( مطالب بسیار مفیدی درباره موضوعات بسیار متنوع از گناهان ، واجبات ، مستحبات و مکروهات و درباره عاقبت انجام گناه و ترک واجب در آخرت و اثرات وضعی آنها و همچنین اثر وضعی انجام مکروهات در دنیا؛ ونیز پاداش انجام واجب و ترک حرام در آخرت و اثرات وضعی آنها و همچنین اثر وضعی انجام مستحبات در دنیا از «شیخ صدوق» هم عصر غیبت صغری!)
معرفی اجمالی ثواب الاعمال و عقاب الاعمال
کتاب «ثواب الاعمال و عقاب الاعمال» از منابع دست اوّل شیعه نوشته محدث بزرگ شیعه، ابو جعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق است. همچنان که از نام این کتاب پیدا است، این کتاب حاوی روایات فراوانی در بیان اعمال پسندیده، پاداش اعمال نیک و همچنین اعمال ناپسند و مجازات اعمال بد می باشد.تألیفات شیخ صدوق رحمه الله ـ که حدود سیصد اثر برای ایشان برشمرده اند ـ بسیار پرمحتوا و ابتکاری و متنوع است؛ امّا استناد همه این کتابها به ایشان قطعی نیست. یکی از کتابهایی که به طور قطع و یقین از ایشان است، کتاب «ثواب الاعمال و عقاب الاعمال» می باشد. این کتاب همواره مورد توجه همگان بوده و یکی از مهم ترین و معروف ترین کتابهای حدیثی شیعه به شمار می آید.کتاب ثواب الاعمال شامل 778 حدیث می باشد که در ضمن 391 عنوان و کتاب عقاب الاعمال نیز شامل 331 حدیث است که در ضمن 131 عنوان تنظیم شده است. این کتاب شامل موضوعاتی مانند: ثواب گفتن لا اله الاّ اللّه، رفتن به مسجد، تفکّر، ثواب جهاد در راه خدا، زیارت پیامبر و ائمه، حفظ قرآن، توبه، عمل، علم، شاد کردن دل برادر می باشد.کتاب عقاب الاعمال نیز شامل موضوعاتی نظیر: مجازات کسی که در انجام فرامین الهی سستی می کند، قسم دروغ، زکات ندادن، اذیت مؤمن، قطع رحم، حاکم ستمگر، مجازات ترک امر به معروف و نهی از منکر می باشد.
ویژگیهای کتاب
1. این کتاب در ترغیب مردم به کسب فضایل اخلاقی و انجام واجبات و مستحبات و فرو نهادن محرّمات و مکروهات نقش بسزایی دارد و هر مسلمانی با خواندن آن، یک نوع شیفتگی نسبت به وظایف اسلامی در خود احساس می کند و شور و حال خاصی برای عمل گرایی در خود می یابد و همین ویژگی برای ارزنده بودن یک کتاب و موفقیت نویسنده آن کفایت می کند؛
2. ذکر ثواب و پاداش برای تشویق مردم به انجام دادن واجبات و مستحبات است. البته این روش، شیوه ای قرآنی می باشد که خود خداوند متعال در قرآن آن را در پیش گرفته و نعمتهای بی شماری برای اعمال نیک انسان ذکر کرده است. در روایات نیز این شیوه دنبال شده است؛
3. کتاب مذکور با کنار هم قرار دادن احادیث یک موضوع، به پیدایش درک درستی از فضای آن موضوع در ذهن مبلّغ کمک می کند؛
4. کنار هم قرار گرفتن احادیث یک موضوع و تفاوت بین ثوابهای ذکرشده در آنها، مبلّغ را بر آن می دارد تا با دقت بیش تر به ریزه کاریهای این احادیث بپردازد. این کار در اکثر اوقات ما را به برداشتهای نویی از احادیث رهنمون می کند. از جمله اینکه برخی از آثار ذکرشده مربوط به ذات عمل است و هر کس آن را انجام دهد، به آن ثواب می رسد؛ امّا برخی از ثوابها مربوط به نیّت عمل است. مثلاً در مورد گرفتن ناخن در روایت وارد شده است که هر کس ناخنش را در روز پنجشنبه و جمعه بگیرد، از جذام و پیسی دور می ماند و در حدیث دیگری از همین باب آمده است که هر کس موقع انجام دادن این عمل، ذکر «بِسْمِ اللّه ِ وَ بِاللّه ِ وَ عَلی مِلَّةِ رَسُولِ اللّه ِ» را بگوید، خداوند به عدد هر ریزه ناخن، ثواب آزاد کردن بنده ای را برای او می نویسد؛
5. برخی از مردم با شنیدن بعضی از ثوابهای ذکر شده در احادیث، دست به انکار آن می زنند. متنوّع بودن ثوابهای ذکرشده برای اکثر اعمال باعث می شود تا مبلّغ متناسب با سطح معرفت مخاطبینش از بین ثوابهای ذکرشده در این احادیث، برخی از آنها را بیان کند. این کار مانع از آن می شود که گروهی منکر ثوابهای مطرح شده برای این اعمال بشوند؛
6. این کتاب منبع خوبی برای مبلّغان دینی در زمینه بیان اعمال مربوط به هر روز و مناسبتها است؛بررسی سندی کتاببه لحاظ سندی، اصولاً در احادیثی که متضمّن ثوابهایی برای اعمال مستحبی است، همین که ندانیم آن روایت ساختگی است، می توانیم به امید رسیدن به ثواب، به آن روایت عمل کنیم؛ همان گونه که در روایات «مَنْ بَلَغَ» به این مطلب تصریح شده است. از جمله این روایات می توان به روایت متواتری که در صفحه 283 همین کتاب نیز آمده اشاره کرد. امام صادق علیه السلام در این حدیث می فرمایند: «مَنْ بَلَغَهُ شَیْءٌ مِنَ الثَّوَابِ عَلَی شَیْءٍ مِنْ خَیْرٍ فَعَمِلَهُ کَانَ لَهُ أَجْرُ ذَلِکَ وَ إِنْ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله لَمْ یَقُلْه؛ کسی که بشنود کار خوبی فلان مقدار ثواب دارد و آن کار را انجام دهد، ثواب آن کار از آن او خواهد بود؛ گرچه رسول خدا نیز آن را نگفته باشد.»
ویژگیهای کتاب
1. این کتاب در ترغیب مردم به کسب فضایل اخلاقی و انجام واجبات و مستحبات و فرو نهادن محرّمات و مکروهات نقش بسزایی دارد و هر مسلمانی با خواندن آن، یک نوع شیفتگی نسبت به وظایف اسلامی در خود احساس می کند و شور و حال خاصی برای عمل گرایی در خود می یابد و همین ویژگی برای ارزنده بودن یک کتاب و موفقیت نویسنده آن کفایت می کند؛
2. ذکر ثواب و پاداش برای تشویق مردم به انجام دادن واجبات و مستحبات است. البته این روش، شیوه ای قرآنی می باشد که خود خداوند متعال در قرآن آن را در پیش گرفته و نعمتهای بی شماری برای اعمال نیک انسان ذکر کرده است. در روایات نیز این شیوه دنبال شده است؛
3. کتاب مذکور با کنار هم قرار دادن احادیث یک موضوع، به پیدایش درک درستی از فضای آن موضوع در ذهن مبلّغ کمک می کند؛
4. کنار هم قرار گرفتن احادیث یک موضوع و تفاوت بین ثوابهای ذکرشده در آنها، مبلّغ را بر آن می دارد تا با دقت بیش تر به ریزه کاریهای این احادیث بپردازد. این کار در اکثر اوقات ما را به برداشتهای نویی از احادیث رهنمون می کند. از جمله اینکه برخی از آثار ذکرشده مربوط به ذات عمل است و هر کس آن را انجام دهد، به آن ثواب می رسد؛ امّا برخی از ثوابها مربوط به نیّت عمل است. مثلاً در مورد گرفتن ناخن در روایت وارد شده است که هر کس ناخنش را در روز پنجشنبه و جمعه بگیرد، از جذام و پیسی دور می ماند و در حدیث دیگری از همین باب آمده است که هر کس موقع انجام دادن این عمل، ذکر «بِسْمِ اللّه ِ وَ بِاللّه ِ وَ عَلی مِلَّةِ رَسُولِ اللّه ِ» را بگوید، خداوند به عدد هر ریزه ناخن، ثواب آزاد کردن بنده ای را برای او می نویسد؛
5. برخی از مردم با شنیدن بعضی از ثوابهای ذکر شده در احادیث، دست به انکار آن می زنند. متنوّع بودن ثوابهای ذکرشده برای اکثر اعمال باعث می شود تا مبلّغ متناسب با سطح معرفت مخاطبینش از بین ثوابهای ذکرشده در این احادیث، برخی از آنها را بیان کند. این کار مانع از آن می شود که گروهی منکر ثوابهای مطرح شده برای این اعمال بشوند؛
6. این کتاب منبع خوبی برای مبلّغان دینی در زمینه بیان اعمال مربوط به هر روز و مناسبتها است؛بررسی سندی کتاببه لحاظ سندی، اصولاً در احادیثی که متضمّن ثوابهایی برای اعمال مستحبی است، همین که ندانیم آن روایت ساختگی است، می توانیم به امید رسیدن به ثواب، به آن روایت عمل کنیم؛ همان گونه که در روایات «مَنْ بَلَغَ» به این مطلب تصریح شده است. از جمله این روایات می توان به روایت متواتری که در صفحه 283 همین کتاب نیز آمده اشاره کرد. امام صادق علیه السلام در این حدیث می فرمایند: «مَنْ بَلَغَهُ شَیْءٌ مِنَ الثَّوَابِ عَلَی شَیْءٍ مِنْ خَیْرٍ فَعَمِلَهُ کَانَ لَهُ أَجْرُ ذَلِکَ وَ إِنْ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله لَمْ یَقُلْه؛ کسی که بشنود کار خوبی فلان مقدار ثواب دارد و آن کار را انجام دهد، ثواب آن کار از آن او خواهد بود؛ گرچه رسول خدا نیز آن را نگفته باشد.»
ghm :دانلود کتاب به فرمت ghm برای درج در بازار موبایل های اندروید، آی او اس و ویندوز فون
حجم فایل : 791KB
html :دانلود کتاب به فرمت html برای استفاده در سیستم های مختلف
حجم فایل : 960KB
- شنبه ۱۴ دی ۹۲
- ۰۷:۰۸
- ۸۵۶۷
- ۴