گناه شناسی

:

 پس از اولین چاپ کتاب گناهان کبیره شهید دستغیب، بعضى پرسیدند: آیا گناهان دیگرى که در این کتاب شمرده نشده صغیره هستند، یا باز محتمل است کبیره باشند؟

و برخى دیگر پرسیدند: آیا جز آنچه در این کتاب از گناهان ذکر شده، در اسلام گناهان دیگرى هم هست یا نه؟

شهید دستغیب در جواب این دو سوال می فرمایند:

: باید دانست که فقهاى اسلام رضوان اللّه علیهم، تمام واجبات و محرمات (علاوه بر مستحبات و مکروهات) را در کتابهاى عبادات (یعنى طهارت، صلات، صوم، حج، زکات، خمس، امر به معروف و نهى از منکر، جهاد) ، و در ابواب معاملات (مانند بیع و اجاره. . .) ، و در ایقاعات مانند طلاق تا حد و دیات به تفصیل ذکر کرده‌اند.

شیخ حر عاملى علیه الرحمه در کتاب بدایة النهایة، واجبات و محرمات کتاب طهارت تا دیات را بیان نموده و در آخر کتاب گوید: مجموع واجبات جمع‌آورى شدۀ در این کتاب، یک هزار و پانصد و سى و پنج، و محرمات یک‌هزار و چهار صد و چهل و هشت است.

از اینجا دانسته مى‌شود که نسبت گناهانى که در این کتاب ذکر شده در برابر آنهائى که ذکر نشده کمتر از عشر است.

کبیره بودن دیگر گناهان محتمل است

: راجع به انحصار کبائر به آنچه در این کتاب گفته شده، در اول کتاب گفتیم که مقصود شرح گناهانى است که کبیره بودنش مسلم و قطعى است، نه اینکه کبائر منحصر به آنها باشد. بنابراین گناهان دیگرى که در این کتاب گفته نشده، به همان حالت ابهام و تردید باقى است یعنى محتمل است کبیره باشد چنانچه صغیره بودنش نیز محتمل است.

و با این بیان منظور شارع مقدس اسلام از ابهام کبائر یعنى ترک هر گناهى به احتمال کبیره بودنش، تأمین مى‌شود.

و نیز بعضى از کبائر قطعى، تمام مراتب آن کبیره مسلم است، مانند شرک. و بعضى دیگر، پاره‌اى از مراتب آن کبیرۀ قطعى و پاره‌اى دیگر مردد است. مانند دروغ، به شرحى که در این کتاب ذکر شد.

و چون دانستن گناهان کبیره، بر هر مسلمانى واجب است تا از آنها پرهیز نماید، و همچنین دانستن سایر محرمات که ممکن است مورد ابتلا واقع شود، ضرورى است.

بنابراین گناهانى که کبیره بودنش مسلم و در این کتاب مشروحا بیان شده، فهرست‌وار ذکر مى‌گردد و سپس محرمات دیگر که مورد ابتلاى عمومى است یادآورى مى‌شود: 

فهرست گناهان کبیره قطعى

 ١ -شرک و ریا، ٢ -یأس از رحمت الهى، ٣ -قنوط و بدگمانى به خدا، ۴ - نترسیدن از قهر نهانى خداوند، ۵ -آدم‌کشى، ۶ -عقوق والدین، ٧ -قطع رحم، ٨ -خوردن مال یتیم، ٩ -رباخوارى، ١٠ -زنا، ١١ -لواط، ١٢ -قذف، ١٣ -شرابخوارى، ١۴ -قمار، ١۵ - سرگرمى به آلات موسیقى، ١۶ -آوازه‌خوانى، ١٧ -دروغ، ١٨ -سوگند دروغ، ١٩ -گواهى دروغ، ٢٠ -گواهى ندادن، ٢١ -پیمان‌شکنى، ٢٢ -خیانت به امانت، ٢٣ -دزدى، ٢۴ - کم‌فروشى، ٢۵ -حرامخوارى، ٢۶ -حبس حقوق، ٢٧ -فرار از جهاد، ٢٨ -تعرب بعد الهجرة، ٢٩ -کمک به ستمگران، ٣٠ -یارى نکردن ستمدیدگان، ٣١ -سحر، ٣٢ -اسراف، ٣٣ - کبر ورزیدن، ٣۴ -جنگ با مسلمان، ٣۵ -خوردن مردار و خوردن گوشت خوک، ٣۶ - ترک نماز عمدا، ٣٧ -زکات ندادن، ٣٨ -استخفاف به حج، ٣٩ -ترک یکى از واجبات(مانند روزۀ ماه رمضان و جهاد و امر به معروف و نهى از منکر و تولى و تبرى) ، ۴٠ -اصرار بر گناه و کوچک شمردن گناه، ۴١ -حیف در صیت، ۴٢ -غیبت کردن، ۴٣ -نمیمه، ۴۴ - استهزاء به مؤمن، ۴۵ -سب و طعن، ۴۶ -خوار کردن مؤمن، ۴٧ -سرزنش و رسوا نمودن مؤمن، ۴٨ -هجو مؤمن به شعر یا نثر، ۴٩ -اذیت به مؤمن، ۵٠ -همسایه‌آزارى، ۵١ -مکر و نیرنگ، ۵٢ -دوروئى، ۵٣ -احتکار، ۵۴ -حسد، ۵۵ -دشمنى با مؤمن، ۵۶ -مساحقه، ۵٧ -قیادت و دیاثت، ۵٨ -استمناء، ۵٩ -بدعت، ۶٠ -حکم ناحق، ۶١ -جنگ در ماه حرام، ۶٢ -بازداشتن از راه خدا، ۶٣ -کفران نعمت، ۶۴ -فتنه‌انگیزى، ۶۵ -فروختن اسلحه به کفار، ۶۶ -بهتان و سوء ظن، ۶٧ -هتک قرآن، ۶٨ -هتک کعبه، ۶٩ -هتک مساجد، ٧٠ -هتک مشاهد و تربت حسینى علیه السّلام.  

فهرست گناهانى که احتمالاً است کبیره باشد

 ١ -خوردن و آشامیدن چیزى که نجس شده باشد

 ٢ -کشف عورت جائى که نگاه‌کننده‌اى که تمیز مى‌دهد باشد

 ٣ -نگاه کردن به عورت دیگرى هم‌جنس یا غیر هم‌جنس (زن به زن یا مرد و مرد به مرد یا زن جز زن و شوهر)

 ۴ -رو به قبله یا پشت به قبله ادرار یا قضاى حاجت نمودن، 

 ۵ -توقف در مساجد در حال حیض یا نفاس یا جنابت، ۶

 -لباس ابریشمین خالص و طلا، هرچند انگشترى باشد نسبت به مردان

 ٧ -تشبه مردان به زنان و زنان به مردان یعنى مرد خود را به شکل زن یا زن، خود را به شکل مرد درآورد

 ٨ -نظر کردن  به ریبه و شهوت به دیگرى، خواه مرد باشد یا زن(به جز زن و شوهر)

 ٩ -نظر کردن در نامه دیگرى بدون رضایتش

 ١٠ -نظر کردن در خانۀ دیگرى بدون رضایتش

 ١١ - نگاه‌دارى کتابها و مجله‌هاى گمراه‌کننده (و از بین بردن آنها واجب است)

١٢ - مجسمه‌سازى

 ١٣ -مس کردن بدن اجنبى

 ١۴ -ستایش ستمگر مگر براى تقیه، و به‌طور کلى مدح کسى که سزاوار مدح نیست و ذم کسى که سزاوار سرزنش نیست

 ١۵ -توقف در مجلس معصیت

 ١۶ -استعمال ظروف طلا و نقره

 ١٧ -حاضر نشدن به نماز جماعت مسلمانان از روى اعراض و روگردانى (بلکه برخى از فقهاء تصریح به کبیره بودنش فرموده‌اند، به دلیل پذیرفته نشدن گواهى او)

 ١٨ -محرماتى که در ابواب طهارت و صلاة و صوم و رساله‌هاى عملیه ذکر شده، باید ترک شود.

چنانچه مسامحه کردن در انجام واجبات از وضوء و غسلها و تیمم و واجبات نماز و روزه و حج و خمس و زکات حرام است.

و نیز محرماتى که در ابواب معاملات از خرید و فروش و اجاره و هبه و غصب و غیر آنها ذکر شده، باید دانست و ترک کرد. تا جائى که اگر چیزى را از کسى بگیرد و صاحبش از روى حیا و ناچارى اذن دهد، تصرف در آن بر او حرام است، زیرا در حکم غصب است.

و نیز باید دانست که غصب، از گناهان مستمره است. یعنى در هر لحظه که مى‌تواند، آن را به صاحبش برگرداند و رد نکند گناهى تازه براى او است.

و همچنین محرمات ابواب نکاح و طلاق را باید دانست و ترک نمود و همچنین محرمات در باب خوردن و آشامیدن نیز دانستنش ضرورى است تا ترک شود. و چون مشروحا در رساله‌هاى عملیه ذکر شده از یادآورى آنها خوددارى مى‌شود.