گناه شناسی

روزه سه مرتبه و درجه داردو روزه داران هم بر این اساس به سه گروه تقسیم می شوند:

1. روزه عام:

عبارت است از امساک و خوددارى از مبطلات روزه، که در روایات به این نوع روزه اشاره شده،

امام على(علیه السلام) مى فرمایند: «کَمْ مِن صَائِم لَیْسَ لَهُ مِنَ الصِّیامِ إلاّ الظَّمَأ...; چه بسا روزه دارانى که از روزه خود جز تشنگى، بهره اى ندارند».(1)

همچنین رسول خدا(صلى الله علیه وآله) فرموده اند: «رُبَّ صَائِم حَظُّهُ مِن صِیامِه الجُوعُ والعَطَشُ; چه بسا روزه دارى که بهره اش از روزه گرفتن، گرسنگى و تشنگى است».(2)

این افراد چشم، گوش و زبانشان روزه نیست بلکه مشغول گناه است.

2. روزه خاص:

علاوه بر امساک و خوددارى از مبطلات روزه از گناهان چشم، گوش، زبان، دست و پا و سایر جوارح نیز اجتناب شود.

امام على(علیه السلام)مى فرمایند: «اَلصِّیِامُ اجتنابُ المَحارِمِ کَما یَمْتَنِعُ الرَّجُلُ مِنَ الطَّعامِ وَالشَّرابِ; روزه دورى کردن از حرام هاست، آن گونه که انسان از خوردن و آشامیدن دورى مى کند».(3)

حضرت زهرا(علیها السلام) مى فرمایند: «ما یَصْنَعُ الصائِمُ بِصِیامِهِ إِذا لَمْ یَصُنْ لِسانَهُ وَسَمْعَهُ وَبَصَرَهُ وَجَوارِحَهُ; اگر روزه دار زبان و گوش و چشم و اعضا و جوارح خود را نگه ندارد، روزه به چه کارش مى آید؟».(4)

3. روزه اخص:

علاوه بر دورى از مبطلات روزه  و اجتناب اعضا و جوارح از گناهان، دل هم روزه باشد و توجّه به خدا داشته باشد.

امام على(علیه السلام) مى فرمایند:

«صَوْمُ القلبِ خَیْرٌ مِن صیامِ اللِّسانِ، وصِیامُ اللِّسانِ خَیرٌ من صِیامِ البَطْنِ; روزه قلب بهتر است از روزه زبان و روزه زبان بهتر است از روزه شکم».(5)

1. بحارالانوار، ج 96، ص 294.
2. همان مدرک، ص 289.
3. بحارالانوار، ج 96، ص 294.
4. دعائم الاسلام، ج 1، ص 268.
5. میزان الحکمه، ج 5، ص 471.