گناه شناسی

فحش و ناسزاگویی

فحش و ناسزاگویی از گناهان بزرگ است که در آیه ده سوره حجرات، خداوند آن را نهی نموده است و پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمود که ورود به بهشت بر هر کسی که فحش و ناسزا گوید، حرام است.( کنزالعمال، ج3، ص598)

امام باقر علیه السلام می فرماید: ناسزاگویی، اسلحه فرومایگان بدکار است.( سفینةالبحار، ج2، ص346)

مقتضای اطلاق روایات، حرام بودن فحش است با هر کس که باشد، خواه مسلمان و مومن، یا کافر و فاسق، کوچک یا بزرگ.( شهید دستغیب، گناهان کبیره، ج2، ص299)

با توجه به حرام و گناه بودن فحش و ناسزاگویی، نمی توان پاسخ کار حرام و معصیتی را با حرام و معصیت داد.

روزی امیرالمومنین(علیه السلام) شنید که مردی به جناب قنبر دشنام می دهد و قنبر خود را آماده کرد او را فحش بدهد، حضرت فریاد زد: قنبر، آرام باش! دشنام گویت را با خواری واگذار که با این کار خدا را خشنود می کنی و شیطان را خشمگین می سازی و دشمنت را کیفر می دهی.

سپس امام سوگند یاد کرد که «هرگز شخص با ایمان، پروردگار خود را از چیزی همانند« حلم و خویشتن داری» راضی نساخته، شیطان را با سکوت خشمگین نکرده، احمق را با خاموشی، مجازات ننموده است.( سفینةالبحار، چاپ قدیم، ج1، ص300، واژه حلم)

در روایات برای فحش و ناسزاگویی یا ترک آن به خاطر اطاعت از خدا و ترس از عذاب الهی، آثار و نتایجی ذکر شده است.

امام صادق(علیه السلام)فرمود: هر که به مسلمانی فحش دهد، خدا برکت را از روزی اش می گیرد و لطف و رحمتش را از او بر می دارد او را به خودش واگذار می نماید، و زندگی اش را به سوی فساد و تباهی سوق می دهد.( اصول کافی، ج2، ص226)

پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله)فرمود: برای هر کس کاری زشت و ناسزا یا شهوتی رخ نماید و او به خاطر ترس از خدا از آن بپرهیزد، خدا آتش جهنم را بر وی حرام می کند و از هول و ترس بزرگ قیامت، نجاتش می دهد.( بحارالانوار، ج67، ص378)

دین اسلام نه تنها از دشنام گویی در برخورد با دشنام و ناسزا بر حذر داشته، بلکه حتی از صفات نیک مۆمنان می داند که به هنگام شنیدن ناسزا با رفتار نیک و سلام و درود پاسخ گوییم: «و بندگان خدای رحمان آنان اند که روی زمین به نرمی (بدون غرور) راه می روند و چون نادانان آنها را طرف خطاب قرار دهند، به ملایمت پاسخ دهند(سلام گویند)»( فرقان(25)آیه 63)

جهت آگاهی بیشتر مطالعه کتاب گناهان کبیره شهید دستغیب جلد دوم توصیه می شود.

ریشه فحش و ناسزا گفتن هایمان در چیست؟

ناسزاگویی در یکی از عوامل ذیل ریشه دارد:

1- خشم و عصبانیت: فحش اغلب از شعله ور شدن خشم سرچشمه می گیرد. فرد خشمگین به دلیل ناتوانی در مهار کردن خشم خود، به رفتار زشتی چون فحش گرفتار می شود و با تکرار و استمرار آن، این رفتار به شکل عادت در می آید.

2- شوخی: گاه ناسزا گویی فقط برای مزاح و شوخی با فرد و خنداندن دیگران صورت می گیرد ، هرزه گویی های دلقک های دربار پادشاهان، از این نوع به شمار می آید.

3- عادت: تربیت نادرست در شیوه درست سخن گفتن، سخنان ناهنجار و نازیبا را برای انسان عادی می سازد. فرد مبتلا به فحش در چنین حالتی، بدون سرکشی دو نیروی خشم و شهوت، دشنام می دهد؛ زیرا ناسزاگویی برای او، مانند سخنان دیگرش به شکل عادت در آمده است.

اما این نکته را نباید فراموش کرد که منشأ اصلی فحش و دشنام و هرزه ‏گوئى خباثت نفس است. رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله و سلّم فرمود:

«لیس المۆمن بالطّعّان و لا اللّعّان، و لا الفاحش و لا البذى»

«مۆمن طعنه زن و لعنتگر و فحش‏گو و بد زبان نیست»

حضرت صادق علیه السّلام فرمود:

«من علامات شرک الشّیطان الّذى لا یشکّ فیه ان یکون فحّاشا لا یبالى ما قال و لا ما قیل فیه»

«از نشانه ‏هاى شرکت شیطان که تردیدى در آن نیست این است که فحّاش باشد که باکى از آنچه بگوید و از آنچه به او بگویند نداشته باشد.

برای رفع فحاشی سوره همزه را فراموش نکنید!

امام صادق (علیه السلام) می فرمایند : کسی که می خواهد کلام زشت را از خودش دور بکند با سوره ی همزه مانوس باشد . در روایت داریم که کسی که سوره ی همزه را بیست و یک بار می خواند کلام های زشت و سخن بدگویان را از خودش دور کرده است .

انس با قرآن برکات زیادی را برای ما خواهد داشت . با خواندن آن هم خودمان از ناسزا گفتن دور بشویم و هم این که این فرصت را برای دیگران بسوزانیم و اجازه ندهیم که آنها در مورد ما بد بگویند . حالا ممکن است کسانی که در زندگی مشترکشان می بینند که همسرشان دارای روحیه ی فحش دادن است احساس ورشکستگی خیلی جدی کنند . بگویند که کاش ما زودتر این حرف ها را می دانستیم . من به این دوستان می گویم که شما وارد یکی از فازهای امتحانی خدا شده اید. شما با کسی همنشین شده اید که او بیماری دارد . اگر این بیماری روحی و اخلاقی باشد و سرطان بدخیم فحاشی باشد .

برای درمان این روحیه لازم است که هم به ادعیه تمسک بکنید هم خلق خودتان را خوش بکنید و هم مراقبت کنید که شما بیمار نشوید . هر کدام از اینها را که شما انجام بدهید ، در نزد خدا محاسبه می شود . خدا می گوید که همه ی اینها برای شما نورانیت می آورد . یک انسان رشد یافته ای می شوید و تعادل خودت را بیشتر می کنی برای اینکه بتوانی و آسیب های این فحش ها را از بین ببری لازمه اش این است که کلمات زیبا بشنوی . مثلا وقتی ما در دود تهران هستیم و سرب مصرف می کنیم لازم است که مقدار زیادی اکسیژن مصرف کنیم . بخاطر همین اکسیژن های پاک کلام ها را بشنوید.

اهل بیت از ما خواسته اند که هم قرآن را بشنویم و هم بخوانیم . که هر کدام از اینها آسیب های روحی ما را پاک می کند و بخشی از گناهان خاص را از بین می برد . کسی که در فضای نامناسب قرار می گیرد به خودش فرصت بدهد که صدای مناجات و قرآن را بشنود و از خدا بخواهد که با یاد خدا روحش پاک بشود و تو یاد می کنی کسی که تو را یاد آوری کند.