گناه شناسی

از امیرالمومنین علیه السلام پرسیدند، شما معتقدید که شراب نوشیدن از زنا و دزدى بدترست ؟
آن حضرت فرمود: آرى ، زیرا کسى که زنا مى کند بسا مرتکب گناه دیگرى نشود، ولى کسى که شراب نوشید هم زنا مى کند هم دزدى مى کند، هم مرتکب قتل حرام مى شود، و هم نماز نمى خواند.(فروع کافى ، ج 7، ص 404)

منبع: کتاب قضاوتهای امیرالمومنین علی علیه ‏السلام/ آیه الله علامه حاج شیخ محمد تقی تستری 

پارتی ‌بازی که در ادبیات عامیانه با تعابیری نظیر بند (پ) نیز از آن نام برده می‌شود! (که منظور از آن پول و پارتی است)، عموماً بر تبعیض و جایگزینی رابطه به جای ضابطه دلالت دارد. اگر کسی باعث شود که حق قانونی عموم زیر پاگذاشته شود و به هر نحوی در اختیار فرد خاصی گذاشته شود، این پارتی بازی است. معرفی کردن و راهنمایی کردن افراد حتی آشنایان برای حضور در میادین مسابقه جهت استخدام و کسب فرصتهای موجود مصداق پارتی بازی نیست مشروط بر اینکه حق دیگران مبنی بر اطلاع یافتن از این موضوع ضایع نشود.

متاسفانه این پدیده زشت در جامعه امروزی ما بسیار شایع است و هر کسی به هر طریقی که بتواند برای منفعت رساندن به قوم و خویش و اطرافیان خود از طریق پارتی بازی و ضایع کردن حق دیگران تلاش می کند.

به عنوان مثال بسیاری از استخدامها و اختلاس های چندین ملیاردی اخیر در کشور از طریق پارتی بازی و گاها فقط با یک امضا (منبع) صورت گرفته است، در حالی که یک شخص عادی برای گرفتن وام باید هفت خوان رستم را طی کند.

کاش مسئولین ما و مردم ما همانطور که اسما پیرو و شیعه حضرت امیرالمومنین علی (علیه‎السلام) هستند رسما و در عمل هم شیعه باشند.

در ادامه به دو واقعه از سیره علوی در مخالفت عملی حضرت امیرالمومنین (علیه‎السلام) با پارتی بازی و دست درازی به بیت المال اشاره می شود.

ابو حمزه ثمالی از یکی از امامین همامین، امام محمّد باقر یا امام جعفر صادق عیهما السّلام، روایت کرده است که: امیرالمؤمنین علیه السّلام روزی خطاب به اصحاب خود فرمود: کدامیک از آیات کلام اللّه مجید نزد شما امیدوار کننده‌ترین آیات است؟ بعضی گفتند آیه:

إِنَّ اللّهَ لاَ یَغْفِرُ أَن یُشْرَکَ بِهِ وَیَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِکَ لِمَن یَشَاء... [1]

همانا خداوند مشرک را نمی‌آمرزد و می‌آمرزد پایین‌تر از شرک را برای کسی که بخواهد...

حضرت فرمود: نیکو آیه‌ای است، اما امیدوار کننده‌ترین آیات برای غفران و آمرزش معاصی نیست.

همانطور که قبلا بارها اشاره شد شرط بخشش گناهان به همراه توبه ایمان و عمل صالح است. در ادامه با توجه به سیره زندگانی حضرت امیرالمؤمنین امام علىّ علیه السلام و حضرت فاطمه زهراء سلام اللّه علیها و یک حدیث شریفبه معرفی یکی از اعمال صالح می پردازیم که علاوه بر اجر اخروی فراوان به زندگی دنیوی انسان هم شیرینی و طراوت می بخشد.

مرحوم محدّث نورى و علاّمه مجلسى و دیگر بزرگان به نقل از حضرت امیرالمؤمنین امام علىّ علیه السلام آورده اند:
روزى حضرت فاطمه زهراء سلام اللّه علیها مشغول پختن غذا بود، من نیز در تمیز کردن مقدارى عدس به او کمک مى کردم .

“پارتی‌بازی” یکی از مصادیق شایع فساد اداری است.

براساس نتایج “طرح پیمایش ملی ارزشها و نگرش‌های ایرانیان”، بالغ بر ۸۷ درصد مردم، وجود پارتی‌بازی در جامعه را یک معضل جدی و مهم ارزیابی کرده‌اند. مطابق یافته های این پژوهش ملی، بیش از ۸۱ درصد جامعه آماری معتقدند نداشتن پول و پارتی‌ باعث ضایع شدن حقوق فردی می‌شود و بالغ بر۶۰ درصد افراد جامعه واقعاً نمی‌دانند بالاخره باید قانون را رعایت کنند یا اینکه پارتی‌بازی کنند تا کارشان پیش برود.

براساس برخی پژوهشهای دیگر نیز «پارتی‌بازی» پس از «بیکاری» و « تورم» در ردیف سوم معضلات اجتماعی قرار دارد.

در ادامه بیان اعمال صالحی که از بین برنده سیئات و نجات بخش از عذاب پروردگار هستند در ادامه به روایتی زیبا از حضرات امیرالمؤ منین علىّ علیه السلام اشاره می شود:

روزى حضرت از منزل خارج شد؛ و در بین راه به سلمان فارسى برخورد نمود، به او خطاب نمود و اظهار داشت : اى سلمان ! در چه وضعیّتى به سر مى برى ؟
سلمان فارسى در جواب چنین پاسخ داد: در غم چهار موضوع به سر مى برم ؛ حضرت فرمود: آن چهار موضوع اندوهناک چیست ؟
سلمان گفت :

اوّل : همسر و عائله ام ، که از من طعام و دیگر مایحتاج زندگى رامى خواهد.
دوّم : پروردگار متعال ، که باید مطیع و فرمان بر او باشم .
سوّم : شیطان رجیم (رانده شده )، که هر لحظه سعى دارد مرا از مسیر حقّ، منحرف و دچار معصیت کند.
چهارم : عزرائیل و ملک الموت ، که در انتظار گرفتن جان من است .

حضرت امیرالمؤمنین علی ابن ابیطالب (علیه السلام) در معرفی گروهی فرمودند:

شیطان، ابتدا از راه مکروهات و آن‏گاه از راه معاصی صغیره و سپس از راه معاصی کبیره در دل انسان نفوذ می‌‏ کند و وقتی نفوذ کرد، در حریم دل آشیانه ساخته، لانه می‌کند و به تدریج تخم‏ گذاری می‌نماید و این تخم‏‌ها تبدیل به جوجه می‌شود و او جوجه‌های خود را می‌پروراند؛ آن‏گاه فضای دل، جای طیور شیطنت می‌شود و چنین انسانی، مجری دستورهای شیطان می‌‏ شود؛ به طوری که شیطان با چشم این‏‌ها نگاه می‌کند و با زبان این‏‌ها سخن می‌‏ گوید و انسان مجبور می‌شود که زبان را در اختیار ابلیس قرار دهد؛ زیرا زمام فرمان و اراده، در دست دیگری است. [1]

قرآن می‌فرماید: وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبین[2]

و از گامهاى شیطان پیروى نکنید زیرا او نسبت به شما دشمنى آشکار است.

روایتی در نهج البلاغه است که علی (علیه السلام) در آن توبه کامل را معرفی می کند.

ماجرا از این قرار است که مردی خدمت علی (ع) رسید و نشست پیش حضرت و گفت « أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ » حضرت فرمود: « ثَکِلَتْکَ أُمُّک‏» "مادرت به عزایت بنشیند". یعنی بمیری این چه حرفیست که می زنی؟! « أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ » که توبه نیست، توبه شرایط دارد؛ گفت: "یا علی! شرایطش چیست، توبه حقیقی چگونه است؟"

فرمود: اگر بخواهی از گناه توبه حقیقی کنی ۶ کار باید انجام دهی بعدا بگویی : « أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ »

۱- النَّدَمُ: اول نسبت به آن گناهی که انجام دادی واقعاً پشیمان شده باشی. فرض کنید بعد از این که انسان تیر از دستش خارج شد و کسی را کشت، وقتی که این منظره هر وقت به خاطرش بیاید ناراحت و پشیمان می شود، چرا من چنین کاری کرده ام، برای شوخی یا برای تربیت سیلی زد و بچه مرد، به عنوان شوخی کاری کرد خطای بزرگی صادر شد، هر وقت این منظره را فکر می کنی ناراحت می شوی. توبه حقیقی معنایش این است که وقتی آن کار زشت را فکر کنی ندم و ناراحتی پیدا کنی .