گناه شناسی

لطفا مطالب این وبسایت را با ذکر منبع و لینک مطلب منتشر کنید!

لطفا مطالب این وبسایت را با ذکر منبع و لینک مطلب منتشر کنید!

روزی علی (علیه السلام) نقل کرد که پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمود: زیرک ترین و هشیارترین انسانها کسی است که خود را به حساب بکشد و برای بعد از مرگ خود کار بکند.
مردی پرسید: ای امیرمؤ منان ! چگونه نفس خود را به حساب بکشد؟
امام فرمود:

وقتی که صبح کرد و سپس آن روز فرا رسید به خویشتن بازگردد و خطاب به خود بگوید:

ای نفس ! امروز روزی بود که بر تو گذشت ، و هرگز دیگر باز نمی گردد، و خداوند از تو سوال می کند که:

این روز را در چه راهی به پایان رساندی؟

چه کاری در آن کردی؟

آیا خدا را به یاد آوردی و او را ستودی؟

آیا نیازهای مؤمنان را برآوردی؟

آیا رفع اندوه از مؤ منی نمودی؟

آیا در غیاب مؤ من نزد اهل، و فرزندانش آبروی او را حفظ کردی؟

و پس از مرگ او، آیا آبرویش را در میان بازماندگانش نگه داشتی؟

آیا از غیبت و بدگویی پشت سر مؤ من خودداری نمودی ؟

آیا مسلمانی را یاری کردی؟

تو در این روز چه کردی ؟
اگر در پاسخ گفت : کارهای نیک انجام دادم ، خدا را حمد و سپاس کن و تکبیر بگو به خاطر توفیقی که نصیب تو شده است ، و اگر گفت : امروز گناه کردم یا کوتاهی نمودم از درگاه خداوند استغفار و طلب آمرزش کن و تصمیم بگیر که دیگر تکرار گناه نکنی.
منبع: داستان صاحبدلان / محمد محمدی اشتهاردی

امام رضا علیه السلام:

«مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ رَبِحَ وَ مَنْ غَفَلَ عَنْهَا خَسِرَ»

هر که از نفس خویش حساب کشد سود می برد و هر که غفلت ورزد زیان می بیند.

بحار الانوار/  ج 75، ص 352

دل بسته به سود این مشاغل نشوید                   پابند به این خرده مسایل نشوید

از حاصل نفس خود حسابی بکشید                از سود و زیان خویش غافل نشوید

پاسخ اجمالی:

هر معصیت و گناهی اطاعتِ غیر خداست، اطاعت شیاطین انس و جن، و اطاعت خواهش نفس، و هوای دل.

« أَ فَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ ...» جاثیه 23.

آیا تعجب از کار آنکس نمی‌کنی که هوای نفس خویش را «الهه» و «معبود» گرفته است؟

« أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یا بَنِی آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیْطانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ» یس60.

ای فرزندان آدم، آیا از شما پیمان نگرفتیم که شیطان را «عبادت» و «بندگی» نکنید. بی‌تردید او برای شما دشمنی آشکار است.

پاسخ تفصیلی:

اطاعت خدا، سیر در صراط مستقیم الهی است و نزدیک شدن به مقصود. هرگونه انحراف از طاعت الهی، اطاعت دیگرانی است که بیراهه‌ها را در مقابل انسان به جلوه در می‌آورند. آنچه دیگران به عنوانِ «راه» نشان می‌دهند، سرابی بیش نیست که انسان را از سعادت نهائی خویش و طریق آن، باز می‌دارد و او را تا دل شوره‌زارها می‌کشاند. تمام نیروها و توان انسان را تلف می‌کند و در آخر، «اوست» و «عطش» و «حرارت جانسوز» و «منظرة سراب در مقابل» و «افتادنِ از پا و حسرت و هلاکت».

امیرالمؤمنین علیه السّلام:

مَنْ‏ نَصَبَ‏ نَفْسَهُ‏ لِلنَّاسِ‏ إِمَاماً فَعَلَیْهِ أَنْ یَبْدَأَ بِتَعْلِیمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلِیمِ غَیْرِهِ وَ لْیَکُنْ تَأْدِیبُهُ بِسِیرَتِهِ قَبْلَ تَأْدِیبِهِ بِلِسَانِهِ وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُؤَدِّبُهَا أَحَقُّ بِالْإِجْلَالِ مِنْ مُعَلِّمِ النَّاسِ وَ مُؤَدِّبِهِمْ.

 آنکس که خود را برای مردم پیشوا قرارمی‌دهد، پس بر اوست که قبل از تعلیم دیگران به تعلیم خویش اقدام کند و ادب کردن او بر کردارش، مقدّم بر ادب کردن او با زبانش باشد و کسی که خود را تربیت و ادب می‌کند، بزرگداشت و تجلیل او سزاوارتر است از کسی که دیگران را تعلیم و ادب می‌کند.

وسایل الشیعه، ج 16، ص 151.

امام صادق علیه السّلام فرمود:

مردى نزد عیسى ابن مریم علیه السّلام آمد و باو گفت: یا روح‏ اللَّه‏ من زنا کرده ‏ام مرا پاک کن، عیسى علیه السّلام امر کرد: کسى در جایى نماند بلکه همه بیرون آیند براى پاک ساختن فلان کس، پس هنگامى که وى با مردم گرد آمدند و مرد براى سنگسار در حفره شد، فریاد زد: مرا حدّ نزند آن کس که حدّى بگردن دارد، پس همه مردم رفتند جز یحیى و عیسى علیهما السّلام، پس یحیى علیه السّلام بوى نزدیک شد و فرمود: اى گنهکار مرا موعظه کن، مرد عرض کرد:

لَا تُخَلِّیَنَّ بَیْنَ نَفْسِکَ وَ بَیْنَ هَوَاهَا فَتُرْدِیَک‏ نفس خود را در کارها رها نکن که آزادانه هر چه هوا کند آن را انجام دهد زیرا این موجب سقوط تو باشد،

یحیى علیه السّلام فرمود: بیشتر برایم بگو!

مرد عرض کرد:

َ لَا تُعَیِّرَنَّ خَاطِئاً بِخَطِیئَة خطا کار را به خطایش ملامت و سرزنش نکن،

فرمود: برایم بیشتر بگو، مرد عرض کرد:

َ لَا تَغْضَب‏ سعى کن غضب نکنى،

یحیى علیه السّلام فرمود: برایم کافیست.

 برگرفته شده از: من لا یحضره الفقیه / ترجمه غفارى، على اکبر ومحمد جواد و بلاغى، صدر، ج‏5، ص: 361

در کتاب انوار المجالس صفحه سیصدو چهارده نقل مى کند از حسن بصرى که گفت:
یک روز در بازار آهنگران بغداد مى گذشتم که ناگهان چشمم افتاد به آهنگرى که دستش را داخل کوره حدادى مى کند و آهن گداخته شده قرمز را مى گرفت بدون آنکه ابدا احساس سوزشى کند روى سن دان مى گذاشت و با پُتک روى آن مى زد و به هر نوع که مى خواست در مى آورد ومى ساخت. چون مشاهده این کار شگفت انگیز بود مرا وادار به پرسش از او کرد رفتم جلو سلام کردم جواب داد بعد پرسیدم آقا مگر آتش کوره و آهن گداخته بشما آسیبى نمى رساند؟
آن مرد گفت: نه.
گفتم چطور؟
گفت: یک ایّامى در اینجا خشک سالى و قحطى شد ولى من همه چیز در انبار داشتم. یکروز یک زن وجیه و خوش سیمائى نزد من آمد و گفت اى مرد من کودکانى یتیم و خردسال دارم و احتیاج به آذوقه و مقدارى گندم دارم خواهشمندم براى رضاى خدا کمکى بکن و بچه هاى یتیم مرا از گرسنگى و هلاکت نجات بده منهم چون بهمان یک نظر فریفته جمالش شده بودم، در مقابل خواسته اش گفتم: اگر گندم مى خواهى باید ساعتى با من باشى تا خواسته ات را برآورده کنم.

جهاد در راه خدا یکی از ارزشمندترین عمل ها نزد پروردگار است که شرافت مسلمانان و تداوم اسلام به آن بستگی دارد اما این حقیقت را هم باید دانست که جهاد دارای اقسام گوناگون است.

از امام حسین علیه ‏السلام‏ درباره جهاد سؤال شد که: آیا سنّت (مستحب) است یا فریضه (واجب)؟

حضرت فرمودند:

روش صحیح نهی از منکر و پند دادن گناهکاران

پنج کار را انجام بده و آنگاه هر چه می خواهی گناه کن!

جوانی خدمت امام حسین علیه السلام رسید و گفت، من مردی گناهکارم و نمی توانم خود را در انجام گناهان باز دارم، مرا نصیحتی فرما.

قال الامام الحسین علیه السلام:

««افعَل خَمسَةَ أشیاءَ وأذنِب ما شِئتَ، فَأَوَّلُ ذلِکَ: لا تَأکُل رِزقَ اللّهِ وأذنِب ما شِئتَ، وَالثّانی: اخرُج مِن وِلایَةِ اللّهِ وأذنِب ما شِئتَ، وَالثّالِثُ: اطلُب مَوضِعا لا یَراکَ اللّهُ وأذنِب ما شِئتَ، وَالرّابِعُ: إذا جاءَ مَلَکُ المَوتِ لِیَقبِضَ روحَکَ فَادفَعهُ عَن نَفسِکَ وَأذنِب ما شِئتَ، وَالخامِسُ: إذا أدخَلَکَ مالِکٌ فِی النّارِ فَلا تَدخُل فِی النّارِ وأذنِب ما شِئتَ.» ⁽¹⁾