گناه شناسی

امام صادق علیه السلام:

 مَا مِنْ عَیْنٍ اِلَّا وَ هِیَ بَاکِیَهٌ یَوْمَ الْقِیَامَهِ اِلَّا عَیْناً بَکَتْ مِنْ خَوْفِ اللَّهِ وَ مَا اغْرَوْرَقَتْ عَیْنٌ بِمَائِهَا مِنْ خَشْیَهِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ اِلَّا حَرَّمَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ سَائِرَ جَسَدِهِ عَلَى النَّار»

 هیچ چشمى نیست جز این‌که روز قیامت گریان است، مگر چشمى که از ترس خدا گریسته باشد، و هیچ چشمى نیست که از ترس خداى عز و جل به اشک خود پر شود، جز این‌که خداوند همه آن بدن را به آتش دوزخ حرام گرداند.

کافی، ج ‏2، ص 482.

گروهی از انسان‌‌ها به عنوان خاص در روایات از آنها نامبرده شده است که آتش جهنم بر آنها حرام است. در این‌جا به چند نمونه به همراه احادیث مربوطه اشاره می‌کنیم.

1.چشمی که از ترس خدا بگرید

2.کسانی که خشم و شهوت خویش را کنترل کنند

3. کسانی که هنگام یاد اهل بیت گریان شوند

4.دوستی و محبت حضرت رسول الله صلى‏الله‏علیه‏وآله

5.زیارت امام رضا علیه السلام

6.تلاوت سوره زمر

7.قرائت تسبیحات اربعه در هر روز

8.مصافحه با طالب علم

9. خوردن ذرات غذاهایی که دور ریخته شده‌اند

10.خدمت به مسجد

11. کسی که هفت روز از ماه رجب را روزه بگیرد

12.صدقه در ماه شعبان

13.شب زنده داری و عبادت در ماه رجب

14.خواندن جوشن کبیر در ماه رمضان

15. نماز ظهر اول وقت

16. شرکت در نماز جماعت عشاء

17.رفتن به نماز جمعه

18.خواندن نماز مستحبی شبهای یکشنبه

19.عمار یاسر

اگر گریه ات نمی آید تظاهر به گریه کن

امام صادق (علیه السلام) به ابو بصیر فرمود:

اگر از امرى مى‏ترسى و یا حاجتى مى‏خواهى پس شروع به تمجید و ثناى الهى کن! چنان که او سزاوارش است و بر پیامبر و آلش درود بفرست، و خود را به گریه بیانداز(تظاهر به گریه کن)، گرچه مثل سر مگسى باشد زیرا پدرم مى‏ فرمود: نزدیکترین حالت بنده به خدا گریه در حال سجده است. و از آن حضرت است که اگر گریه‏ ات نمى‏ آید خودت را به گریه بیانداز اگر به اندازه سر سوزنى از تو اشک خارج شده پس خوشا به حالت.

آداب راز ونیاز به درگاه بى نیاز (ترجمه عدة الداعی)، ج‏1، ص: 147

عامل خشکی چشم چیست؟

چه کنیم تا در قیامت چشمانمان گریان نباشد؟

گریه، زبان گویای دل است و ریزش اشک از چشمان، گویای احساسات، علایق و تمایلات درونی گریه کننده می‌باشد. گریه، مظهر شدید‌ترین حالات احساسی انسان است.

چشمی که گریه ندارد، مهر و سوز ندارد و کسی که مهر و سوز ندارد قلبش مرده است. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله می فرماید: رسول خدا(صلی الله علیه وآله) در این زمینه فرموده است: من علامات الشقاء : جمود العین و قسوه القلب... خشکی چشم و قساوت قلب ، از علامتهای شقاوت انسان است .[1]

امام باقر (علیه السلام) فرمود:
یکى از پیامبران بنى اسرائیل در محلى عبور مى کرد، دید جنازه مردى به زمین افتاده ، نصف آن زیر دیوار قرار گرفته و نصف دیگر آن در بیرون مانده و پرندگان و سگ ها بدن او را متلاشى کرده اند و مى درند.
از آنجا گذشت و به شهرى وارد شد و در آنجا دید که یکى از اشراف آن شهر مرده است ، جنازه او را بر سر تختى نهاده اند و با پارچه ابریشم کفن شده و در اطراف آن تخت منقل هاى عود (ماده خوشبو) نهاده شده و عودها مى سوزند و فضا را خوشبو کرده اند.
آن پیامبر به خدا متوجه شد و عرض کرد: پروردگارا! من گواهى مى دهم که تو، حاکم دادگر هستى که به کسى ستم نمى کنى ، آن (جنازه اولى ، جنازه ) بنده تو بود که به اندازه یک چشم به هم زدن براى تو شریک قرار نداد ولى آن گونه مرده است و او را آنچنان میراندى ، ولى این هم یکى از بنده هاى تو است که به اندازه یک چشم به هم زدن به تو ایمان نیاورده است ، ولى او را این گونه شکوهمندانه میراندى ؟! (رازش چیست ؟).
خداوند متعال به آن پیامبر فرمود:
اى بنده من ! همان گونه که گفتى حاکم عادل هستم که به کسى ظلم نمى کنم ، آن بنده (اول ) من ، گناهى یا عمل بدى نزد من داشت ، او را با آن وضع میراندم تا کیفر شود و به گونه اى که گناه نداشته باشد با من ملاقات نماید و این بنده (دوم من )، کار نیکى نزد من داشت او را با چنان وضعى (شکوهمندانه ) میراندم ، تا به گونه اى که هیچ گونه پاداشى نزد من نداشته باشد با من ملاقات نماید.(اصول کافى ، ج 2، ص 466.)

حضرت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در این باره می فرمایند:

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در ابتدای خطبه شعبانیه و در معرفی ماه مبارک رمضان فرمودند که وَ دُعَاؤُکُمْ فِیهِ مُسْتَجَابٌ.

دعاهایتان در ماه مبارک مستجاب است و بعد امر به یک دعایی سودمند کردند که بر هر مؤمنی لازم است آن را از تا قبل از به پایان رسیدن ماه استجابت دعاها از خداوند متعال بخواهد؛ حضرت فرمودند:

أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَبْوَابَ الْجِنَانِ فِی هَذَا الشَّهْرِ مُفَتَّحَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لَا یُغَلِّقَهَا عَنْکُمْ وَ أَبْوَابَ النِّیرَانِ مُغَلَّقَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لَا یُفَتِّحَهَا عَلَیْکُمْ وَ الشَّیَاطِینَ مَغْلُولَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لَا یُسَلِّطَهَا عَلَیْکُمْ

اى مردم! در این ماه ، درهاى بهشت ، بازند . پس از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما نبندد ؛

و درهاى دوزخ ، بسته‌اند . پس ، از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما نگشاید ؛ و شیطان ها در بندند .

پس، از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما مسلّط نسازد»

منبع: بحارالأنوار ج : 93 ص : 35

خطبه پیامبر (ص) درباره اهمیت ماه رمضان (خطبه شعبانیه)

امام على علیه السلام :

 الذُّنوبُ ثلاثةٌ : فَذَنبٌ مَغفورٌ ، و ذنبٌ غَیرُ مَغفورٍ ، و ذنبٌ نَرجُو لِصاحِبِهِ و نَخافُ عَلیهِ ··· أمّا الذَّنبُ المَغفورُ فعَبدٌ عاقَبَهُ اللّه ُ تعالى عَلى ذَنبِهِ فی الدنیا فَاللّه ُ أحکَمُ و أکرَمُ أن یُعاقِبَ عَبدَهُ مَرَّتَینِ ، و أمّا الذنبُ الذی لا یُغفَرُ فَظُلمُ العِبادِ بعضِهِم لبعضٍ ··· و أمّا الذنبُ الثالثُ فَذَنبٌ سَتَرَهُ اللّه ُ على عبدِهِ و رَزَقَهُ التوبةَ فَأصبَحَ خاشِعاً مِن ذَنبِهِ راجِیاً لِرَبِّهِ فَنَحنُ لَهُ کَما هُوَ لِنفسِهِ

 گناهان سه دسته اند : گناهى که آمرزیده مى شود ، گناهى که آمرزیده نمى شود و گناهى که براى مرتکب آن، میان بیم و امیدیم . . . اما آن گناهى که آمرزیده مى شود [گناه آن ]بنده اى است که خداوند او را در دنیا به کیفر گناهش رسانده است ؛ زیرا خداوند کاردان تر و بزرگوارتر از آن است که بنده اش را دوبار کیفر دهد، و اما گناهى که آمرزیده نمى شود ، ستم کردن بندگان به یکدیگر است . . . و اما گناه سوم، گناهى است که خداوند آن را از بندگانش پوشیده داشته و توبه از آن را نصیب گنهکار کرده است و از این رو از گناه خویش بیمناک و به پروردگارش امیدوار گشته است . ما نسبت به این شخص همان حالى را داریم که او نسبت به خود دارد .

 بحار الأنوار: 6/ 29/ 35.

حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام :

«مَا جَفَّتِ الدُّمُوعُ إِلَّا لِقَسْوَةِ الْقُلُوبِ وَ مَا قَسَتِ الْقُلُوبُ إِلَّا لِکَثْرَةِ الذُّنُوب» ؛

«چشم‌ها خشک نمی‌شوند، مگر به سبب قساوتی که دل‌ها پیدا می‌کنند و دل‌ها قساوت پیدا نمی‌کنند، مگر به سبب گناهانی که انجام می‌شود»،[1]

[1]. وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج 16، ص 45.

مطلب مرتبط:

30 علت از علل قساوت قلب و راه درمان آن