گناه شناسی

امام صادق علیه‌السلام نیز می‌فرمایند: «لَا تَصْحَبِ الْفَاجِرَ فَیعْلِمَک مِنْ فُجُورِهِ؛ با تبهکاران هم‌نشین مباش که مبادا از تبهکاری‌اش را به تو بیاموزد.»[۲]

به تجربه هم ثابت شده است که نتیجه دوستی با افراد فاسد، آلوده شدن در دام گناه و فساد است؛ زیرا اولاً نفس انسان امارهُ بالسوء است و به بدی‌ها میل دارد، از طرف دیگر دوست ناباب هم به کمک نفس می‌آید چون برای کمتر اینکه کمتر احساس گناه کند وجدانش را تسکین دهد، سعی می‌کند که برای جرم و گناهش شریک جرم پیدا کند لذا دیگران را هم به سرنوشت فلاکت‌بار خود گرفتار می‌کند. غم‌انگیز خود گرفتار آورند.

وقتی علت فاسد شدن بسیاری از جوانان فاسد را جویا می‌شوی، می‌بینی که عامل اصلی آلودگی خود را هم‌نشینی با دوستان ناباب معرفی می‌کنند.

این‌گونه افراد از گناه قبح زدایی کرده و آن را زیبا جلوه می‌دهند.

شخصی از حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام سؤال کرد که: «شرورترین دوست، چه کسی است؟» حضرت فرمودند: «الْمُزَینُ لَک مَعْصِیهَ اللَّهِ؛ کسی که گناه و نافرمانی خدا را در نظرت زیبا جلوه دهد.»[۳]

[۱]. یریدُ الَّذینَ یتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمیلُوا مَیلاً عَظیماً.

[۲]. بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج ۷۱، ص: ۱۹۱.

[۳]. معانی الأخبار، النص، ص: ۱۹۸

احتمالاً شما هم جمله که «آدم باید دلش پاک باشد» را زیاد شنیده‌اید؟! و شاید خودتان هم از آن استفاده کرده باشید؟!

معمولاً وقتی صحبت از دین و دین‌داری می‌شود، یکی از توجیهات و راه‌های فرار از تن دادن به دستور دین، این جمله است!

به‌عنوان‌مثال وقتی به کسی گفته می‌شود که «این چه لباسی است که پوشیده‌ای، تشبه به کفار حرام است؟ یا پوشیدن لباس‌های جلف و سبک شرعاً جایز نیست، یا رعایت حجاب واجب است» می‌گوید: «دلت باید پاک باشد!».

اگر قرار بود که با دل پاک همه وارد بهشت شوند، این‌همه آیه، حدیث و حکم شرعی همه سرکاری و عبث بود و از اول گفته می‌شد: «دل‌ها را پاک کنید، همه می‌روید بهشت.» د ر صورتی که چنین نیست و عمل به دستورات دین به نفع بندگان است و سرپیچی از آن به ضرر آنان است.

حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرمایند:

«قَلَّ مَن تَشبَّهَ بقَومٍ إلاّ أوْشَک أنْ یکونَ مِنهُم؛ کم پیش می‌آید که کسی خودش را به گروهی شبیه سازد و مثل آن‌ها نشود!»[۱]

[۱]. مرآه العقول، ج ۸، ص: ۲۰۸. |

یکی از علل بی حجابی دختران و زنان دوست و هم‌نشین، بی حجاب است. مؤمنین موظفند که دوستان و اطرافیان خود را امر به معروف و نهی از منکر کنند و اگر اثر نکرد با حفظ احترام و بدون تحقیر و توهین از آنها دوری کنند. چرا که هم‌نشین فاسد کم کم روی ما تأثیر منفی خواهد گذاشت چه آن کسی که امیدی به هدایتش نیست یا آن کسی که ما توانایی هدایت و ارشادش را نداریم.

حضرت رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله درباره لزوم خودداری از دوستی با افراد ناصالح می‌فرمایند: «الْمَرْءُ عَلَی دِینِ خَلِیلِهِ فَلْینْظُرْ أَحَدُکمْ مَنْ یخَالِل‏، آدمی بر دین و آیین دوست خویش است. پس باید هریک از شما دقت کند که با چه کسی دوستی می‌کند.»[۱]

شخصی از حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام پرسید: بدترین هم‌نشین چه کسی است؟

حضرت فرمود: «الْمُزَینُ لَک مَعْصِیهَ اللَّهِ؛ آن‌کسی که نافرمانی خدا را در نظرت زیبا جلوه دهد».[۲]

مثلاً کسی که می‌گوید: بی‌حجابم، اما حق مردم را نمی‌خورم یا خداوند به خاطر چند تار مو کسی را به جهنم نمی‌برد و… از بدترین دوستان است.

تا توانی می‌گریز از یار بد
یار بد، بدتر بود از مار بد
مار بد، تنها تو را بر جان زند
یار بد بر جان و بر ایمان زند

[۱]. بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج‏۷۱، ص: ۱۹۲.

[۲]. معانی الأخبار، النص، ص: ۱۹۸؛ سُئِلَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام: أَی صَاحِبٍ  شَرٌّ قَالَ الْمُزَینُ لَک مَعْصِیهَ اللَّهِ.