گناه شناسی

امام صادق علیه لسلام:

مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ‏ فِی‏ الْمُصْحَفِ‏ مُتِّعَ بِبَصَرِهِ وَ خُفِّفَ عَنْ وَالِدَیْهِ وَ إِنْ کَانَا کَافِرَیْنِ.
 هر که قرآن شریف را از روی آن قرائت نماید بر روشنائی چشمش افزوده گردد؛ و نیز گناهان پدر و مادرش سبک شود گرچه کافر باشند.

وسائل الشیعه: ج 6 ص 204 ح 1.

گندم، مهم ترین ماده غذایی بشر است که تاکنون نتوانسته اند برای آن جانشینی بیابند، و از حیث پروتئین و سایر مواد کالری زا در ردیف بهترین و سالم ترین مواد غذایی قرار دارد.

با توجه به آنچه که از متون تاریخی برمی آید، استفاده، شناخت، کاشت، داشت و مصرف گندم را بایستی همزاد با تاریخ بشر دانست. شاید همین قدمت استفاده از این ماده حیاتی یکی از دلایل مهمی باشد که در برخی تفاسیر، شجره ممنوعه را گندم، معنا کرده اند. [1]

اهمیت گندم، آن چنان واضح است که آدمی را از پرداختن به آن بی نیاز می سازد. اگر در تواریخ می خوانیم که فلان حاکم و یا فلان حکیم، مردم را به ذخیره گندم برای مبارزه با قحطیها و خشکسالیها توصیه می کند و اگر یکی از دلایل نجات حضرت یوسف (علیه‎السلام) از زندان و وزیر شدن او، تدبیر خاصّ وی دربارة ذخیرة گندم بود، همگی بر اهمیت ویژه و حیاتی این محصول دلالت دارد.

گندم در میان تمامی جوامع بشری از قداست خاصّ برخوردار است.

دین مبین اسلام، سفارش بسیاری درباره نان کرده و اهمیت فوق العاده ای برای آن قائل شده است. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرماید:

«بارِکْ لَنا فِی الْخُبْزِ وَلا تَفَرَّقَ بَیْنَنا وَبَیْنَه؛ [2]

خدایا! به نان ما برکت بده و میان ما و آن جدایی میفکن.»

همچنین می فرماید:

: «فَاِنَّ الْخُبْزَ مُبارَکٌ اَرْسَلَ اللَّهُ لَهُ السَّماءَ مِدْراراً وَلَهُ اَنْبَتَ اللَّهُ الْمَرْعَی وَبِهِ صَلَّیْتُمْ؛ [3]

نان مبارک است. خدای بزرگ برای [به دست آمدن] آن، آسمان را فرستاد که بسیار ببارد، و به خاطر نان زمین را رویاند. و به وسیله ناناست که می توانید، نماز بخوانید.»

امیرمؤمنان (علیه‎السلام) نیز می فرماید: «اَکْرِمُوا الْخُبْزَ فَاِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ اَنْزَلَ لَهُ بَرَکاتِ السَّماءِ وَاَخْرَجَ بَرَکاتِ الْاَرْضِ؛ [4]

نان را اکرام کنید. همانا خداوند عزیز و جلیل، برای آن، برکات آسمان را نازل کرد و برکات زمین را خارج نمود.»

امام صادق علیه السلام:

عَلَیْکُمْ بِإتْیانِ الْمَساجِدِ، فَإنَّها بُیُوتُ اللَّهِ فِی الْاءرْضِ و مَنْ أتاها مُتَطِّهِراً طَهَّرَهُ اللَّهُ مِنْ ذُنُوبِهِ، وَ کَتَبَ مِنْ زُوَّارِهِ

 بر شما باد به دخول در مساجد، چون که آن ها خانه خداوند بر روی زمین است؛ و هر کسی که با طهارت وارد آن شود خداوند متعال او را از گناهان تطهیر می نماید و در زمره زیارت کنندگانش محسوب می شوند.

وسائل الشیعة: ج 1 ص 380 ح 2.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله:

 ألا إنَّ فی شَهرِ رَجَبٍ لَیلَةً، مَن حَرَّمَ النَّومَ عَلى نَفسِهِ وقامَ فی‌ها حَرَّمَ‏ اللّهُ‏ جَسَدَهُ‏ عَلَى النّارِ، وصافَحَهُ سَبعونَ ألفَ مَلَکٍ، ویَستَغفِرونَ لَهُ إلى یَومٍ مِثلِهِ، فَإِن عادَ عادَتِ المَلائِکَةُ.

هان! در ماه رجب، شبى است که هر کس در آن شب، خواب را بر خود حرام کند و به عبادت بپردازد خداوند، بدن او را بر آتش، حرام مى‏گرداند و هفتاد هزار فرشته با او دست مى‏دهند و تا روزى چنان (یعنى ماه رجب سال آینده) برایش طلبِ آمرزش مى‏کنند، و اگر دوباره گناه کرد، فرشتگان، دوباره برایش آمرزش مى‏خواهند.

بحار الأنوار: ج 97 ص 47 ح 33 نقلًا عن النوادر للراوندی عن ابن عبّاس.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله:

 مَن أدخَلَ لَیلَةً واحِدَةً سِراجا فِی المَسجِدِ، غَفَرَ اللّهُ لَهُ ذُنوبَ سَبعینَ سَنَةً، وکَتَبَ لَهُ عِبادَةَ سَنَةٍ، ولَهُ عِندَاللّهِ تَعالى مَدینَةٌ، فَإِن زادَ عَلى لَیلَةٍ واحِدَةٍ فَلَهُ بِکُلِّ لَیلَةٍ یَزیدُ ثَوابَ نَبِیٍّ، فَإِذا تَمَّ عَشرُ لَیالٍ لا یَصِفُ الواصِفونَ ما لَهُ عِندَ اللّهِ مِنَ الثَّوابِ، فَإِذا تَمَّ الشَّهرُ حَرَّمَ‏ اللّهُ‏ جَسَدَهُ‏ عَلَى النّارِ. 

هر کس یک شب چراغى را به درون مسجد ببرد (آن را از تاریکى در آورد)، خداوند از گناهان هفتاد ساله او در مى‏گذرد و عبادت یک سال را برایش مى‏نویسد براى او در نزد خدا شهرى خواهد بود، و اگر بر آن یک شب بیفزاید، به ازاى هر شبِ افزوده شده، پاداش پیامبرى را خواهد داشت. پس اگر ده شب را کامل کند، توصیف کنندگان، توصیف پاداشى را که او در نزد خدا دارد، نمى‏توانند کرد، و اگر یک ماه بگذرد، خداوند کالبد او را بر آتش، حرام مى‏گردانَد.

پرسش: حکم مردى که با همسرش در زمان حیض نزدیکى کند، چیست؟

آیات عظام امام، خامنه اى و فاضل: نزدیکى، در این حال بر هر دو حرام است و بنابر احتیاط واجب باید شوهر کفاره بدهد.[1]

آیه اللّه  بهجت: نزدیکى در این حال بر هر دو حرام است و باید شوهر  کفاره بدهد.[2]

آیات عظام تبریزى، سیستانى و نورى: نزدیکى در این حال بر هر دو حرام است و  باید شوهر استغفار کند و بنابر احتیاط مستحب کفاره هم بدهد.[3]

آیات عظام صافى، مکارم و وحید: نزدیکى در این حال بر هر دو حرام است  و بهتر (احتیاط مستحب) است، شوهر کفاره بدهد.[4]

تبصره. مقدار کفّاره یاد شده بدین قرار است: اگر نزدیکى در ثلث اول  روزهاى حیض باشد، «یک مثقال» (18 نخود) طلا و در ثلث دوم «نیم مثقال» (9 نخود) طلا و در ثلث سوم، «یک چهارم مثقال» (5/4 نخود) طلا  است.

امام باقر (علیه السلام) فرمود:
یکى از پیامبران بنى اسرائیل در محلى عبور مى کرد، دید جنازه مردى به زمین افتاده ، نصف آن زیر دیوار قرار گرفته و نصف دیگر آن در بیرون مانده و پرندگان و سگ ها بدن او را متلاشى کرده اند و مى درند.
از آنجا گذشت و به شهرى وارد شد و در آنجا دید که یکى از اشراف آن شهر مرده است ، جنازه او را بر سر تختى نهاده اند و با پارچه ابریشم کفن شده و در اطراف آن تخت منقل هاى عود (ماده خوشبو) نهاده شده و عودها مى سوزند و فضا را خوشبو کرده اند.
آن پیامبر به خدا متوجه شد و عرض کرد: پروردگارا! من گواهى مى دهم که تو، حاکم دادگر هستى که به کسى ستم نمى کنى ، آن (جنازه اولى ، جنازه ) بنده تو بود که به اندازه یک چشم به هم زدن براى تو شریک قرار نداد ولى آن گونه مرده است و او را آنچنان میراندى ، ولى این هم یکى از بنده هاى تو است که به اندازه یک چشم به هم زدن به تو ایمان نیاورده است ، ولى او را این گونه شکوهمندانه میراندى ؟! (رازش چیست ؟).
خداوند متعال به آن پیامبر فرمود:
اى بنده من ! همان گونه که گفتى حاکم عادل هستم که به کسى ظلم نمى کنم ، آن بنده (اول ) من ، گناهى یا عمل بدى نزد من داشت ، او را با آن وضع میراندم تا کیفر شود و به گونه اى که گناه نداشته باشد با من ملاقات نماید و این بنده (دوم من )، کار نیکى نزد من داشت او را با چنان وضعى (شکوهمندانه ) میراندم ، تا به گونه اى که هیچ گونه پاداشى نزد من نداشته باشد با من ملاقات نماید.(اصول کافى ، ج 2، ص 466.)

حضرت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در این باره می فرمایند:

امیر مؤمنان(علیه السلام) در میان گروهی از اصحاب بود که مردی خدمت حضرت رسید و عرض کرد: ای امیر مؤمنان، من به نوجوانی دخول کرده ام، مرا تطهیر کن، امام(علیه السلام) فرمود:

 به خانه ات برو، شاید صفرا بر تو غلبه کرده است(درحالت طبیعی نیستی که این گونه اقرار می کنی.) فردا دو باره خدمت حضرت رسید و عرض کرد: ای امیر مؤمنان به نوجوانی دخول کرده ام، مرا تطهیر کن. امام فرمود: اذهب الی منزلک لعل مرارا هاج بک.
آن مرد سه بار پس از مرتبه اول، این اقرار خود را تکرار کرد و در مرتبه چهارم حضرت به او فرمود:

 ای مرد، رسول خدا در مورد مثل تو، سه حکم قرار داده، هر کدام را که می خواهی برگزین.
عرض کرد: یا امیر مؤمنان آن سه چیست؟ فرمود:
ضَرْبَةٌ بِالسَّیْفِ فِی عُنُقِکَ بَالِغَةً مَا بَلَغَتْ أَوْ إِهْدَاءٌ مِنْ جَبَلٍ مَشْدُودَ الْیَدَیْنِ وَ الرِّجْلَیْنِ أَوْ إِحْرَاقٌ بِالنَّار

وارد کردن ضربه شمشیر به گردنت تا هر کجا برسد، پرت کردن از کوه با دست و پای بسته، سوزاندن با آتش.
عرض کرد: ای امیر مؤمنان، کدام یک شدیدتر است؟ فرمود:سوزاندن با آتش.
عرض کرد: ای امیر مؤمنان، من همین سوزاندن با آتش را برگزیدم.
آن گاه امیر مؤمنان به آن مرد فرمود:

خُذْ لِذَلِکَ أُهْبَتَکَ‏

حضرت رسول خدا (صلی الله علیه و آله):

 لِلشَّهِیدِ سَبْعُ خِصَالٍ مِنَ اللَّهِ أَوَّلَ قَطْرَةٍ مِنْ دَمِهِ مَغْفُورٌ لَهُ کُلُّ ذَنْبٍ وَ الثَّانِیَةُ یَقَعُ رَأْسُهُ فِی حَجْرِ زَوْجَتَیْهِ مِنَ الْحورالعین وَ تَمْسَحَانِ الْغُبَارَ عَنْ وَجْهِهِ وَ تَقُولَانِ مَرْحَباً بِکَ وَ یَقُولُ هُوَ مِثْلَ ذَلِکَ لَهُمَا وَ الثَّالِثَةُ یُکْسَى مِنْ کِسْوَةِ الْجَنَّةِ وَ الرَّابِعَةُ تَبْتَدِرُهُ خَزَنَةُ الْجَنَّةِ بِکُلِّ رِیحٍ طَیِّبَةٍ أَیُّهُمْ یَأْخُذُهُ مَعَهُ وَ الْخَامِسَةُ أَنْ یُرَى مَنْزِلَهُ وَ السَّادِسَةُ یُقَالُ لِرُوحِهِ اسْرَحْ فِی الْجَنَّةِ حَیْثُ شِئْتَ وَ السَّابِعَةُ أَنْ یَنْظُرَ إِلَى وَجْهِ اللَّهِ وَ إِنَّهَا لَرَاحَةٌ لِکُلِّ نَبِیٍّ وَ شَهِیدٍ

برای شهید هفت خصلت از طرف خداوند می‌باشد اول: با قطرهای از خون او تمام گناهانش بخشیده می‌شود. دوم: سر او در دامن دو همسر او از حورالعین قرار می‌گیرد و غبار چهره او را پاک می‌کنند و به او می‌گویند: خوشا به حالت نعمت‌هایی که می‌بینی متعلق به تو است. سوم: به او لباس بهشتی می‌پوشانند. چهارم: مأموران بهشتی انواع بوهای خوش را در اختیار او می‌گذارند، هرکدام را که خواست انتخاب می‌کند. پنجم: منزل خود را در بهشت می‌بیند. ششم: به روح او گفته می‌شود در بهشت دائم به سر ببر. هفتم: شهید نظر می‌کند به خدا و این بهترین آرامش برای هر شهید و نبی می‌باشد.

وسائل ‏الشیعة، ج 15، ص16.

امام محمد باقر (علیه السلام):

إِنَّ الْمُؤْمِنَ إِذَا صَافَحَ الْمُؤْمِنَ تَفَرَّقَا مِنْ غَیْرِ ذَنْبٍ

به‌درستی که وقتی مؤمن با مؤمن دیگر مصافحه کند بدون گناه جدا می‌شوند.

وسائل‏ الشیعة، ج 12، ص 221