذا سَمِعُوا الأَذانَ مِن أهلِ الأَرضِ قالوا: هذِهِ أصواتُ امَّةِ مُحَمَّدٍ صلى الله علیه و آله بِتَوحیدِ اللّهِ عز و جل، ویَستَغفِرونَ لِامَّةِ مُحَمَّدٍ صلى الله علیه و آله حَتّى یَفرُغوا مِن تِلکَ الصَّلاةِ. فرشتگان، هرگاه بانک اذان را از مردم زمین بشنوند، مى‏گویند: «اینها بانگ‏هاى امّت محمّد صلى الله علیه و آله در توحید خداوند عز و جل است. و براى امّت محمّد صلى الله علیه و آله آمرزش مى‏طلبند تا آن گاه که از آن نماز، فراغت یابند.

خادم مسجد

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: مَن أسرَجَ فی مَسجِدٍ مِن مَساجِدِ اللّهِ سِراجا، لَم تَزَلِ المَلائِکَةُ وحَمَلَةُ العَرشِ یَستَغفِرونَ لَهُ، مادامَ فِی المَسجِدِ ضَوءٌ مِن ذلِکَ السِّراجِ.

 هر کس در مسجدى از مسجدهاى خدا چراغى بیفروزد، تا زمانى که پرتوى از آن چراغ در مسجد است، فرشتگان و حاملان عرش، پیوسته برایش طلب آمرزش مى‏کنند.