گناه شناسی

روزه از بنیانهای اسلام

1-امام محمد باقر علیه السلام :

 بُنِیَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسَةِ أَشْیَاءَ عَلَى الصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ وَ الْحَجِّ وَ الصَّوْمِ وَ الْوَلَایَة

اسلام بر پنج چیز استوار است، بر نماز و زکات حج و روزه و ولایت (رهبرى اسلامى).

کافی(ط-الاسلامیه)ج 4 ، ص 62، ح 1{شبیه این حدیث در تفسیر نور الثقلین ج 1 ، ص 372 ، ح 279 }

از حکمتهای وجوب روزه

2-امام صادق علیه السلام :

إِنَّمَا فَرَضَ اللَّهُ (عَزَّ وَ جَلَّ) الصِّیَامَ لِیَسْتَوِیَ بِهِ الْغَنِیُّ وَ الْفَقِیر

خداوند روزه را واجب کرده تا بدین وسیله دارا و ندار (غنى و فقیر) مساوى گردند.

من لا یحضره الفقیه ج 2 ص 73، ح 1766

3- امام علی علیه السلام :

فرض الله ...َ الصِّیَامُ ابْتِلَاءً لِإِخْلَاصِ الْخَلْق‏

خداوند روزه را واجب کرد تا به وسیله آن اخلاص خلق را بیازماید.

نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 512 ، ح 252 - تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 176 ، ح 3376

4- امام رضا علیه السلام :

 إِنَّمَا أُمِرُوا بِالصَّوْمِ لِکَیْ یَعْرِفُوا أَلَمَ الْجُوعِ وَ الْعَطَشِ فَیَسْتَدِلُّوا عَلَى فَقْرِ الْآخِرَة

مردم به انجام روزه امر شده اند تا درد گرسنگى و تشنگى را بفهمند و به واسطه آن فقر و بیچارگى آخرت را بیابند.

وسایل الشیعه ج 10 ، ص 9 ، ح 12701

با وجود سفارشات فراوان از جانب بزرگان دین و وجود خیر و برکت بسیار در واجب دینی صله رحم، در دنیای امروزی این امر مهم  کم کم به خاطره ها سپرده شده و یا کم رنگ تر از همیشه به حیات خود ادامه می دهد .

اگر به میهمانی های امروز خود توجه کنید خواهید دید که دیگر خبری از آن همه شادی و نشاط ، گفتگوهای درون خانوادگی و خویشاوندی، حل کردن مشکلات جوانان ، جویا شدن از احوال بزرگ تر ها و خیلی موارد دیگر ، دیگر به چشم نمی خورد، چرا که تنها  جسم ما در میهمانی ها است و روح و فکرمان در دنیای مجازی و به ویژه در شبکه های اجتماعی است که روز به روز بر ما سلطه پیدا می کنند .
یادمان رفته است که فلسفه ی نهفته در این دید و بازی ها چیست !!! در گذشته فرزندان کوچکتر خانواده لحظه شماری می کردند تا به خانه بزرگتر ها و بستگان خود بروند، اما در دنیای کنونی برای بردن فرزندان باید به آنها التماس کرد تا به خانه عمو و دایی ، خاله ، عمه و مادر بزرگ و پدر بزرگ بیایند ، چرا ؟ چون می گویند حوصله نداریم ، اما برای وقت صرف کردن در شبکه های اجتماعی وقت فراوان دارند و یا اگر هم به مهمانی بیاند ، اولین سوالی که در برخود با بستگان می پرسند این است که پسورد وای فای شما چند است !

با کمی تامل می توانیم دریابیم که اگر فلسفه وجودی این شبکه های اجتماعی بر پایه پیشرفت جوامع بشری بنا نهاده شده است ، اما با حذف خرده فرهنگ ها و یا فرهنگ های اصیل دینی و ملی و میهنی جوامع هدف باعث کم رنگ تر شدن همین باورهایی می شوند که بزرگان دین در طول تاریخ بارها و بارها بر استمرار آن تاکید کرده اند چراکه پیشرفت واقعی تنها و تنها عمل کردن صحیح و درست به این آموزه های دینی است و نه افراط و تفریط.

فهرست مطالب: (با کلیک روی عناوین ذیل به مطلب مورد نظرتان پرش کنید)

مقدمه

1. ضعف اعتقادات مذهبی

2. آگاه نبودن به حقوق و تکالیف متقابل

3. تحصیلات و تقسیم کار تخصصى

4. تحرک اجتماعى

5. تحرک جغرافیایى

6. حاکمیت عقاید و باورهاى متعارض

7. خوف از بروز حوادث ناخوش آیند

8. کثرت گروه هاى ثانوى

9. ازدواج هاى برون فامیلى

10. تکاپوى زیاد و کثرت ارتباطات برونى

11. غلبه عقلانیت ابزارى

12. از دست دادن بسیارى از کارکردها

13. کوچک شدن فضاى مسکونى

14. پر هزینه بودن برخى از ارتباطات

15. تجارب اجتماعى

16. انحراف و کجروى

نکته پایانى

پی نوشت

گسترش و تنگی روزی انسان،‌ بدست خداوند است، امّا او این‌کار را بر اساس علم و حکمت خود انجام می‌دهد چرا که فرمود:‌ «إِنَّ رَبَّکَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشاءُ وَ یَقْدِرُ إِنَّهُ کانَ بِعِبادِهِ خَبیراً بَصیرا؛[اسراء/۳۰] همانا پروردگار تو رزق را براى هر که بخواهد توسعه مى‌‏دهد و براى هر که بخواهد تنگ مى‌‏گیرد، او نسبت به بندگانش، آگاه و بیناست‏»،
با این حال، اعمال انسان‌ها هم در کم یا زیاد شدن روزیشان دخالت دارد، یعنی بعضی از کارهای انسان سبب زیاد شدن روزی او؛‌ و بعضی دیگر سبب کم شدن روزی‌اش می‌شوند.
اعمالی که سبب زیاد شدن رزق انسان می‌شوند:
کارهایی هستند که در زیاد شدن روزی انسان‌ها دخالت دارند مانند:
شکر نعمت [۱]، ایمان و تقوای دسته جمعی (ایمان و تقوای دسته جمعی افراد، سبب گشوده شدن درهای برکات خداوند به روی آنها می‌شود) که قرآن کریم در این زمینه می‌فرماید: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى‏ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْض؛‏ [اعراف/۹۶] و اگر اهل شهرها و آبادیها، ایمان مى‌إ‏آوردند و تقوا پیشه مى‌‏کردند، برکت‌هایی از آسمان و زمین را بر آنها مى‌‏گشودیم‏».
در روایات، هم عوامل زیادی برای زیاد شدن روزی انسان‌ها یادآوری شده است:

اعمال معمولا با واسطه ملائکه به خدا می رسند اما صدقه مستقیما در دستان خداوند قرار می گیرد!

امام صادق (علیه السلام ):

 إنّ اللّهَ تبارَکَ و تعالى یقولُ: ما مِن شَی‏ءٍ إلّا و قد وَکَّلتُ مَن‏یَقبِضُهُ غَیرِی، إلّا الصَّدَقةَ؛ فإنّی أتَلَقَّفُها بِیَدِی تَلَقُّفا.

خداوند تبارک و تعالی می فرماید: هیچ چیزی نیست مگر این که کسی را مأمور گرفتن آن کرده ام، به جز صدقه، که آن را با دست خودم به شتاب می گیرم.

بحار الأنوار: 96/ 134/ 68.

امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام :
 إستَنزلوا الرِّزقَ بِالصَّدَقَةِ
 با صدقه دادن، روزی خود را فرود آورید.
کافی(ط-الاسلامیه) ج 4 ، ص 3 ، ح 5 - تحف العقول ص 60 - من لا یحضره الفقیه ج 2 ، ص 66 ، ح1730

آیا دوست دارید روی شیطان را سیاه کنید، کمرش را بشکنید، ریشه او را بخشکانید و شاه رگش را بزنید؟!

پیامبر اکرم صلى‏ لله‏ علیه ‏و ‏آله :
اَ لا اُخْبِرُکُمْ بِشَىْ‏ءٍ اِنْ اَنـْتُمْ فَعَلْتُموهُ تَباعَدَ الشَّیْطانُ مِنْـکُمْ کَما تَباعَدَ الْمَشْرِقُ مِنَ الْمَغْرِبِ؟ قالوا: بَلى، قالَ: اَلصَّوْمُ یُسَوِّدُ وَجْهَهُ وَ الصَّدَقَةُ تَـکْسِرُ ظَهْرَهُ وَ الْحُبُّ فِى اللّه‏ِ وَ الْمُوازَرَةُ عَلَى الْعَمَلِ الصّالِحِ یَقْطَعُ دابِرَهُ وَ الاِسْتِغْفارُ یَقْطَعُ وَ تینَهُ ؛
 آیا شما را از چیزى خبر ندهم که اگر به آن عمل کنید، شیطان از شما دور شود، چندان که مشرق از مغرب دور است؟ عرض کردند: چرا. فرمودند: روزه روى شیطان را سیاه مى‏ کند، صدقه پشت او را مى ‏شکند، دوست داشتن براى خدا و همیارى در کار نیک، ریشه او را مى ‏کند و استغفار شاه رگش را مى ‏زند.
کافی(ط-الاسلامیه) ج 4 ، ص 62 ، ح 2 {شبیه این حدیث در مکارم الاخلاق ص 138}

رسول اکرم صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله :
 دخلت الجنّة فرأیت على بابها: الصّدقة بعشرة و القرض بثمانیة عشر فقلت یا جبریل کیف صارت الصّدقة بعشرة و القرض بثمانیة عشر قال لأنّ الصّدقة تقع فی ید الغنیّ و الفقیر و القرض لا یقع إلّا فی ید من یحتاج إلیه.
 وارد بهشت شدم، دیدم بر در آن نوشته است (ثواب) صدقه ده برابر است و قرض هجده برابر. گفتم: اى جبرئیل چرا صدقه ده برابر و قرض هجده برابر است؟ گفت: زیرا صدقه به دست نیازمند و بى ‏نیاز مى ‏رسد اما قرض جز به دست کسى که به آن نیاز دارد، نمى ‏رسد.
نهج الفصاحه ص 480 ، ح 1557

امام صادق علیه السلام :
صَدَقَةٌ یُحِبُّهَا اللّه‏ُ: إِصلاحٌ بَینَ النّاسِ إِذا تَفاسَدوا، وَتَقارُبٌ بَینَهُم إِذا تَباعَدوا؛ 
صدقه اى که خداوند آن را دوست دارد عبارت است از: اصلاح میان مردم هرگاه رابطه ‏شان تیره شد و نزدیک کردن آنها به یکدیگر هرگاه از هم دور شدند.
کافى(ط-الاسلامیه) ج2، ص209، ح1

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم :
 اَلا اُخبِرُکُم بِاَفضَلَ مِن دَرَجَةِ الصّیامِ وَ الصَّلاةِ وَ الصَّدَقَةِ؟ صَلاحُ ذاتِ البَینِ، فَاِنَّ فَسادَ ذاتِ البَینِ هِىَ الحالِقَةُ؛
 آیا به چیزى با فضیلت ‏تر از نماز و روزه و صدقه (زکات) آگاهتان نکنم؟ و آن اصلاح میان مردم است، زیرا تیره شدن رابطه بین مردم ریشه ‏کن کننده دین است.
 نهج الفصاحه ص 240 ، ح 458